Từ “thị xã đèn dầu” đến thành phố văn minh, hiện đại

70 năm về trước, thị xã Bắc Ninh - “thị xã đèn dầu”, nay là thành phố Bắc Ninh được giải phóng. Tiếp bước truyền thống lịch sử hào hùng, thành phố Bắc Ninh đã và đang phát huy khí thế vào công cuộc xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Tròn bảy thập niên từ ngày giải phóng thị xã nhưng ký ức của một thời hoa lửa hào hùng vẫn vẹn nguyên trong trái tim của quân và dân thành phố Bắc Ninh. Với tinh thần “Tất cả để kháng chiến, tất cả để chiến thắng”, Thị ủy Bắc Ninh đã lãnh đạo nhân dân triệt để thực hiện tiêu thổ kháng chiến. Trong hơn 5 năm bị thực dân Pháp tái chiếm đóng, thị xã đã kết hợp việc xây dựng cơ sở nội thị với cơ sở ngoại thị, kết hợp chặt chẽ giữa đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang; cùng quân dân trong tỉnh đưa cuộc kháng chiến đến thắng lợi hoàn toàn. Đúng 10h ngày 8-8-1954, những tên lính viễn chinh Pháp cuối cùng rút khỏi thị xã. Giải phóng thị xã Bắc Ninh không chỉ đóng góp vào thắng lợi trong cuộc kháng chiến tại địa phương, mà quân dân thị xã còn đóng góp vào bài học kinh nghiệm xây dựng cơ sở, đấu tranh trong lòng địch.
Sau hòa bình lập lại, Đảng bộ và nhân dân thị xã tập trung khôi phục lại kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh; cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với tiểu thương, thợ thủ công và công thương tư bản tư doanh; thực hiện thắng lợi kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961 - 1965). Những thắng lợi giành được trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, an ninh - quốc phòng đã tạo ra những điều kiện vững chắc để Đảng bộ và nhân dân thị xã tiếp tục đối phó với các cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ xâm lược. Với truyền thống cách mạng kiên cường, Đảng bộ và nhân dân thị xã vừa phòng, chống, đánh trả máy bay địch vừa phải duy trì phát triển sản xuất, xây dựng hậu phương vững chắc, chi viện cao nhất sức người, sức của cho cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Với tinh thần “thóc không thiếu một cân, quân không không thiếu một người”; tất cả vì miền Nam ruột thịt… Hình ảnh những thanh niên tuổi mười tám, đôi mươi nghe tiếng “Tổ quốc gọi tên mình” đã xếp bút nghiên, tạm biệt giảng đường đại học với bao mơ ước cháy bỏng của tuổi xuân xanh, “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” xông pha vào chiến trường miền Nam, lập nên chiến công hiển hách, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30-4-1975).
Thấm thoắt thoi đưa, mới đó đã tròn 70 năm Ngày Giải phóng thị xã, biết bao biến chuyển đối với thị xã nhỏ bé, thơ mộng và yên bình bên dòng sông Cầu lịch sử ngày ấy... Từ một thị xã nhỏ về quy mô, diện tích chưa đầy 27 km², dân số hơn 120.000 người, cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế. Đến nay, thành phố Bắc Ninh vươn lên mạnh mẽ trở thành một đô thị phát triển năng động trong vùng đồng bằng sông Hồng theo hướng hiện đại với diện tích 82,61 km², dân số hơn 500.000 người. Đời sống tinh thần và vật chất của nhân dân ngày được cải thiện và nâng lên rõ rệt.

Bước trên những con đường rộng thênh thang, ngắm nhìn những công trình mới vươn cao, bề thế, mỗi một người dân thành phố Bắc Ninh đều không khỏi bồi hồi, xúc động và tự hào về những đổi thay của thành phố bên sông Cầu. Anh Trần Văn Bằng ở phường Đại Phúc cho biết: “Mặc dù chỉ được nghe ông tôi kể lại những câu chuyện về giải phóng thị xã ngày ấy nhưng những lớp người trẻ như chúng tôi được hưởng thành quả của cha ông luôn nhận thấy trách nhiệm lớn của mình phải góp phần xây dựng thành phố ngày càng giàu đẹp hơn”.
Phát huy truyền thống lịch sử hào hùng, hiện nay, Đảng bộ và nhân dân thành phố Bắc Ninh đang nỗ lực xây dựng thành phố mạnh giàu, xứng đáng là trung tâm kinh tế-chính trị của tỉnh. Nhiều công trình lớn, hạng mục liên quan đến mở rộng không gian đô thị, nâng cao đời sống của người dân được quan tâm thực hiện. Đặc biệt, trong những năm gần đây, thành phố đẩy mạnh phát triển kinh tế nhanh và bền vững, tiếp tục chuyển dịch cơ cấu hướng kinh tế đô thị. Lĩnh vực mũi nhọn về thương mại dịch vụ được phát triển sôi động, tiếp tục có sự tăng trưởng cao. Doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ đến nay đạt hơn 40.700 tỷ đồng, chiếm gần 44% giá trị toàn tỉnh; nhiều tuyến phố chuyên doanh, tuyến phố kinh tế đêm được khai trương và tổ chức hoạt động bước đầu có hiệu quả. Các trung tâm thương mại, khách sạn, siêu thị, nhà hàng, các chuỗi cửa hàng tiện ích, tiện lợi, cửa hàng phục vụ 24 giờ/ngày đảm bảo phục vụ nhu cầu tiêu dùng của người dân. Thành phố đã chú trọng kết hợp phát triển các loại hình thương mại truyền thống với thương mại hiện đại, thương mại điện tử. Nhiều dịch vụ hiện đại, chất lượng cao về giáo dục, y tế, tài chính… được hình thành, phát triển và mở rộng quy mô, góp phần đáp ứng đầy đủ các nhu cầu về cuộc sống của người dân
Cùng với phát triển kinh tế, các lĩnh vực giáo dục - đào tạo và y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân luôn duy trì là đơn vị lá cờ đầu của tỉnh. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, đô thị văn minh” tiếp tục được đẩy mạnh và phát triển sâu rộng, hằng năm toàn thành phố có hơn 90% gia đình văn hóa 95% cơ quan, đơn vị đạt danh hiệu văn hóa; 90% tuyến phố văn minh đô thị; 80% phường đạt chuẩn văn minh đô thị; hơn 90% khu phố đạt tiêu chí “Khu dân cư sạch”. Công tác đảm bảo an sinh xã hội được quan tâm đặc biệt, hằng năm có khoảng 3.000 lao động được hỗ trợ việc làm; tỷ lệ hộ nghèo đến nay giảm còn 0,26%. An ninh - quốc phòng, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, tạo nên động lực mạnh mẽ đưa thành phố phát triển nhanh và toàn diện.
Chủ tịch UBND thành phố Bắc Ninh Nguyễn Mạnh Hiếu chia sẻ, trong bối cảnh còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, song thành phố vẫn đạt nhiều thành tựu nổi bật, toàn diện, rất đáng tự hào. Kinh tế tiếp tục tăng trưởng khá cao, nhiều chỉ tiêu đạt và vượt so với kế hoạch hằng năm; cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực. Công tác tài chính, thu ngân sách bảo đảm yêu cầu kế hoạch. Môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện mạnh mẽ, việc huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển đạt mức cao. UBND thành phố chủ động xây dựng các chương trình, kế hoạch, đề án, dự án và tổ chức triển khai thực hiện ngay, đồng bộ các nhiệm vụ để cụ thể hóa Nghị quyết số 25-NQ/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về xây dựng, phát triển thành phố Bắc Ninh đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045. Cơ bản hoàn thiện đồ án quy hoạch chung đô thị Bắc Ninh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó có định hướng phát triển không gian đô thị (đối với khu vực hiện hữu và khu vực phát triển mới) để đến năm 2030 sẽ hình thành các yếu tố đô thị của quận trung tâm khi tỉnh Bắc Ninh phấn đấu là Thành phố trực thuộc Trung ương. Tiếp tục tập trung chỉ đạo quyết liệt giải quyết các tồn tại, tháo gỡ dứt điểm một số “nút thắt”, “điểm nghẽn” góp phần tạo cảnh quan, nâng cao năng lực giao thông, chỉnh trang phát triển đô thị, phát triển kinh tế - xã hội…
Có được những thành tựu to lớn đó, nhân dân thành phố Bắc Ninh đã phát huy truyền thống anh hùng, củng cố khối đại đoàn kết cùng nhau nỗ lực khắc phục, vượt qua mọi khó khăn, vững bước xây dựng thành phố ngày càng văn minh, giàu đẹp.