VÀI KỶ NIỆM VỚI NHÀ THƠ NGUYỄN PHAN HÁCH

Em nằm giữa Trường Sơn
Mộ chí là vách núi
Con đường My Thị Dung
Tên em đang chỉ lối...

Nắng chát mùi cỏ dại
Mùa thu đến với em
Chim rừng qua nghiêng cánh
Xúm xít chùm sao đêm.
Và tên tuổi ông thực sự lung linh, tỏa sáng sau khi bài thơ Làng Quan họ quê tôi được nhạc sỹ Nguyễn Trọng Tạo phổ nhạc. Mối lương duyên trời cho giữa thơ và nhạc, giữa hai nghệ sỹ tài hoa của sông Cầu và sông Lam, đã khắc ghi tên tuổi Nguyễn Phan Hách và Nguyễn Trọng Tạo vào lịch sử thơ nhạc Việt Nam thế kỷ 20, vào tâm khảm hàng triệu người yêu nghệ thuật.
Năm 1970 khi bài thơ Những người thợ đúc của tôi được in trong tập san Văn Hóa Hà Bắc, tôi đã có dịp được gặp ông. Hồi đó Ty Văn hóa Hà Bắc sơ tán ở xã Tân Mỹ. Khi tôi đến thì thấy Nguyễn Phan Hách mặc quần đùi, cởi trần, đang đọc một cuốn tiểu thuyết rất dày. Ông khen bài thơ của tôi là vừa tả thực giỏi lại vừa có tình. Rồi ông bảo: Muốn viết hay thì chú mày phải đọc nhiều, cả văn và thơ. Phải đi nhiều mới có vốn sống. Nhưng quan trọng nhất là phải giữ được tình cảm nồng thắm từ trái tim mình. Không có TÌNH thì không có thơ đâu, nhớ nhé!. Lời dặn ấy tôi đã làm theo suốt mấy chục năm viết lách của mình. Và hình như ông cũng sáng tác văn học theo hướng đó.
Năm 1998, khi ấy ông đã là giám đốc NXB Hội Nhà văn, cầm bản thảo tập thơ Cây Hai Bờ Gió của tôi dày tới gần 300 trang; thái độ không vui, ông trầm ngâm bảo: Về làm lại bản thảo. Bỏ đi một nửa, tập thơ sẽ tinh gọn và hay. Chú mày hơi tham nhiều. Thơ cũng như tình yêu, không cần số lượng mà hơn nhau ở chất lượng. Một bài hay còn hơn một tập dở. Một câu hay có thể đánh ngã nhiều bài trung bình.  Thêm nữa, có vài bài hay nhưng chưa in được đâu. Phải chờ dịp khác”. Tôi làm theo chỉ đạo của ông. Tới lần thứ ba ông mới bằng lòng và ký quyết định xuất bản. Trong mục người biên tập ông đề: Phòng biên tập văn học trong nước. Rồi ông nhấc máy: Alo, phòng hành chính phải không?... thu lệ phí tập này ở mức thấp nhất nhé! Tác giả mới và nghèo mà!”. Nguyễn Phan Hách là vậy: Cẩn thận, ân tình và chu đáo đến từng chi tiết. Khi tập thơ Cây Hai Bờ Gió được giải thưởng cao của Hội LHVHNT Việt Nam năm 1999, cầm 8 triệu đồng tiền thưởng trong tay, tôi đến tìm ông, định tặng ông chút quà thay lời cảm ơn. Ông chúc mừng tôi rồi bảo: Bây giờ thì làm đơn xin vào Hội Nhà văn Việt nam được rồi. Rất xứng đáng. Còn phong bì thì về đưa cho vợ. Không có cô nàng hàng xáo ấy thì không có thơ đâu!...”. Bây giờ nhớ lại những việc này tôi còn xúc động, muốn ứa nước mắt.
Người đàn anh đa tài và đa tình này vừa sáng tác hay vừa làm quản lý giỏi. NXB dưới thời ông đã cho ra đời những tác phẩm xuất sắc: Nỗi buồn chiến tranh, Thời xa vắng, Bến không chồng... ông cũng là bà đỡ mát tay cho hàng trăm ấn phẩm của nhiều thế hệ nhà văn trẻ Việt Nam. Nhưng viết vẫn là nỗi đam mê lớn nhất của ông. Trên hai mươi đầu sách đã xuất bản với đủ các thể loại: Truyện ngắn, tiểu thuyết, tản văn, ký sự, khảo cứu... và thơ. Hầu như ở thể loại nào ông cũng đều lưu dấu được tài năng của mình. Nhưng hồn cốt chính của ông vẫn là thi sĩ, đa cảm, đa tình và đầy âm hưởng Quan họ. Nay ông đã đi xa. Vĩnh biệt ông với lòng trân quý và biết ơn. Cầu mong ông an lạc và mãi mãi còn duyên ở cõi vĩnh hằng.