Về thăm cơ sở kháng chiến xóm Soi

Vị trí thuận lợi cả về giao thông đường thuỷ và đường bộ, xóm Soi được xác định là cơ sở hoạt động kháng chiến khá an toàn của cán bộ cách mạng thị xã Bắc Ninh xưa. Là con đường giao liên cán bộ từ vùng tề ra vùng tự do. Từ đây có thể qua Phong Khê, Võ Cường theo đường Quốc lộ 38 sang Nam phần Bắc Ninh đi Võ Giàng, Hải Dương. Tháng 6-1949, thực dân Pháp mở rộng các cuộc càn quét, đánh phá vào nhiều vùng thuộc Bắc phần Bắc Ninh. Trước tình hình đó, chi bộ xã Vạn An do đồng chí Ngô Bá Tấn làm Bí thư và 3 đồng chí Đặng Quang Bưu, Đặng Văn Chiến và Đặng Văn Chấn (xóm Soi, thôn Đương Xá) làm chi uỷ viên đã tổ chức cho nhân dân xã Vạn An nói chung và xóm Soi nói riêng đồng loạt tản cư sang khu vực ven sông Cầu và vùng tự do Hiệp Hoà (Bắc Giang) để tránh thương vong, đồng thời chỉ đạo nhân dân cất giấu tài sản, biến khu vực này thành trận địa vườn không nhà trống. Khi phong trào vũ trang chống Pháp trong vùng được dấy lên mạnh mẽ, tháng 4 năm 1950 nhân dân xóm Soi hồi cư về làng, Ban cán sự thành Bắc Ninh lệnh cho đội ngũ cán bộ địa phương về bám dân gây dựng cơ sở kháng chiến, củng cố lại tổ Đảng, không để địch thành lập vùng lá chắn, lập vành đai bao quanh làm bàn đạp khi có thời cơ sẽ tiến đánh.

Mặc dù thuộc vùng địch hậu, chịu sự kìm kẹp gắt gao của kẻ thù, song chi bộ xã Vạn An vẫn hoạt động bí mật, nhân dân một lòng một dạ trung thành với Đảng, với cách mạng. Dưới sự lãnh đạo của chi bộ, nhân dân xóm Soi đã khẩn trương xúc tiến việc đào hầm bí mật để nuôi giấu cán bộ đánh giặc. Nhiều cơ sở kháng chiến được thành lập tại gia đình nhà các ông, bà: Lương Văn Tiềm, Lương Văn Cốc, Trần Thị Chức và gia đình bà Cau. Nơi đây là điểm tập kết hội họp của các lực lượng bộ đội thành bắc Thiên Đức trên đường tiến quân. Lúc bấy giờ cuộc sống của nhân dân gặp vô vàn khó khăn, song vượt lên tất cả người dân xóm Soi sẵn sàng chung lưng hợp sức, khôi phục và giữ vững sản xuất, góp gạo nuôi quân, củng cố làng chiến đấu. Mỗi người dân là một tai mắt, tạo thế trận an ninh vững chắc ngay sát nách địch. Bắt đầu từ nơi che giấu cán bộ cách mạng xóm Soi, nhiều cán bộ khi đó trưởng thành hơn trên bước đường công tác về sau. Điển hình như đồng chí Bùi Cẩn Công, từng giữ chức Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Bắc, các đồng chí Nguyễn An từng giữ chức vụ Bí thư Thị uỷ Bắc Ninh. Đồng chí Kế và Tạ Kiên nguyên là Đại đội trưởng tiểu đoàn Thiên Đức.
Nhằm bảo toàn lực lượng, kiên trì giữ vững cơ sở, chi bộ Vạn An lãnh đạo nhân dân xóm Soi vận dụng các hình thức đấu tranh thích hợp như kết hợp đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị, lúc địch mạnh thì tránh, lúc địch sơ hở thì tấn công tiêu diệt. Địch càn quét ban ngày thì ban đêm cán bộ, đảng viên du kích xóm Soi đều có mặt ở cơ sở khắc phục hậu quả. Lực lượng dân quân tự vệ và du kích xóm Soi liên tục phối hợp tổ chức mai phục trên trục đường 286, chôn mìn ven đường từ cổng Hậu đến Niềm Xá để đánh địch, đồng thời thường xuyên canh gác bảo vệ xóm làng, tuyên truyền bảo vệ cán bộ du kích, giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn. Đến 10 giờ sáng ngày 8-8-1954, tên lính Pháp cuối cùng rút ra khỏi thị xã Bắc Ninh, nhân dân xóm Soi hoà cùng dòng người xã Vạn An diễu hành qua phố Tiền An, Ninh Xá, tiến vào Thị xã chào mừng thắng lợi vẻ vang của dân tộc.
Sau cuộc kháng chiến trường kỳ đầy khó khăn gian khổ, Chi bộ Vạn An lãnh đạo nhân dân xóm Soi bắt tay đẩy mạnh tăng gia sản xuất, ra sức khai hoang phục hoá, thực hiện cải cách ruộng đất.
64 năm đã trôi qua nhưng trong tâm thức của nhiều người dân xóm Soi, phường Vạn An thì ký ức về một thời kháng chiến vẫn còn đọng mãi. Cơ sở kháng chiến xóm Soi được ví như một pháo đài được xây lên từ thế trận lòng dân. Pháo đài đó không chỉ tỏ rõ uy lực trong thời chiến mà sức mạnh của nó luôn được phát huy trên trận tuyến chống đói nghèo, xây dựng địa phương ngày càng khởi sắc như ngày hôm nay, đưa xóm Soi trở thành một đơn vị dẫn đầu về mọi mặt kinh tế- xã hội của quê hương cách mạng Vạn An Anh hùng.