Về thăm Thành cổ Quảng Trị

Ngay từ đầu giờ sáng khi đoàn chúng tôi đến, tấp nập từng đoàn người đứng ken kín từ cổng vào đến nhà chờ của Cụm di tích Thành cổ Quảng Trị. Mọi người ai nấy đều xếp hàng ngăn nắp, giữ trật tự, hàng trăm người nhưng không gian thật tĩnh lặng. Chưa tới lượt vào viếng, nhưng nhiều mẹ, nhiều chị, những đồng đội tóc bạc trắng, những em nhỏ từ khắp mọi miền đất nước về đây đã rưng rưng nghẹn ngào... Về với Thành cổ Quảng trị hôm nay, chúng ta không những đến với một di tích lịch sử, mà còn đến với một nghĩa trang chỉ có một nấm mồ chung, một ngôi mộ tập thể.

Hướng dẫn viên Thành Cổ đưa chúng tôi trở về với quá khứ hơn 40 năm trước, từng vật dụng, phương tiện, chiếc áo, đôi dép, cành cây, ngọn cỏ... đều chứa chan, thấm đẫm những tư liệu, khắc ghi những dòng lịch sử hào hùng của các chiến sỹ Thành Cổ.

Sau khi Hiệp định Giơnevơ được ký kết năm 1954, nước ta bị chia cắt làm 2 miền, Quảng Trị trở thành tỉnh địa đầu giới tuyến. Sau khi để mất Quảng Trị vào tháng 5 năm 1972, đến cuối tháng 6 Mỹ-Ngụy điên cuồng mở cuộc phản kích tái chiếm tỉnh Quảng Trị với mật danh “Lam Sơn 712”. Trong đó mục tiêu quan trọng nhất là phải chiếm được Thành cổ Quảng Trị. Để thực hiện điều đó, chúng huy động vào đây một lực lượng rất lớn gồm 4 Sư đoàn cùng sự hỗ trợ tối đa của hỏa lực không quân, hải quân Mỹ.

Tuổi trẻ khối Các cơ quan tỉnh thăm và nghe thuyết trình về Cụm di tích Thành cổ Quảng Trị.

Thị xã Quảng Trị trong 81 ngày đêm từ ngày 28 tháng 6 đến ngày 16 tháng 9 được ví như một túi bom. Trung bình mỗi ngày địch huy động 150 đến 170 lần chiếc máy bay phản lực, 70 đến 90 lần chiếc B52 để ném bom hủy diệt thị xã và Thành cổ Quảng Trị. Trong 81 ngày đêm, chúng ném xuống đây 328 nghìn tấn bom đạn. Toàn bộ thị xã và Thành cổ Quảng Trị bị san phẳng hoàn toàn. Khốc liệt là thế, nhưng các chiến sỹ vẫn chiến đấu ngoan cường, quyết không rời trận địa, chiến đấu đến hơi thở cuối cùng.

Do hỏa lực của địch quá mạnh, phòng tuyến vòng ngoài của ta bị vỡ dần. Từ đầu tháng 9 diễn ra cuộc chiến đấu vô cùng ác liệt trong lòng thị xã và Thành cổ Quảng Trị. Ta và địch giành nhau từng căn nhà, góc phố, từng mảng tường Thành cổ. Do thời tiết không thuận lợi, áp thấp nhiệt đới liên tục xảy ra, nước sông Thạch Hãn dâng cao, cả thị xã chìm trong biển nước, gây bất lợi cho ta. Trước tình hình đó, ngày 16 tháng 9, Quân ủy Trung ương ra lệnh rút toàn bộ quân sang bờ Bắc sông Thạch Hãn để bảo toàn lực lượng. Cuộc chiến 81 ngày đêm tại thị xã và Thành cổ Quảng Trị cùng với thất bại của trận Điện Biên Phủ trên không, quân và dân ta buộc địch phải ký Hiệp định Pari vào ngày 27 tháng 1 năm 1973.

Với những giá trị lịch sử được đúc kết bằng sự hi sinh to lớn của hàng ngàn chiến sỹ, Cụm di tích Thành cổ Quảng Trị năm 1994 được Nhà nước xếp hạng Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt quan trọng.

Chiến tranh đã lùi vào quá khứ, hơn 40 năm xây dựng phát triển, từ trong gian khó, nhân dân Quảng Trị không ngừng nỗ lực vượt qua khó khăn, vươn lên mạnh mẽ. Mảnh đất Quảng Trị hôm nay ngày một “thay da đổi thịt”, những con đường mới thẳng tắp, rộng thênh thang, những công trình, nhà tầng mọc lên khắp nơi… góp công sức cùng cả nước hội nhập năm châu.