Xử lý vi phạm hành lang công trình thủy lợi hệ thống Bắc Đuống

Hiện nay đã vào mùa mưa bão song, tình trạng vi phạm hành lang công trình thủy lợi gia tăng, không được xử lý kịp thời đang là nguyên nhân khiến công tác tiêu thoát nước gặp nhiều khó khăn, dẫn đến nguy cơ ngập úng.

Công ty TNHH Một thành viên KTCTTL Bắc Đuống hiện quản lý 371 trạm bơm, 422 tuyến kênh mương, 88 cống qua đê. Tình trạng vi phạm hành lang công trình thủy lợi do công ty quản lý diễn ra phức tạp, gia tăng nhanh với các loại hình chủ yếu là: Lấn chiếm công trình thủy lợi làm lều quán; trồng cây; xây dựng công trình tạm, công trình kiên cố; đổ rác thải, chất thải xuống lòng kênh;xả nước thải từ dân cư, làng nghề, cụm công nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh ra công trình thủy lợi.
Thống kê từ năm 2016 đến nay tại 5 huyện, thành phố trong lưu vực phát sinh 746 trường hợp vi phạm, lấn chiếm hành lang công trình thủy lợi, tập trung chủ yếu tại: Thành phố Từ Sơn, huyện Tiên Du, thành phố Bắc Ninh và huyện Yên Phong. Tình trạng vi phạm, lấn chiếm hành lang công trình thủy lợi không chỉ gây ảnh hưởng đến khả năng dẫn nước mà còn gây khó khăn cho công tác tu bổ, nâng cấp, khơi thông, nạo vét các công trình thủy lợi.
Theo ông Nguyễn Như Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên KTCTTL Bắc Đuống, toàn bộ các trường hợp vi phạm đều được Công ty lập biên bản đề nghị chính quyền địa phương xử lý, tuy nhiên đến nay mới chỉ xử lý được 41 trường hợp, hiện còn tồn tại 705 trường hợp. Điển hình như hộ ông Nguyễn Văn Công ở khu phố Đồng Phúc, phường Châu Khê (thành phố Từ Sơn) tự ý xây dựng nhà xưởng với diện tích hàng nghìn m² trên mặt bờ kênh tiêu Trịnh Xá tại vị trí gần máy ép rác tự động trạm bơm Trịnh Xá. Kể từ thời điểm xảy ra vi phạm năm 2016 đến nay, Công ty nhiều lần lập biên bản đề nghị ngành Nông nghiệp, chính quyền địa phương để cưỡng chế, tháo dỡ, đến nay vi phạm vẫn chưa được xứ lý.

Công trình vi phạm lấn chiếm hành lang kênh tiêu Trịnh Xá, phường Châu Khê (thành phố Từ Sơn).

Nguyên nhân chính của tình trạng vi phạm hành lang công trình thủy lợi gia tăng là do ý thức tự giác, chấp hành các quy định pháp luật về bảo vệ công trình thủy lợi của người dân chưa cao. Các vi phạm tồn tại chưa được xử lý dứt điểm dẫn đến khó khăn trong việc xử lý trường hợp vi phạm mới; nhiều trường hợp đơn vị quản lý, khai thác phát hiện vi phạm, lập biên bản, báo cáo kịp thời, nhưng UBND các địa phương chưa quyết liệt ngăn chặn theo thẩm quyền nên khó xử lý dứt điểm. Các địa phương có sự quan tâm, vào cuộc của chính quyền thì tình trạng vi phạm được ngăn chặn hiệu quả.
Tại huyện Tiên Du, theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và PTNT, từ tháng 4 năm 2021 đến nay, toàn huyện tồn tại, phát sinh 31 trường hợp vi phạm Luật Thủy lợi, chủ yếu là các trường hợp xây dựng công trình vào phạm vi bảo vệ kênh thuộc địa bàn các xã: Phú Lâm, Liên Bão, Cảnh Hưng, Hiên Vân, Hoàn Sơn, Nội Duệ, Việt Đoàn, Phật Tích... Điển hình như trường hợp ông Đào Văn Minh, xã Hoàn Sơn xây dựng  kiot chiều dài 20 m trên bờ kênh 6 xã; trường hợp UBND xã Phú Lâm xây dựng kè đá 2 bên bờ kênh tiêu T1 trạm bơm Phú Lâm với chiều dài 326 m để làm kiot trên bờ tường kè. Đây chính là nguyên nhân gây cản trở dòng chảy và nguy cơ úng ngập cho sản xuất nông nghiệp của huyện trong những năm gần đây.
Ông Nguyễn Công Chuyên, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Tiên Du cho biết: “Do thời tiết diễn biến phức tạp cộng với tình trạng lấn chiếm lòng kênh, đổ xả bừa bãi rác thải xuống các công trình thủy lợi làm thu hẹp các tuyến kênh tiêu, giảm khả năng tiêu thoát nước từ nội đồng đến các công trình đầu mối trong mùa mưa bão nên trong vài năm trở lại đây sản xuất vụ mùa của huyện thường xuyên bị úng ngập cục bộ tại một số vị trí”.
Trước thực trạng vi phạm hành lang công trình thủy lợi ngày càng gia tăng, thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh, huyện Tiên Du xây dựng kế hoạch và thành lập Ban Chỉ đạo xử lý vi phạm do Phó Chủ tịch UBND huyện làm Trưởng ban, thành viên gồm lãnh đạo các phòng, ban, đơn vị chức năng, Chủ tịch UBND các xã, thị trấn, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên. Ban Chỉ đạo tiến hành rà soát, phân loại, kiện toàn hồ sơ, xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động người dân tự nguyện tháo dỡ, đối với trường hợp cố tình vi phạm sẽ xử lý cưỡng chế để bảo đảm an toàn cho hệ thống công trình thủy lợi, nâng cao khả năng tiêu thoát nước phục vụ sản xuất nông nghiệp khi xảy ra mưa lớn. Do có sự chỉ đạo quyết liệt, đến nay ngoài 31 hộ vi phạm trong danh sách xử lý còn có 12 hộ vi phạm phát sinh tự nguyện tháo dỡ trả lại mặt bằng. Tại xã Hoàn Sơn, ngoài 3 trường hợp vi phạm được lập kế hoạch xử lý từ đầu năm, UBND xã còn tuyên truyền, vận động 3 trường hợp lấn chiếm hành lang tuyến kênh Nam, kênh Bắc KCN Đại Đồng- Hoàn Sơn tự nguyện tháo dỡ vi phạm trả lại mặt bằng. Các trường hợp vi phạm sau khi được tuyên truyền vận động tự nguyện tháo dỡ đều cam kết không tái lấn chiếm.
Để nâng cao khả năng chống úng cho lưu vực, cùng với đầu tư tu bổ, nâng cấp công trình, thiết bị; tập huấn kỹ năng vận hành tiêu úng thì công tác giải tỏa các vi phạm, lấn chiếm hành lang công trình thủy lợi có ý nghĩa quan trọng vì vậy thời gian tới, Công ty TNHH Một thành viên KTCTTL Bắc Đuống đề nghị các địa phương quyết liệt xử lý, ngăn chặn các vi phạm, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động chống úng của công ty trong mùa mưa bão.