Để Giáo dục Bắc Ninh luôn vững vàng vị thế tốp đầu

Sau 20 năm tái lập, cùng với bước phát triển vượt bậc của tỉnh trên con đường CNH, HĐH và hội nhập Quốc tế, ngành Giáo dục (GD) Bắc Ninh cũng đã vươn lên gặt hái nhiều thành tích nổi trội, xứng với truyền thống hiếu học và khoa bảng của quê hương.

Những con số ấn tượng

Nếu như năm 1997, Bắc Ninh chỉ được xếp hạng trung bình khá về phát triển GD, thì 10 năm sau (năm 2007) với sự quan tâm chăm lo của lãnh đạo tỉnh cùng sự nỗ lực vượt bậc của toàn ngành, GD Bắc Ninh đã có bước phát triển toàn diện cả về quy mô, chất lượng cũng như các điều kiện phát triển, trở thành điểm sáng tiêu biểu toàn quốc.

Nói đến GD Bắc Ninh là nói đến nhiều con số ấn tượng, nhiều cái “nhất” hoặc trong tốp đầu toàn quốc như tỷ lệ phòng học kiên cố và trường chuẩn Quốc gia, tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn…, gần đây là Phổ cập GD Mầm non cho trẻ 5 tuổi, chương trình “Sữa học đường”, phổ cập GD Tiểu học đúng độ tuổi mức 2, năm 2017 phổ cập GD và xóa mù chữ theo các tiêu chí cao nhất của Bộ GD-ĐT…

Trong các tiêu chí nâng cao chất lượng GD thì quan trọng nhất là cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên. Về cơ sở vật chất, năm 2017, toàn tỉnh có 98% phòng học kiên cố, phấn đấu năm 2018 về đích 100%; tỷ lệ trường chuẩn Quốc gia chiếm 91,4% (438/479 trường). Về con số nói trên, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Mạnh Hùng từng cho rằng, nhiều tỉnh phải mất nhiều chục năm nữa mới theo kịp Bắc Ninh.

Học sinh Trường THPT Hàn Thuyên trong buổi lễ khai giảng năm học mới.

Hệ thống trường học của tỉnh đồng bộ, hiện đại ở tất cả các cấp học với hệ thống trường đại trà, trường điểm và trường trọng điểm, tùy thuộc vào các mục tiêu GD của từng trường. Điển hình như Trường THPT Chuyên Bắc Ninh và 8 trường THCS trọng điểm cấp huyện; 3 trường Mầm non, Tiểu học, THCS phường Suối Hoa (TP Bắc Ninh).

Ngành GD Bắc Ninh cũng có đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên cơ bản đủ về số lượng và đồng bộ về cơ cấu bộ môn, ở các cấp học với tỷ lệ đạt chuẩn và trên chuẩn cao nhất toàn quốc (100% đạt chuẩn và 85% trên chuẩn). Đặc biệt, 100% giáo viên Ngoại ngữ trong trường phổ thông của Bắc Ninh đã đạt chuẩn theo khung tham chiếu châu Âu. Đây là yếu tố quan trọng quyết định đến việc nâng cao chất lượng GD, rõ nhất là sản phẩm ở khâu cuối (học sinh cuối cấp THPT). Tại kỳ thi THPT Quốc gia năm 2017, tỷ lệ đỗ tốt nghiệp THPT của tỉnh đạt 99,06%, xếp thứ 4 toàn quốc; 403 lượt thí sinh đạt 27 điểm trở lên và 103 bài thi đạt điểm 10, xếp thứ 3 toàn quốc sau Hà Nội và TP HCM; điểm trung bình môn Vật lý cao nhất, môn Hóa học cao thứ nhì toàn quốc…

Kết thúc năm học 2016-2017, ngành GD-ĐT Bắc Ninh đã được Bộ GD-ĐT tặng Cờ thi đua xuất sắc và là một trong những tỉnh, thành phố dẫn đầu toàn quốc về phát triển GD.

Cơ hội mới cho ngành Giáo dục

Tuy nhiên, mọi sự phát triển đều có giới hạn, vì vậy các phong trào thi đua có thể chững lại thậm chí đi xuống nếu không có giải pháp phù hợp đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra trong tình hình mới. Với ngành GD Bắc Ninh, dù đang là điểm sáng tiêu biểu, nhưng sẽ phải đối mặt nhiều thách thức do nhu cầu phát triển những năm tới, khi Bắc Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2022.

Dễ nhận thấy nhất chính là áp lực quá tải về số lớp và số học sinh trên lớp trong các trường học, do quy mô dân số thay đổi nhanh chóng. Thống kê của Sở GD-ĐT, năm học 2017-2018, số học sinh lớp 12 của tỉnh chỉ khoảng 13.200 em, nhưng số trẻ Mầm non 5 tuổi lên tới 28.400 cháu, nghĩa là trong 11 năm tới, khi trẻ đủ tuổi vào lớp 10 thì tỉnh cần một số lượng phòng học (bậc THPT) gấp hai lần hiện nay. Rõ ràng, nếu thiếu quyết tâm ngay từ bây giờ, thì trong tương lai không xa, Bắc Ninh sẽ thiếu trầm trọng cơ sở vật chất trường học ở các cấp học. Tiếp đến là chế độ tuyển dụng, cơ chế khuyến khích và đãi ngộ giáo viên ra sao, tuyển học sinh trái tuyến như thế nào khi các chung cư mọc lên như nấm…, đều là những vấn đề rất đáng quan tâm giải quyết.

Nhận thức rõ những thách thức trong tương lai không xa, ngành GD đã chủ động tham mưu giúp lãnh đạo tỉnh ban hành nhiều giải pháp khả thi, thực hiện theo lộ trình đến năm 2020 và tầm nhìn 2030.

Các bé Trường Mầm non thị trấn Gia Bình trong Ngày hội  “Sữa học đường” (tháng 10-2017).

Phát biểu với ngành GD nhân dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11-2017, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tử Quỳnh nhấn mạnh, tỉnh luôn coi trọng và ưu tiên toàn diện cho GD. Riêng năm 2017 có 4 kết luận của Thường vụ Tỉnh ủy, 2 Nghị quyết của HĐND tỉnh, 4 Đề án và 2 kế hoạch của UBND tỉnh liên quan và đều là những quyết sách mang tầm chiến lược của tỉnh đối với ngành GD Bắc Ninh.

Nhiều quyết sách của tỉnh được thực hiện từ năm học 2017-2018 đang mở ra nhiều cơ hội mới cho ngành phát triển toàn diện, để Bắc Ninh luôn vững vàng trong tốp đầu toàn quốc về phát triển GD. Trong đó bao trùm nhất là Đề án Quy hoạch phát triển GD-ĐT Bắc Ninh giai đoạn 2017-2025, định hướng đến 2030. Trong Đề án, tỉnh đưa ra từng lộ trình phát triển cụ thể việc mở rộng mạng lưới trường, lớp học, từng cấp học cả công lập và tư thục, đảm bảo tính khoa học và có giá trị sử dụng lâu dài. Đây là điều kiện quan trọng giúp ngành GD Bắc Ninh phát triển bền vững theo yêu cầu của 1 thành phố trực thuộc T.Ư.

Cũng trong năm học 2017-2018, chương trình “Sữa học đường” được triển khai giai đoạn 2 (2017-2020). Ở giai đoạn này, ngoài trẻ Mầm non, học sinh Tiểu học (lớp 1, 2) bắt đầu được thụ hưởng theo tiêu chuẩn 3 hộp sữa Vinamilk loại 180ml/tuần, trong 9 tháng thực học; năm 2020 triển khai đại trà đến 100% học sinh Tiểu học của tỉnh.

Trong năm, đáng chú ý nhất là các Quy định về chế độ chính sách đối với Trường THPT Chuyên và 8 trường THCS trọng điểm cấp huyện. Theo đó cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh 9 trường trong đề án sẽ được hưởng nhiều chế độ ưu tiên vượt trội so với các trường cùng cấp, trong tỉnh và toàn quốc. Tất nhiên, quyền lợi luôn song hành trách nhiệm, điều này được thể hiện rõ trong Quy định của tỉnh về “Quy chế tuyển chọn giáo viên Chuyên và 8 trường THCS trọng điểm”, tất cả vì mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục mũi nhọn, vốn là vấn đề trăn trở của lãnh đạo tỉnh và ngành GD Bắc Ninh trong nhiều năm qua.

Có thể thấy, hiếm một tỉnh nào mà ngành GD lại nhận được sự quan tâm toàn diện của cả hệ thống chính trị như ở Bắc Ninh. Nhiều quyết sách quan trọng được thực thi ngay trong năm học 2017-2018 đã chứng minh tầm nhìn chiến lược của tỉnh đối với sự phát triển của ngành GD. Tất nhiên mọi sự quan tâm mới chỉ là điều kiện cần, làm sao để Bắc Ninh luôn vững vàng vị thế dẫn đầu toàn quốc còn phụ thuộc vào công tác quản lý, chỉ đạo và điều hành của lãnh đạo ngành GD-ĐT.