Đền Đô trong tình cảm của người nước ngoài

Người nước ngoài biết đến đền Đô (Đình Bảng, thị xã Từ Sơn) rất sớm qua tìm hiểu lịch sử văn hóa Việt Nam. Viễn đông Bác cổ xưa đã giới thiệu đền Đô là đền Lý Bát Đế thờ 8 vị vua triều Lý. Ngân hàng Đông Dương đã chọn Thủy Đình đền Đô in trên “Giấy năm đồng vàng” (Cinque piastres Banque de L’indochine). Đền Đô từng được Viễn đông Bác cổ xếp hạng là di tích cổ trong những di tích cổ nổi tiếng của Đông Dương.

Ngày nay, Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch xếp hạng đền Đô là di tích lịch sử văn hóa Quốc gia. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chọn Thủy Đình đền Đô in trên đồng tiền 1.000 đồng kim loại Việt Nam. Xinh xắn, linh thiêng. Nhìn đồng tiền, tiêu đồng tiền này lại nhớ câu thơ xưa:

“Đền Đô kiến trúc tuyệt vời,

Thăng Long đẹp đất, đẹp người ngàn năm”.

Chiến tranh phá hủy đền Đô năm 1952. Trên đường đổi mới, từ năm 1989, nhân dân Đình Bảng quê hương 8 vị vua triều Lý chủ động khởi công xây dựng lại đền Đô. Việc làm này được nhiều cá nhân và tổ chức từ thiện người Việt Nam ở trong và ngoài nước đồng tình hằng tâm hằng sản công đức. Các cấp lãnh đạo Đảng và Nhà nước quan tâm đầu tư. Người nước ngoài chân thành góp tấm lòng. Giờ đây, đền Đô đã và đang xứng đáng là nơi tôn nghiêm để nhân dân mọi miền đất nước, Việt kiều là người nước ngoài, nhất là các hậu duệ nhà Lý hành hương tới tưởng niệm 8 vị vua triều Lý, cùng cảm hứng hướng tới 1000 năm Thăng Long-Hà Nội, gặp nhau thương quý nhau, giúp đỡ nhau ăn nên làm ra, hội nhập cùng phát triển.

Đền Đô huyền diệu tâm linh, một biểu tượng sức sống Việt Nam, sự lôi cuốn tiềm ẩn, điểm hẹn của mọi du khách. Với người nước ngoài thì từ chính khách, nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa, doanh nhân đến khách nước ngoài càng ngày càng đến đông. Mỗi người một cảm nhận riêng nhưng đều xúc động.

Kỹ sư Diệp Tố Nga từ Trung Quốc tới đã ghi vào “Sổ vàng lưu niệm đền Đô”: “Chúc Lý triều điện vạn niên trường xuân, ức niên lưu phương!”.

Giáo sư Genevieve Couteau người Pháp thành kính dâng hương cắm vào lư rồng ở sân rồng, rồi nói với các đồng nghiệp của mình: “Đây thật là nơi đầy cảm xúc thiêng liêng-Nơi mà mọi sôi động trần tục đều bị lãng quên trong sự tìm kiếm yên tĩnh và hòa bình, gắn bó tất cả con người có thiện tâm...”. Ông thăm và hỏi rất kỹ về nghệ thuật kiến trúc và nội dung những bức đại tự hoành phi, câu đối ở đền Đô, chụp nhiều ảnh tư liệu nét văn hóa ở ngôi đền trong làng quê Việt Nam này.

Ngài Gerhard Schroeder cựu Thủ tướng và các nhà doanh nghiệp CHLB Đức tới thăm đền Đô đã thích thú nghe liền anh, liền chị quê vua Lý hát Quan họ trong nhà Thủy Đình. Ông nói: “Tôi sẽ còn đến nơi này. Hẹn gặp lại”.

Người Đức thích đi du lịch, tính tình cởi mở và sâu sắc. Ông Feter Jansen vừa đến đã chụp ảnh toàn cảnh đền Đô, thăm hạng mục nào cũng chụp ảnh những nét kiến trúc độc đáo. Ông ghi vào “Sổ vàng lưu niệm đền Đô”: “Thăm đền Đô, tôi hạnh phúc được hưởng lòng hiếu khách của người dân Việt Nam. Tôi nghĩ rằng người Việt Nam đã làm một việc rất hữu ích trùng tu lại các di tích cổ để các du khách có dịp hiểu nền lịch sử của Việt Nam đã phát triển ra sao. Rất nhiều nước châu Âu cũng có nền lịch sử lớn. Song họ phải luôn luôn ngạc nhiên chứng kiến người Việt Nam đã phát triển qua các thế kỷ ra sao...”.

Anthony Farring Tom, du khách từ Anh tới đã đưa cái máy ảnh của mình nhờ hướng dẫn viên ở đền Đô bấm cho một kiểu ảnh đứng trước Ngũ long môn, rồi nói: “Tôi rất hân hạnh được có cơ hội thăm các vua Lý ở một nơi trang trọng trong ngôi đền tuyệt vời này. Nhờ đó, giúp tôi trở lại quá khứ một nghìn năm trước. Đây thật sự là một vị trí đặc biệt quan trọng”.

Các bạn thanh niên quốc tế đã đến đền Đô, tham gia lao động, trồng và chăm sóc cây. Oleg Chekunkov nói sôi nổi: “Tôi xin chúc, mong hạnh phúc, sức khỏe và thành công tới những con người anh hùng-Những người gìn giữ những di tích của nước Việt Nam vĩ đại”.

20 năm đền Đô được xây dựng lại, 20 năm đền Đô đón du khách tới thăm để thấy một bằng chứng của sức sống Việt Nam. Roberto ở ý tới đã ghi hình ngôi đền liên tiếp ở các góc độ, rung động bao cảm xúc, chia sẻ cùng bạn đồng hành: “Tôi rất sung sướng được đến thăm ngôi đền lộng lẫy đang được trùng tu này”.

Mỗi du khách đến là một tấm lòng thiện hữu. Bạn quốc tế càng quý biết bao. Họ thường thích chiêm ngưỡng các hạng mục công trình đền Đô, xem kỹ từng góc kiến trúc và nét chạm khắc, nghe giới thiệu lịch sử, nghe hát Quan họ. Thời gian chỉ vài giờ, nhưng tình thì sâu đậm. Người Việt Nam mình hay cười duyên, nhưng người nước ngoài cũng vậy. Gặp nhau là cười, là hòa bình, hữu nghị, mong muốn đoàn kết giúp nhau cùng phát triển. Có bạn Tây xin mượn quần áo Quan họ để đứng trên Thạch Kiều, chụp tấm ảnh kỷ niệm cuộc du lịch nhớ đời.

Đền Đô đã lưu hàng nghìn tấm ảnh du khách quốc tế tới. “Sổ vàng lưu niệm đền Đô” cũng đã chục quyển khách quốc tế ghi cảm xúc đến thăm. Những tư liệu này xin giữ làm kỷ niệm cho đời về một điểm du lịch văn hóa tâm linh của Việt Nam trong tình cảm của người nước ngoài.

  Bài, ảnh: Lý Hiếu Nghĩa