Đồng hành thanh, thiếu niên hiểu và sống theo pháp luật

Với mục tiêu xây dựng môi trường học đường an toàn, lành mạnh, Tỉnh Đoàn không ngừng đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho đoàn viên, thanh niên, học sinh. Qua đó, bồi dưỡng ý thức thượng tôn pháp luật trong giới trẻ, từng bước đẩy lùi các hành vi lệch chuẩn, phòng ngừa vi phạm, ngăn chặn tệ nạn xã hội len lỏi vào trường học.

Phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử ba bị cáo chưa thành niên diễn ra tại Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Ninh mới đây để lại nhiều suy nghĩ và bài học sâu sắc cho 200 học sinh Trường THPT Hàn Thuyên (thành phố Bắc Ninh) khi theo dõi phiên tòa. Không chỉ được trực tiếp theo dõi quá trình xét xử công khai, nghiêm minh, các em còn nhận rõ hậu quả đau lòng từ hành vi lệch chuẩn của những thanh, thiếu niên gần bằng tuổi mình, khiến một người mất mạng, ba người vướng vòng lao lý. Phiên tòa do Tòa án nhân dân tỉnh, Tỉnh Đoàn phối hợp tổ chức như một hình thức tuyên truyền, giáo dục pháp luật sinh động, trực quan. Không phải bằng bài giảng lý thuyết mà bằng chính câu chuyện có thật, những bản án nghiêm khắc, thông điệp về sự tỉnh táo, trách nhiệm và tuân thủ pháp luật chạm đến cảm xúc, nhận thức của các em.
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Ninh, vào ngày 5-11-2024, P.T.H (sinh năm 2008) điều khiển xe mô tô chở theo Q.H.Q (sinh năm 2008) và N.T.Đ (sinh năm 2009), mang theo hai vỏ chai thủy tinh và một gậy kim loại, di chuyển trên địa bàn thị xã Quế Võ để tìm người hành hung. Khi đến khu vực cầu vượt thuộc khu phố Giang Liễu, phát hiện một xe mô tô đi ngược chiều bật đèn pha nhấp nháy nhiều màu, nhóm bị cáo đã truy đuổi và dùng hung khí tấn công hai người đi trên xe. Hậu quả khiến một nạn nhân tử vong tại chỗ, người còn lại bị thương tích 73%. Căn cứ vào tính chất, mức độ hành vi phạm tội, hậu quả đặc biệt nghiêm trọng và nhân thân của các bị cáo, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt bị cáo P.T.H 18 năm tù, Q.H.Q 14 năm tù và N.T.Đ 12 năm tù về tội “Giết người”, theo quy định tại điểm a, n, khoản 1, Điều 123 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). 
Em Đỗ Ngọc Quỳnh Anh, lớp 11A15, Trường THPT Hàn Thuyên chia sẻ: Trước đây em từng nghe về những vụ án liên quan đến người chưa thành niên, nhưng khi trực tiếp theo dõi phiên tòa, em mới thực sự cảm nhận được mức độ nghiêm trọng. Đây là một bài học cảnh tỉnh cho lứa tuổi học sinh chúng em. Em nhận ra mình phải cẩn trọng hơn trong hành vi, lời nói và học cách kiểm soát cảm xúc để không đưa ra những quyết định sai lầm”.

Học sinh Trường THPT Hàn Thuyên (thành phố Bắc Ninh) theo dõi phiên tòa hình sự sơ thẩm bị cáo chưa thành niên tại Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Ninh.

Theo Phó Bí thư Tỉnh Đoàn Hà Thái Sơn, việc tổ chức cho học sinh trực tiếp theo dõi phiên tòa xét xử các vụ án hình sự không chỉ giúp các em hiểu rõ hơn về quy trình tố tụng, tính nghiêm minh của pháp luật mà còn là lời cảnh tỉnh sâu sắc về hậu quả của lối sống bạo lực, thiếu kiểm soát; giúp các em nhận thức đúng đắn, biết tự bảo vệ bản thân, sống có trách nhiệm, tuân thủ pháp luật. Đây là lần đầu tiên Tỉnh Đoàn phối hợp với Tòa án nhân dân tỉnh tổ chức cho học sinh được trực tiếp theo dõi một phiên tòa hình sự. Chúng tôi xem đó là một trong những hình thức giáo dục pháp luật trực quan, sinh động, có tác động mạnh đến nhận thức, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong lứa tuổi học sinh, thanh thiếu niên.
Ngoài ra, Tỉnh Đoàn phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân, Công an các địa phương tổ chức các “phiên tòa giả định” tại các Trường học, Trung tâm giáo dục nghề nghiệp-giáo dục thường xuyên trên địa bàn. Công tác tuyên truyền pháp luật được đổi mới liên tục cả về nội dung, hình thức: Từ hội nghị, cuộc thi tìm hiểu pháp luật đến các hoạt động tuyên truyền lưu động, hệ thống pa-nô, khẩu hiệu trực quan, phát thanh học đường… Tỉnh Đoàn cũng tận dụng nền tảng số với việc vận hành hiệu quả fanpage “Tỉnh Đoàn Bắc Ninh”- kênh thông tin chính thống cung cấp kiến thức pháp luật gần gũi, đồng thời lan toả các câu chuyện đẹp, gương người tốt, việc tốt trong thanh thiếu niên. Tính đến nay, toàn tỉnh thành lập, duy trì hiệu quả 138 câu lạc bộ “Phản biện trẻ”, “Lý luận trẻ”; 126 đội thanh niên tình nguyện tuyên truyền lưu động về an toàn giao thông, trật tự công cộng, văn minh đô thị.
Thời gian tới, Tỉnh Đoàn tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền pháp luật theo hướng linh hoạt, gần gũi, phù hợp với từng nhóm đối tượng thanh thiếu niên. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số để mở rộng phạm vi tiếp cận thông tin pháp luật; phát triển các sản phẩm truyền thông ngắn gọn, dễ hiểu trên nền tảng mạng xã hội phù hợp. Bên cạnh việc nhân rộng mô hình “phiên tòa giả định” và “phiên tòa thật” tại các trường học, khu dân cư, Tỉnh Đoàn tăng cường phối hợp với ngành Giáo dục, Công an, Tòa án…, triển khai các chương trình giáo dục pháp luật chuyên đề: Phòng, chống bạo lực học đường, xâm hại trẻ em, vi phạm pháp luật trong môi trường mạng...