Đồng chí Lê Quang Đạo - Nhà lãnh đạo uy tín lớn của Đảng, Nhà nước và nhân dân

Đồng chí Lê Quang Đạo tên khai sinh là Nguyễn Đức Nguyện, sinh ngày 8-8-1921 tại xã Đình Bảng, huyện Từ Sơn (nay là phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn) tỉnh Bắc Ninh.

Được nuôi dưỡng, giáo dục và tiếp thu truyền thống của quê hương, gia đình, tận mắt chứng kiến cuộc sống cơ cực của người dân mất nước, Nguyễn Đức Nguyện sớm có tinh thần yêu nước, năm 1937 khi mới vào học Trường Tư thục Thăng Long Hà Nội, đồng chí đã tích cực tham gia hoạt động trong phong trào yêu nước của học sinh. Cuối năm 1938, đồng chí tham gia Đoàn Thanh niên Dân chủ, rồi Thanh niên phản đế; năm 1940 đồng chí được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương.

Thông qua hoạt động thực tiễn, đồng chí đã trở thành một cán bộ trẻ tài năng của Đảng. Được Đảng tin cậy giao nhiều trọng trách lãnh đạo ở những địa bàn quan trọng và có những đóng góp to lớn trên nhiều lĩnh vực như: Bí thư Ban Cán sự Đảng tỉnh Bắc Ninh, Phúc Yên, Bí thư Thành ủy Hải Phòng, Bí thư Thành ủy Hà Nội, Phó chủ nhiệm Tổng Cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, Trưởng Ban Khoa giáo Trung ương phụ trách công tác Dân vận, Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Hội đồng nhà nước, Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Trên cương vị Bí thư Ban cán sự Đảng tỉnh Bắc Ninh (1941-1942), đồng chí đã cùng Ban cán sự đẩy mạnh các phong trào cách mạng, phát triển đảng viên mới, mở rộng cơ sở cách mạng, tổ chức mít tinh để tuyên truyền đường lối của Mặt trận Việt Minh, thành lập các tổ chức Cứu quốc, thành lập Mặt trận Việt Minh, tổ chức bảo vệ chu đáo nhiều cuộc họp của Trung ương và Xứ ủy.

Là Bí thư Thành ủy Hải Phòng trong lúc cách mạng đang ở thế “ngàn cân treo sợi tóc” (từ tháng 9-1945 đến 4-1946), đồng chí Lê Quang Đạo đã tích cực đẩy mạnh hoạt động của các tổ chức Cứu quốc, củng cố chính quyền, xây dựng lực lượng vũ trang. Đồng chí đã chỉ đạo tổ chức thành công Tổng tuyển cử ở Hải Phòng, góp phần giữ vững chính quyền cách mạng, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng.

Đặc biệt, ba lần đồng chí làm Bí thư Thành ủy Hà Nội (lần thứ nhất: từ tháng 10-1943 đến 10-1944; lần thứ hai: từ tháng 5-1946 đến 10-1946; lần thứ ba: từ cuối năm 1947 đến năm 1948), đồng chí Lê Quang Đạo đã lăn lộn trong giới trí thức, thợ thuyền, học sinh, sinh viên tuyên truyền, vận động xây dựng các tổ chức quần chúng trong các tầng lớp nhân dân vận động ủng hộ cách mạng, cùng cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Thủ đô bảo vệ Trung ương rút khỏi Hà Nội an toàn, cùng Trung đoàn Thủ đô chiến đấu, cầm cự trong nội thành suốt hai tháng, đưa cán bộ về cơ sở, tiến hành xây dựng và khôi phục các chi bộ Đảng, các tổ chức đoàn thể quần chúng, tổ chức lực lượng du kích, đào hầm bí mật, chiến đấu ngay trong lòng địch, gây cho địch nhiều khó khăn, tổn thất.

Với 28 năm quân ngũ (1950-1978), đồng chí Lê Quang Đạo thường có mặt ở những chiến trường nóng bỏng, với những trọng trách quan trọng, đồng chí đã cùng cán bộ, chiến sĩ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao: thực hiện nghi binh chiến lược tạo điều kiện cho quân đội ta đánh địch; bảo đảm giao thông thông suốt; tham gia chỉ đạo các chiến dịch, tiêu diệt nhiều sinh lực địch. Trong hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc, đồng chí đã được Nhà nước phong quân hàm Thiếu tướng năm 1958 và Trung tướng năm 1974.

Trên cương vị là Bí thư Trung ương Đảng, trực tiếp làm Trưởng ban Khoa giáo Trung ương và công tác dân vận vào giữa thập niên 80 của thế kỷ XX, những năm mà đất nước ta bước vào giai đoạn khó khăn trên chặng đường quá độ xây dựng chủ nghĩa xã hội, với những quan điểm và tầm nhìn mới, đồng chí Lê Quang Đạo cho rằng trong xây dựng chủ nghĩa xã hội không có khoa học và giáo dục thì không thể đi lên. Vì vậy, cần đổi mới dân chủ trong lĩnh vực khoa học, giáo dục, phải coi giáo dục đào tạo cũng là một mặt trận, “đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển”, phải có cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển khoa học kỹ thuật, coi trọng bồi dưỡng và sử dụng nhân tài, nhất là đội ngũ trí thức trẻ. Những quan điểm về khoa học, giáo dục của đồng chí có ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn trong chỉ đạo công tác khoa giáo nói riêng và công tác tuyên giáo nói chung, góp phần vào việc thực hiện thắng lợi các quan điểm, đường lối của Đảng. 

Trong 6 năm làm Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, đồng chí Lê Quang Đạo đã có nhiều đóng góp quan trọng vào việc đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội, mở rộng dân chủ, nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội, nhất là việc đẩy mạnh công tác lập hiến và lập pháp để thể chế hóa các nghị quyết của Đảng, đáp ứng yêu cầu quản lý đất nước bằng pháp luật, phục vụ cho công cuộc đổi mới toàn diện đất nước.

17 năm tham gia Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đồng chí Lê Quang Đạo đã có những đóng góp to lớn với sự nghiệp đại đoàn kết toàn dân tộc, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân. Đồng chí cùng Đảng đoàn Mặt trận Trung ương, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận giúp Trung ương Đảng xây dựng các chỉ thị, nghị quyết, giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội xây dựng “Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam” những văn bản mang tính định hướng và pháp lý để tiếp tục nâng cao vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong sự nghiệp đổi mới đất nước, góp phần thực hiện dân chủ và xã hội chủ nghĩa, tăng cường mối liên hệ mật thiết giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước.

Cuộc đời hoạt động hơn 60 năm (1938-1999) của đồng chí gắn bó máu thịt với Đảng, Nhà nước, Mặt trận, Quân đội nhân dân Việt Nam và nhân dân trong cuộc đấu tranh kiên cường bất khuất vì độc lập dân tộc, vì sự nghiệp bảo vệ và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đồng chí trở thành một nhà lãnh đạo có uy tín lớn của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. Đồng chí là tấm gương sáng của người cộng sản mẫu mực, một nhà yêu nước chân chính, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, một con người đầy lòng nhân ái và vị tha, ham học hỏi, giàu trí tuệ, rất mực khiêm tốn, sống giản dị, trong sáng, chân thành, thủy chung và đoàn kết cho các thế hệ hôm nay và mai sau học tập, noi theo.