Cộng đồng bền vững, thích ứng thiên tai

Những năm gần đây, đặc biệt năm 2024, thiên tai diễn biễn bất thường, gây thiệt hại nặng nề về tính mạng, tài sản của người dân. Trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, mùa mưa bão năm 2024 cũng để lại những thiệt hại to lớn cho hệ thống đê điều, công trình thuỷ lợi, sản xuất nông nghiệp, các công trình dân sinh, đô thị, trường học, trạm y tế…Thực tế trên đặt ra cho các cấp, ngành, địa phương, đơn vị nhiệm vụ xây dựng, hình thành một cộng đồng bền vững, thích ứng thiên tai. Đây là chủ đề của Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai (PCTT) năm 2025.

Năm 2024, có 11 cơn bão và áp thấp nhiệt đới xảy ra trên biển Đông, 2 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến địa bàn tỉnh tỉnh. Do ảnh hưởng trực tiếp của mưa bão, toàn tỉnh xuất hiện gần 200 sự cố đê điều, công trình thuỷ lợi. Ngoài ra, 8.814 công trình nhà ở của dân bị tốc mái, đổ sập; 314 điểm trường bị ảnh hưởng; 105 phòng học, phòng chức năng công vụ bị thiệt hại; 30 cơ sở y tế bị thiệt hại, 135 công trình văn hóa bị ảnh hưởng; 163 công trình, trụ sở cơ quan đơn vị Nhà nước bị tốc mái, hư hỏng; mưa lũ làm 133.896 con gia súc, gia cầm, cuốn trôi; 511 ha lúa, 1.358 ha hoa màu, 1.167 ha cây ăn quả chết.
Tuần lễ quốc gia PCTT diễn ra từ ngày 15 đến 22-5 hằng năm nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các cấp và các tầng lớp nhân dân trong công tác PCTT, góp phần xây dựng xã hội an toàn hơn trước thiên tai, vì sự phát triển bền vững của đất nước. Do tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai ngày càng cực đoan, khó lường gây ra những hậu quả nặng nề về người và tài sản; ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, cơ sở hạ tầng và an ninh lương thực. Trong khi đó, cơ sở hạ tầng PCTT chưa đáp ứng, nhất là tình trạng sạt lở bờ sông, công trình thuỷ lợi… diễn biến phức tạp. Nhận thức và kỹ năng phòng ngừa, ứng phó thiên tai của một bộ phận người dân còn hạn chế, nhất là khi xuất hiện các loại hình thiên tai có cường độ lớn, không thường xuyên xảy ra. Từ kinh nghiệm thực tế những năm qua, Ban Chỉ huy PCTT và Tìm kiếm cứu nạn (TKCN) tỉnh xây dựng, thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp, góp phần phòng tránh và giảm thiểu rủi ro thiên tai, đặc biệt là không để xảy ra thiệt hại về người.

Bể xả trạm bơm tiêu Văn Thai A (Lương Tài) bị sụt lún do bão số 3 năm 2024 được khắc phục phục vụ mùa mưa bão năm 2025.

Theo ông Đặng Công Hưởng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh: Để chủ động ứng phó, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra trong mùa mưa bão năm 2025, Sở chủ động chỉ đạo các đơn vị phối hợp các địa phương đánh giá, rà soát hiện trạng hệ thống đê điều, công trình thuỷ lợi để có phương án xây dựng, cải tạo, tu bổ, sửa chữa khắc phục kịp thời các sự cố. Đến nay, các địa phương, đơn vị được giao nhiệm vụ chủ đầu tư khắc phục những sự cố xảy ra trong mùa mưa bão năm 2024, nhất là sau cơn bão YAGY cơ bản hoàn thành khối lượng theo kế hoạch, bảo đảm khả năng phòng PCTT của hệ thống đê điều, công trình thuỷ lợi trong mùa mưa bão năm 2025. Cùng với đó, Sở tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương, đơn vị kiện toàn Ban chỉ huy PCTT các cấp, xây dựng phương án trọng điểm, giao nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên trong xử lý, khắc phục các sự cố. Căn cứ tình hình cụ thể các địa phương, đơn vị, Ban chỉ huy PCTT các cấp giao nhiệm vụ chuẩn bị nhân lực, vật tư, phương tiện đến từng xã, phường, đặc biệt những địa phương có tuyến đê đi qua. Đẩy mạnh tuyên truyền, ứng dụng công nghệ trong công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai; đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phục vụ PCTT; tăng cường quản lý quy hoạch ngành, bảo đảm an toàn hệ thống đê điều, công trình thuỷ lợi; rà soát, điều chỉnh, bổ sung, ban hành mới cơ chế, chính sách liên quan đến công tác  PCTT&TKCN... Đến nay, toàn tỉnh lắp đặt, quản lý, vận hành 18 trạm đo mưa tự động, 11 trạm đo mực nước tự động. Thành lập 121 đội xung kích PCTT tại 121 xã, phường, thị trấn của tất cả các huyện, thị xã, thành phố với khoảng 120.000 người tham gia.
Mùa mưa bão năm 2025 tiếp tục được dự báo có nhiều diễn biến phức tạp, nguy cơ và hậu quả khó lường, các sở, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện tốt phương châm “3 sẵn sàng” (chủ động phòng tránh, đối phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và có hiệu quả), “4 tại chỗ” (chỉ huy tại chỗ; lực lượng tại chỗ; phương tiện, vật tư tại chỗ; hậu cần tại chỗ). Cùng với nhiệm vụ trên, các cấp, ngành, địa phương cần tiếp tục triển khai thực hiện Đề án nâng cao nhận thức của cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng, trọng tâm là thường xuyên xây dựng và tổ chức diễn tập, tập huấn, đào tạo, nâng cao nhận thức, hướng dẫn nhân dân kỹ năng ứng phó các tình huống thiên tai phù hợp với điều kiện, đặc thù. Ngành Nông nghiệp và Môi trường cần tham mưu tỉnh đầu tư hiện đại hóa, tự động hóa hệ thống quan trắc cũng như cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phương tiện để nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo thiên tai và năng lực, hiệu quả hoạt động cho lực lượng PCTT&TKCN trên địa bàn tỉnh.