20 năm xây dựng Làng văn hóa ở Phong Khê

Cùng với sản xuất nông nghiệp, đã từ lâu xã Phong Khê (TP Bắc Ninh) còn có nghề thủ công làm giấy dó. Trước thời kỳ đổi mới, nghề làm giấy thủ công chỉ có ở hai thôn Đào Xá và Dương ổ, nhưng sau thì phát triển sang cả hai thôn Châm Khê và Ngô Khê. Đây là đặc điểm riêng biệt của Phong Khê với các địa phương khác. Vì vậy, năm 1989, khi phong trào xây dựng làng văn hóa về Phong Khê là cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể đã căn cứ vào những đặc điểm đó để xây dựng kế hoạch, giải pháp thực hiện được sát đúng nhằm đưa phong trào đạt được kết quả ngay từ những năm đầu.

Một trong những đặc điểm của vùng làng nghề là được tiếp cận nhanh với cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Những mặt tích cực và những hạn chế của cơ chế thị trường đều được thể hiện rõ nét nhất ở đây. Hạn chế lớn nhất là việc có một số người chưa thực hiện nghiêm túc chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước. Cho nên nội dung thực hiện đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trong xây dựng làng văn hóa được Phong Khê coi trọng. Ngoài các nội dung khu dân cư có đời sống kinh tế ổn định và từng bước phát triển, có đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh phong phú, có môi trường cảnh quan sạch đẹp, Quy ước Làng văn hóa của cả 4 thôn đều nêu bật và thể hiện bằng những điều khoản cụ thể của nội dung khu dân cư thực hiện tốt đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Hàng năm bổ sung một số nội dung trong quy ước để phù hợp với tình hình phát triển kinh tế, xã hội của địa phương, các thôn ở xã Phong Khê rất coi trọng nội dung sống và làm việc theo pháp luật và nhấn mạnh đây là thực hiện nếp sống văn hóa ở khu dân cư.

Trong 20 năm xây dựng Làng văn hóa, nhờ định rõ nội dung trọng tâm trọng điểm đúng với tình hình thực tế của địa phương nên Phong Khê đã giành được kết quả trong việc vận động nhân dân thực hiện pháp luật của Nhà nước. Từ năm 1989 đến năm 1994, nghề làm giấy thủ công ở Phong Khê phát triển mạnh và hầu hết các gia đình đều sản xuất giấy làm ngòi pháo, giấy làm vỏ pháo bán cho các cơ sở sản xuất pháo nổ trong cả nước. Năm 1995, thực hiện Chỉ thị 406 của Thủ tướng Chính phủ về việc cấm sản xuất, tàng trữ, buôn bán và đốt pháo nổ, các hộ sản xuất giấy ở Phong Khê vô cùng khó khăn. Nhưng để thực hiện pháp luật của Nhà nước, nhân dân Phong Khê đã chuyển sang sản xuất các mặt hàng mới và nhiều hộ đã chuyển sản xuất giấy thủ công sang sản xuất giấy theo dây chuyền công nghiệp. Sự chuyển đổi mặt hàng đòi hỏi phải chuyển đổi cả về kỹ thuật, vốn để sản xuất. Nhưng các doanh nhân ở Phong Khê đã vượt qua, bám chắc được thị trường và ngày càng có những thương hiệu giấy có uy tín rộng lớn.

Sản xuất giấy ngày càng phát triển, xã Phong Khê đã thành lập hai khu công nghiệp làng nghề và các thôn Đào Xá, Dương ổ thành lập một số điểm công nghiệp nhỏ, nhưng vẫn không đáp ứng được mặt bằng sản xuất cho sự tăng trưởng sản xuất giấy của địa phương. Trước tình hình đó, một số hộ đã vi phạm Luật Đất đai, tân lấn ruộng canh tác để làm xưởng sản xuất, làm nhà kho... Nhân dân Phong Khê đã kiên quyết đấu tranh, yêu cầu mọi người thực hiện đúng quy ước làng văn hóa. Do vậy, một hiện tượng bức xúc, nan giải đã được giải quyết.

Phong Khê hiện nay có gần 200 doanh nhân, tổng thu nhập về giấy một năm trên 800 tỷ đồng. Có nhiều doanh nhân từ một nông dân nghèo đã vươn lên giàu có. Một số doanh nhân có của ăn của để lại muốn sinh thêm con thứ ba. Và họ đã góp phần vào tỷ lệ sinh con thứ ba ở Phong Khê tăng hằng năm. Trước tình hình đó, Ban Dân số-Kế hoạch hóa gia đình phối hợp với Chi cục Dân số tỉnh, các đoàn thể cùng đội ngũ cộng tác viên dân số vận động mọi người nghiêm túc thực hiện chính sách dân số của Nhà nước. Nhờ vậy, năm 2008, năm đầu tiên Phong Khê đạt được chỉ tiêu giảm sinh, kể cả sinh tự nhiên và sinh con thứ ba.

ở vùng làng nghề còn có nhiều vấn đề nảy sinh liên quan đến thực hiện đường lối, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước, như thực hiện Luật Môi trường, chính sách thuế, tệ nạn xã hội, nhất là tệ nạn ma túy... nhưng Phong Khê từng bước giải quyết có hiệu quả. Nội dung thực hiện đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trong xây dựng làng văn hóa được Phong Khê chú trọng đúng mực, đã đạt được kết quả đáng khích lệ, làm cơ sở thúc đẩy các nội dung khác trong phong trào. Trong 20 năm qua, Phong Khê có ba thôn đạt danh hiệu Làng văn hóa. Thôn Đào Xá và Châm Khê đã 7 năm đạt danh hiệu này và có những năm cả hai thôn đều đạt danh hiệu Làng văn hóa cấp tỉnh. Qua tổng kết 20 năm xây dựng Làng văn hóa, Phong Khê đã rút ra những mặt làm được, những mặt còn hạn chế và những bài học kinh nghiệm để đưa phong trào này đạt kết quả tốt hơn vào những năm tới.

Nguyễn Khang

Phong Khê, TP Bắc Ninh