Bắc Ninh khí thế những ngày ra trận, giữ vững biên cương

“Tiếng súng đã vang trên bầu trời biên giới. Gọi toàn dân ta vào cuộc chiến đấu mới… Lửa đã cháy và máu đã đổ trên khắp dải biên cương…”. 40 năm về trước, giai điệu ấy đã thôi thúc quân và dân cả nước, trong đó có bao người con ưu tú của quê hương Bắc Ninh lên đường hướng về biên giới phía Bắc “chiến đấu vì độc lập, tự do”, quyết bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc.

Bộ đội Việt Nam chiến đấu tại mặt trận Lạng Sơn. Ảnh: Tư liệu
 

Cuối năm 1978, đầu năm 1979 xung đột ở biên giới phía Bắc xảy ra, chấp hành Lệnh tổng động viên, toàn tỉnh lại tiếp tục gấp rút triển khai các mặt công tác để chuyển hướng kịp thời sẵn sàng chiến đấu lên cấp độ mới. Chỉ trong thời gian ngắn, tỉnh đã xây dựng xong phương án phòng thủ và giao nhiệm vụ sẵn sàng tác chiến cho các huyện, thị xã và các đơn vị. Chỉ đạo tập trung xây dựng các công trình chiến đấu, các chốt phòng thủ, hoàn thành hệ thống thông tin liên lạc chỉ huy tác chiến. Lực lượng chiến đấu của tỉnh được tăng cường về mọi mặt và kiện toàn tổ chức. Trong đó, dân quân du kích có hơn một vạn người; tự vệ có 9.320 người.
Bằng nhiều hình thức khác nhau, ở nhiều địa phương trong tỉnh, các phong trào thi đua diễn ra sôi nổi. Phụ lão huyện Tiên Sơn (Tiên Du và Từ Sơn ngày nay) mở hội nghị “Diên Hồng” bàn việc nước. Thanh niên thị xã Bắc Ninh (nay là thành phố Bắc Ninh) hưởng ứng lời kêu gọi của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, mở hội nghị “Tuổi trẻ bàn việc nước, việc Đoàn”, phát động phong trào “Ba xung kích làm chủ tập thể”, có 3.121 thanh niên lên công trường làm thủy lợi nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy để tiêu úng cho hàng trăm hécta lúa và hoa màu.
Cùng với công tác quân sự, quốc phòng, phong trào toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc cũng phát triển rộng khắp. Các tổ an ninh nhân dân được củng cố và hoạt động có hiệu quả, làm nòng cốt trong công tác giữ gìn an ninh trật tự ở địa phương và từng cơ quan, đơn vị. Các ngành chức năng của tỉnh tập trung rà soát, phát hiện xử lý kịp thời một số vụ vi phạm, nắm chắc hoạt động của các loại đối tượng, xây dựng, củng cố và tăng cường lực lượng, phát động phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc trong toàn dân. Toàn tỉnh mở đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng nhằm giáo dục cho cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận thức rõ âm mưu, bản chất của kẻ thù. Tổ chức đón tiếp chu đáo đồng bào các tỉnh biên giới về sơ tán, tuyên truyền, giáo dục toàn dân nâng cao ý thức cảnh giác, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
5 giờ sáng ngày 17-2-1979, 60 vạn quân Trung Quốc đồng loạt vượt biên giới kéo dài 1.400 km tiến vào 6 tỉnh của Việt Nam gồm: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Tuyên (Hà Giang, Tuyên Quang), Hoàng Liên Sơn (Lào Cai và Yên Bái), Lai Châu. Chúng điều động 9 quân đoàn chủ lực; 2.559 khẩu pháo, 500 xe tăng và xe thiết giáp tiến sâu vào đất Lạng Sơn, Lai Châu 10 - 15km, vào Cao Bằng 40 - 50km.
Hướng về bảo vệ biên cương, Bắc Ninh có hàng nghìn người tham gia dân công xây dựng phòng tuyến biên giới. Toàn tỉnh làm được 5 triệu mũi chông gửi lên biên giới, thành lập 6 quân đoàn “phục vụ chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu” của 6 huyện, thị xã và hành quân lên biên giới làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Phong trào cán bộ chiến sĩ quân đội đã chuyển ngành hoặc về địa phương lao động sản xuất tình nguyện trở lại quân ngũ, dấy lên sôi động. Tiếp theo các đoàn đã lên đường cùng quân dân biên giới làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, các đoàn X, Z (gồm bộ đội tái ngũ và dân quân tự vệ) từng qua huấn luyện đã tập trung chờ lệnh ra tiền tuyến, lên biên giới với một khí thế sục sôi. Khí thế tòng quân bảo vệ Tổ quốc lại dấy lên rất mạnh mẽ, tỉnh đã tổ chức khám tuyển và giao quân đạt 100,5% chỉ tiêu. Sau Lệnh tổng động viên có hơn một vạn lá đơn tình nguyện nhập ngũ, hàng nghìn đơn ký tên bằng máu, nhiều thanh niên viết đơn 3 đến 4 lần và mang chữ ký của gia đình xung phong đi bộ đội.
Điển hình là cụ Đỗ Văn Thọ (khu Đọ Xá, phường Ninh Xá, thị xã Bắc Ninh) có ba con đang tại ngũ vẫn động viên thêm một con trai nhập ngũ và một con trai tham gia dân công phục vụ chiến đấu ở biên giới phía Bắc. Cụ Nguyễn Thị Tuyến (thôn Phú Mẫn, xã Hàm Sơn, huyện Yên Phong) có 5 con trai, 1 người đã hy sinh ở chiến trường, 2 con đang tại ngũ đã tình nguyện làm đơn cho hai con trai tiếp tục lên đường bảo vệ Tổ quốc. Cụ Phan Đăng Cai (xã Đại Lai, huyện Gia Lương) có một con tại ngũ và 1 con là liệt sĩ, cụ Đặng Văn Phòng (huyện Gia Lương) có 3 con đang tại ngũ, cụ Nguyễn Đức Cấp (huyện Gia Lương) có 2 con đang tại ngũ, một con là liệt sĩ, nhưng các cụ vẫn làm đơn tình nguyện lên biên giới cùng con cháu đánh giặc…
Trên khắp các mặt trận nơi tiền tuyến, những người con của quê hương Bắc Ninh phát huy mạnh mẽ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, kiên cường, dũng cảm lập nhiều thành tích, chiến công trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Tất cả chung bước quân hành cùng dân tộc chiến đấu vì độc lập, tự do.
Với tinh thần quyết chiến, quyết thắng, giữ vững hậu phương, kiên cường nơi tiền tuyến, Bắc Ninh đã góp phần quan trọng cùng quân và dân cả nước chiến đấu anh dũng, bảo vệ toàn vẹn, vững chắc lãnh thổ và nền độc lập, tự do cho Tổ quốc.
(Tư liệu tham khảo từ Lịch sử Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh, NX Chính trị Quốc gia, năm 2010).