Bắc Ninh phát triển theo hướng thành trung tâm công nghiệp điện tử viễn thông của Việt Nam và Đông Nam Á

Năm 1997, khi tái lập tỉnh, công nghiệp Bắc Ninh mới chỉ có 8.961 cơ sở sản xuất công nghiệp với 31.697 lao động, trong đó có 76 doanh nghiệp thuộc tất cả các loại hình được phân bố một cách tự phát và cơ bản phát triển ở một số ngành công nghiệp truyền thống mà Bắc Ninh có thế mạnh như công nghiệp đồ gỗ, giấy, sắt, vật liệu xây dựng và các sản phẩm bằng đồng.

Toàn ngành chỉ có một doanh nghiệp có quy mô tương đối lớn là công ty liên doanh kính nổi Việt Nam thuộc khu vực có vốn đầu tư nước ngoài, còn lại là cơ sở sản xuất công nghiệp vừa và nhỏ. Giá trị sản xuất công nghiệp trên địa bàn theo giá cố định 1994 đạt 569 tỷ đồng nhỏ hơn rất nhiều so với giá trị sản xuất bình quân của các tỉnh, thành phố trong cả nước. Tỷ trọng giá trị tăng thêm của ngành công nghiệp chỉ chiếm 14,92% trong GDP của tỉnh.

Nhờ thành tựu trên 20 năm thực hiện đường lối đổi mới và công nghiệp hoá, hiện đại hoá do Đảng khởi xướng và lãnh đạo, ngay sau khi tái lập, tỉnh Bắc Ninh đã sớm xác định mục tiêu chiến lược là phấn đấu đến năm 2015 Bắc Ninh cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp. Để triển khai, Bắc Ninh đã có sự lựa chọn tạo ra bước ngoặt mang tính đột phá, đó là quy hoạch và xây dựng các KCN tập trung; cụm công nghiệp làng nghề, đa nghề. Việc xây dựng và phát triển các KCN là một trong các giải pháp quan trọng đẩy nhanh quá trình CNH-HĐH tỉnh Bắc Ninh và được triển khai thực hiện theo các Nghị quyết của Tỉnh uỷ của HĐND tỉnh; Đề án quy hoạch phát triển các KCN tỉnh Bắc Ninh đến năm 2015, định hướng đến năm 2020.

Với nhiều lợi thế so sánh, đó là: Bắc Ninh là tỉnh nằm trong tam giác kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, có trình độ dân trí khá cao, nguồn nhân lực dồi dào và đang trong thời kỳ “Cơ cấu vàng”, chất lượng đào tạo ngày càng cao, cơ sở hạ tầng khá tốt và đồng bộ, môi trường đầu tư liên tục được cải thiện (năm 2010, xếp thứ 6 toàn quốc). Bắc Ninh luôn là điểm đến của nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài.

Tính từ năm 1997 đến tháng 9-2011, đã có 308 dự án (còn hiệu lực) được cấp phép đầu tư với tổng vốn đăng ký là 3.542 triệu USD, tổng diện tích chiếm đất là 479 ha (không kể dự án đầu tư vào lĩnh vực hạ tầng), mức đầu tư trung bình là 6,62 triệu USD/ha. Trong 20 quốc gia đầu tư FDI vào Bắc Ninh thì Hàn Quốc với 100 dự án, tổng vốn đầu tư đăng ký 1.077 triệu USD (chiếm 30%/tổng vốn FDI) là quốc gia có nhiều dự án nhất; tiếp theo là Nhật Bản 52 dự án với 638 triệu USD; Đài Loan 28 dự án với 543 triệu USD. Nhờ vậy, đến năm 2011 số cơ sở sản xuất công nghiệp của Bắc Ninh đã tăng lên 29.650 cơ sở (gấp 3,3 lần so với năm 1997) với 151,8 nghìn lao động (gấp 4,8 lần), trong đó 80% các cơ sở sản xuất nằm trong các KCN tập trung và các cụm công nghiệp.

Giai đoạn 2006-2010 công nghiệp Bắc Ninh luôn duy trì và nằm trong nhóm các tỉnh có nhịp độ tăng trưởng cao của cả nước ở cả hai chỉ số “chỉ số giá trị sản xuất công nghiệp” và “chỉ số sản xuất sản phẩm (IIP)”.Vì thế, công nghiệp luôn chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế trên địa bàn, là “đầu tầu” tăng trưởng của kinh tế ở địa phương. Từ năm 2001, tỷ trọng trong GDP của ngành công nghiệp đã vượt qua khu vực nông, lâm nghiệp và thuỷ sản trở thành ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất (năm 2010 đã là 61,4%). Năm 2011, giá trị sản xuất công nghiệp (giá cố định năm 1994) trên địa bàn Bắc Ninh ước đạt 62.552 tỷ đồng, gấp 110 lần so với năm 1997, xếp thứ 3 miền Bắc và thứ 8/63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Giá trị tăng thêm (theo giá thực tế) đạt 30.373 tỷ đồng, chiếm tới 65% trong GDP của tỉnh.

Đến nay, ngành công nghiệp không chỉ phát triển ở bề rộng và bề sâu, bảo tồn và nhân rộng ngành nghề truyền thống mà còn phát triển thêm nhiều ngành công nghiệp mới, sản phẩm mới. Trong đó, đáng chú ý là ngành công nghiệp điện tử viễn thông. Bắc Ninh hiện đã có 2 tập đoàn là Samsung (vốn đầu tư 670 triệu USD) và Canon (130 triệu USD). Đây là những tập đoàn nổi tiếng thế giới về lĩnh vực công nghiệp điện tử viễn thông và chính các doanh nghiệp của các tập đoàn này đã làm thay đổi và tạo nên đột phá của ngành công nghiệp tỉnh Bắc Ninh.

Hiện nay, ngành công nghiệp điện tử có 30 doanh nghiệp đã đi vào hoạt động và gần 20 doanh nghiệp đang trong giai đoạn đầu tư, 100% là doanh nghiệp thuộc khu vực có vốn đầu tư nước ngoài, các doanh nghiệp này chủ yếu làm nhiệm vụ sản xuất phụ trợ (thay thế linh kiện nhập khẩu giai đoạn đầu và làm tăng tỷ lệ nội địa hóa) cho 3 doanh nghiệp quy mô lớn thuộc 2 tập đoàn là Canon (Quế Võ và Tiên Sơn) và Samsung.

Tính đến 30-11-2011 ngành công nghiệp điện tử đã thu hút trên 45.000 lao động (tăng 13.000 lao động so với thời điểm 1-1-2011). Dự kiến cả năm 2011, giá trị sản xuất công nghiệp (giá thực tế) của riêng ngành này đạt trên 155,6 nghìn tỷ đồng, bằng 1,4 lần tổng giá trị sản xuất công nghiệp 2010 theo giá trị thực tế trên địa bàn của toàn tỉnh Bắc Ninh và gấp 1,8 lần giá trị sản xuất công nghiệp (giá thực tế) chính thức năm 2009 của ngành công nghiệp điện tử cả nước, trong đó riêng 3 nhà máy thuộc 2 tập đoàn Samsung và Canon đã chiếm trên 90% số lượng lao động cũng như các chỉ tiêu cơ bản vốn, doanh thu, tài sản của cả ngành này.

Đáng chú ý là Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam (SEV) là một trong 8 nhà máy của Tập đoàn Samsung trên toàn thế giới đi vào hoạt động từ tháng 10-2009. Sau hơn 2 năm đi vào hoạt động, đến nay doanh nghiệp này đã thu hút trên 18.000 lao động, dự kiến năm 2011 sản xuất 80 triệu sản phẩm điện thoại các loại, doanh thu ước đạt trên 6,2 tỷ USD tương đương 129,6 nghìn tỷ VNĐ (năm 2010 sản xuất 37 triệu sản phẩm, doanh thu đạt 30,4 nghìn tỷ VNĐ, tương đương 1,5 tỷ USD); 99% sản phẩm của doanh nghiệp được xuất khẩu, trong đó 42% vào thị trường khó tính Châu Âu, còn lại là thị trường Trung Đông và Đông Nam Á. Tổng trị giá xuất khẩu năm 2011 của SEV ước đạt trên 6 tỷ USD, bằng 6% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước. Hiện nay SEV đang chuẩn bị đưa nhà máy thứ 2 vào hoạt động và dự kiến năm 2012 đạt sản lượng 100 triệu sản phẩm, phấn đấu năm 2015 doanh thu đạt 16 tỷ USD.

Cũng như SEV, 2 nhà máy Canon cũng đang ở trong giai đoạn phát triển và phấn đấu đạt trần công suất trong năm 2012 với sản lượng 20 triệu máy in. Ngoài ra, hiện nay tỉnh Bắc Ninh cũng đang tích cực chuẩn bị các điều kiện cần thiết để triển khai dự án Nokia với quy mô vốn đầu tư trên 300 triệu USD; công suất 180 triệu sản phẩm tại khu công nghiệp VSIP Bắc Ninh (dự kiến khởi công vào tháng 2-2012 và sẽ đi vào hoạt động vào cuối năm).

Các tiền đề trên là cơ sở cho việc hình thành và phát triển ngành công nghiệp mũi nhọn của tỉnh, mà trọng tâm là ngành công nghiệp điện tử viễn thông, góp phần vững chắc đưa công nghiệp Bắc Ninh trở thành một trung tâm công nghiệp điện tử viễn thông của Việt Nam và khu vực Đông Nam Á trong thời gian tới.

Phạm Sỹ Duân