Bản hùng ca người lính biên phòng

Nhân chuyến công tác về thăm đơn vị cũ Đồn biên phòng (ĐBP) Pò Hèn (thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh) của Đoàn cán bộ chiến sỹ cựu bộ đội Biên phòng Hà Bắc (hai tỉnh Bắc Ninh - Bắc Giang hiện nay) chúng tôi dâng hương tại Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ Pò Hèn.

Bên Đài tưởng niệm, Thượng tá Bùi Giang Nam ôn lại truyền thống hào hùng của Đồn biên phòng Pò Hèn (phiên hiệu 209, ĐBP 15 hiện nay). ĐBP Pò Hèn thành lập năm 1959, khi lực lượng công an vũ trang tiền thân của Bộ đội Biên phòng ngày nay ra đời, phụ trách đoạn biên giới Việt - Trung qua 2 thôn Pò Hèn và Thán Phún thuộc xã Hải Sơn.
   Nhớ lại buổi chiều thứ sáu, 16-2-1979, biên giới vẫn yên ả. Khi ấy, anh em còn tập luyện bóng chuyền để sáng hôm sau thi đấu giao lưu với Lâm trường Hải Ninh. Khoảng hơn 5 giờ sáng hôm sau, quân Trung Quốc (TQ) pháo nã dồn dập vào ngọn đồi Quế nơi đơn vị đóng quân. Ngay loạt pháo kích đầu tiên một số chiến sĩ ĐBP Pò Hèn hy sinh. Đồn phó Đỗ Sĩ Họa và chính trị viên Phạm Xuân Tảo chỉ huy đơn vị, đi khắp trận địa kiểm tra tình hình và động viên, khích lệ các chiến sĩ. Với quân số chưa đến 50 cán bộ chiến sĩ cùng nhóm công nhân Lâm trường Hải Sơn. Về vũ khí bên ta chỉ có súng AK47, lựu đạn và súng trường. Bên địch có pháo binh, súng cối và xe tăng yểm trợ, hình thành thế bao vây đồn nhiều vòng. Cán bộ chiến sĩ bình tĩnh chờ địch vào gần đồng loạt nổ súng tiêu diệt nhiều địch, bẻ gẫy hết đợt tấn công này địch lại ào lên đợt khác.
Chị Hoàng Thị Hồng Chiêm (sinh năm 1954) tại xã Bình Ngọc, thành phố Móng Cái, làm nhân viên thương nghiệp cửa hàng bách hóa dưới chân núi Pò Hèn. Chiều tối 16-2-1979, chị Chiêm thu dọn tài sản của cửa hàng để cất giấu, vì chưa dọn hết hàng  hóa nên chị Chiêm cùng các anh Định, anh Vượng - Cửa hàng trưởng và anh Thắng, Chủ tịch UBND xã, ở lại để hôm sau tiếp tục sơ tán nốt. Thế nhưng, mờ sáng 17-2, hàng loạt đạn pháo của quân TQ bắn dồn dập vào khu vực Pò Hèn. Chị Chiêm ra xem có thiệt hại gì không thì đã thấy quân TQ lố nhố áp sát cửa hàng. Sau khi thoát được ra ngoài chạy lên đồi nơi có trận địa chốt của BĐBP Pò Hèn. Gặp Đồn phó Đỗ Sĩ Họa, chị Chiêm đề nghị: “Quân TQ tấn công rồi, em lên đây xin được các anh giao nhiệm vụ”.

Xây dựng Đài tưởng niệm Pò Hèn, Thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh.

Đồn phó Đỗ Sĩ Họa giao cho chị Chiêm đi tiếp đạn và làm nhiệm vụ cứu thương cũng như đưa những người bị thương về nơi trú ẩn. Khi chị Chiêm bị thương ở tay, các chiến sĩ đến băng bó vết thương và yêu cầu rút về hầm trú ẩn; chị dứt khoát từ chối ở lại chiến đấu cùng anh em. Dưới làn đạn dày đặc của quân thù, chị nhanh chóng di chuyển dùng súng trường của mình bắn hạ quân địch. Vào những giây phút cam go nhất, bóng dáng của cô gái gan dạ, mạnh mẽ đã trở thành điểm tựa tinh thần của các chiến sĩ. Đồn phó Đỗ Sĩ Họa dù bị thương nặng nhưng vẫn quyết tâm ở lại chiến đấu cùng đồng đội cho đến lúc hy sinh. Noi gương người chỉ huy, cán bộ chiến sĩ ngoan cường chiến đấu giữ vững trận địa.
Thượng sĩ Hoàng Tiến Cờ lên thay chỉ huy đơn vị. Trận chiến đấu không cân sức diễn ra rất ác liệt, thương vong  và hy sinh nhiều nhưng đơn vị không hề nao núng. Quân TQ với số lượng áp đảo tiếp tục xông lên. Thượng sĩ Cờ kêu gọi các chiến sĩ ĐBP Pò Hèn quyết tử bảo vệ Đồn. Đạn hết, cán bộ chiến sĩ dùng dao găm, lưỡi lê và báng súng đánh giáp lá cà với địch,  giành giật từng tấc đất, từng mét giao thông hào.
Trong trận chiến đấu bảo vệ biên giới ngày 17-2-1979, 45 cán bộ, chiến sĩ ĐBP Pò Hèn đã anh dũng hy sinh. Đẩy lùi hàng chục đợt tấn công của địch, do lực lượng mỏng, Đồn thất thủ sau nhiều giờ chiến đấu liên tục. Ngày 19-12-1979 đồn 209 - Pò Hèn được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND. Đến tháng 12/2000 lần thứ hai được phong tặng đơn vị Anh hùng LLVTND thời kỳ đổi mới.
Thượng tá Lê Minh Kham nói thêm: Địa danh Pò Hèn được biết đến như một bản Anh hùng ca của cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới, Nhưng Pò Hèn nổi tiếng hơn khi những ca khúc viết về mảnh đất này lại dành nhiều ngợi ca về Hoàng Thị Hồng Chiêm; chị Chiêm là người yêu của anh Bùi Văn Lượng, chiến sĩ ĐBP Pò Hèn. Hai người  đều hy sinh ở trận này (Ngày 6-8-2017 tại thành phố Hạ Long và Móng Cái, gia đình của hai liệt sĩ cùng đồng đội đã tổ chức đám cưới cho liệt sĩ Bùi Văn Lượng và liệt sĩ Hoàng Thị Hồng Chiêm) linh hồn họ mãi ở bên nhau. Năm 1979 Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh truy tặng Huy chương Tuổi trẻ Anh hùng bảo vệ tổ quốc cho chị Hoàng Thị Hồng Chiêm.
Khói hương thơm lan tỏa lên khắp khu vực đài tưởng niệm, cay xè nhòa nước mắt, nghiêng mình trước vong linh các Anh hùng liệt sỹ. sự hy sinh của các anh chị, như bản tuyên bố chủ quyền biên giới, bất khả xâm phạm, linh thiêng dọc dài phên dậu đất nước, xúc động đọc danh sách 86 cán bộ chiến sỹ đã anh dũng hy sinh trên hai bia đá trong đó có Liệt sỹ Nguyễn văn Khánh sinh năm 1970 hy sinh ngày 28-6-  1991 người con thân yêu của quê hương Hà Bắc.
Đồn biên phòng Pò Hèn sau nhiều lần thay đổi vị trí đóng quân, Đồn được xây dựng quy mô, khang trang thành khối khép kín vững chãi như một pháo đài. Tặng quà cho đồn, chụp ảnh lưu niệm và chia tay cán bộ chiến sĩ, chia tay đồn Biên phòng Pò Hèn Anh hùng, hẹn ngày gặp lại. Chúc các đồng chí sức khỏe, luôn chắc tay súng để bảo vệ, toàn vẹn chủ quyền biên cương của tổ quốc.