Hội làng Thị Chung

Làng Thị Chung xưa có tên là Yên Xá thuộc tổng Châm Khê huyện Võ Giàng, nay Thị Chung là một khu phố của phường Kinh Bắc, thành phố Bắc Ninh.

Làng Yên Xá là làng cổ nằm ở trung tâm của bộ Vũ Ninh. Đến thời nhà Nguyễn Gia Long lấy mảnh đất này xây dựng thành cổ Bắc Ninh, lúc đó 3 làng Yên Mẫn, Thị Chung và Thụ Ninh đã chuyển ra vị trí ngày nay.
Truyền tích kể: Thành hoàng làng là Đức Bính Công, một vị tướng của Triệu Việt Vương đã có công đánh giặc Lương giúp dân dẹp “yêu xà” đem lại sự bình yên cho dân làng và khai phá ruộng đất cho nhân dân. Để nhớ ơn công đức của ngài, 3 làng Yên Mẫn, Thị Chung, Thụ Ninh tôn ngài làm Thành hoàng làng và phân công nhau giữ sắc. Làng Thị Chung giữ sắc từ 29 tháng Giêng đến mùng 10 tháng Hai âm lịch; làng Yên Mẫn giữ sắc từ mùng 10 tháng Hai âm lịch đến mùng 9 tháng Tám âm lịch. Làng Thụ Ninh giữ sắc từ mùng 10 tháng Tám âm lịch đến 29 tháng Giêng.

Đình Thị Chung.

Hằng năm, làng Thị Chung mở hội từ 29 tháng Giêng đến mùng 10 tháng Hai âm lịch. Ngày 29 (hoặc 30) tháng Giêng, làng làm lễ mở cửa đình, tế khai quang. Ngày mùng 1 tháng Hai, các bô lão, dòng họ, ông Tổng Biến, Tổng Cờ ra đình lễ Thánh. Ngày mùng 2, làng rước kiệu từ đình ra nghè, ôn lại truyền thống lịch sử của vị Thánh, sau đó tổ chức chạy chữ, cướp cầu. Ngày mùng 3, làng đón khách thập phương về làm lễ. Ngày 4,5,6,7,8 thì tiến hành tế lễ bình thường. Ngày 9 làng tế giã đám. Ngày 10, làng chuẩn bị đón làng em Yên Mẫn đến rước sắc về thờ, chứng kiến hai ông cai đám Yên Mẫn, Thị Chung kiểm sắc và giao sắc cho nhau.
Sau các kỳ tế lễ, các trò chơi dân gian được tổ chức như: cướp cầu, đấu vật, chạy chữ... Các bọn Quan họ Y Na, Yên Mẫn, Đào Xá gặp nhau trong chùa, trước cửa đình, sân đình, sân chùa… trò chuyện, hát đối đáp với nhau thật chan hòa.
Ngoài hội đình, hằng năm làng Thị Chung còn mở hội chùa vào dịp rằm tháng Giêng. Từ ngày 14, các Phật tử cùng bà con nhân dân trong làng về chùa dâng hương hoa lễ Phật. Trong 2 ngày 14 và 15 tháng Giêng, làng Thị Chung đón các bọn Quan họ bạn đến lễ chùa. Quan họ chủ và Quan họ khách cùng nhau hát tại sân chùa, cùng nhau lễ Phật để thắt chặt thêm tình đoàn kết.
Ngày nay, Thị Chung là một trong những khu phố của phường Kinh Bắc có đông cư dân sinh sống, tốc độ đô thị hóa cao. Tuy nhiên, khu phố vẫn gìn giữ và phát huy được nhiều nét văn hóa đặc sắc của người Quan họ, trong đó có việc tổ chức lễ hội và thực hành xây dựng nếp sống văn minh.