Bảo tồn, tôn tạo di tích thời Lý ở Đình Bảng

Xã Đình Bảng, thị xã Từ Sơn ngày nay là hương Diên Uẩn, hương Cổ Pháp, làng Báng xưa. Đình Bảng trong lịch sử dân tộc có truyền thống văn hiến và cách mạng vẻ vang, quê hương Thái Tổ Lý Công Uẩn, người khởi lập triều Lý năm 1009 và khai sáng kinh đô Thăng Long năm 1010, từng vinh dự bốn lần đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm.

Đình Bảng có cả một cụm di tích lịch sử văn hoá khá phong phú: chùa, đền, miếu, đình, lăng tẩm, nhà thờ cổ… tạo thành khu lưu niệm độc đáo, âm vang lịch sử. Trong đó phải kể đến những di tích thời Lý nổi tiếng như: Chùa Cổ Pháp (chùa Ứng Thiên Tâm), nơi Lý Công Uẩn ra đời ngày 12-2 năm Giáp Tuất (974); chùa Kim Đài-trung tâm Phật giáo thế kỷ VII, từng có nhiều vị cao tăng trụ trì, trong đó có Thiền sư Định Không đã đổi tên hương Diên Uẩn thành hương Cổ Pháp, nơi Lý Công Uẩn từng có thời làm tiểu; Đền Đô (tức đền Cổ Pháp, đền Lý Bát Đế) thờ 8 vị vua triều Lý; Đền Rồng (tức đền Bà Chiêu-Long miếu điện) thờ Lý Chiêu Hoàng- vua thứ 9 của nhà Lý; Sông Tiêu Tương nơi vua Lý ngự thuyền thăm Sơn lăng; Thọ lăng Thiên Đức, nơi yên nghỉ của 9 vị vua triều Lý và Lý Thánh mẫu cùng Nguyên Phi Ỷ Lan.

Từ vốn quý di tích lịch sử văn hoá, nhất là những di tích thời Lý, xã Đình Bảng luôn coi trọng bảo tồn, tôn tạo, giáo dục thế hệ trẻ, tổ chức thăm quan du lịch, hoạt động tâm linh, lễ hội… Qua đó, tuyên truyền giáo dục mọi người cùng có trách nhiệm tự nguyện công đức, tu tạo những di tích quý giá này bằng cả nhân lực, vật lực, tài lực theo phương châm “Xã hội hoá việc tu bổ, tôn tạo di tích LSVH, Nhà nước và nhân dân cùng thực hiện”.

Lấy Đền Đô là trung tâm cụm di tích của xã, năm 1989, nhân dịp kỷ niệm 980 năm Lý Công Uẩn được triều đình suy tôn khởi lập triều Lý, theo nguyện vọng của nhân dân, Uỷ ban MTTQ xã Đình Bảng chủ trì việc vận động nhân dân công đức tôn tạo Đền Đô, nhất trí chuẩn bị khởi công đúng ngày kỷ niệm 44 năm Bác Hồ về thăm Đền Đô lần đầu. Đồng thời chọn những người có đạo đức, nhiệt huyết, tự nguyện ăn cơm nhà làm việc đền, có năng lực vào Ban quản lý di tích xã. Trong đó, Tiểu ban lịch sử tuyên truyền có nhiệm vụ sưu tầm tư liệu, triểm lãm và in ấn tài liệu giới thiệu lịch sử triều Lý, di tích Đền Đô xưa, biểu dương người công đức; tiểu ban Kiến trúc xây dựng trách nhiệm vẽ thiết kế, chỉ đạo thi công; tiểu ban Tài vụ lo thu chi tài chính xây dựng; tiểu ban Nội thất và Khách tiết lo việc hương khói thờ 8 vị vua nhà Lý, trực ban hàng ngày tiếp khách thập phương. Năm 2007, UBND tỉnh phê duyệt Dự án “Quy hoạch tổng thể khu văn hoá các đời Vua triều Lý, xã Đình Bảng - Định hướng phát triển không gian 2010”, tạo điều kiện về mặt pháp lý và xây dựng, tôn tạo lại Đền Đô theo nguyên mẫu xưa.

Đến nay, việc xây dựng lại Đền Đô đã hoàn thành 9/10 các hạng mục công trình. Trong đó, UBND thành phố Hà Nội đầu tư kinh phí xây Cửa Rồng năm 2000, nhà Võ chỉ năm 2006; Bộ Tài chính hỗ trợ xây dựng Thuỷ đình năm 2000; Bộ Quốc phòng đầu tư và trực tiếp xây dựng Văn chỉ năm 2002. Các hạng mục khác do nhân dân công đức xây dựng gồm: Điện thờ 8 vị vua nhà Lý, nhà Chuyển bồng, nhà Tiền tế, ba nhà bia, nhà Vương mẫu, nhà để kiệu thờ, nhà để ngựa thờ, hai nhà quan viên chủ tế, giếng ngọc, hồ Bán nguyệt, tạc hai tượng voi thờ, sân rồng, phục chế hàng trăm hiện vật trong nội thất… Cùng với việc tôn tạo Đền Đô, xã Đình Bảng đã khởi công xây dựng lại chùa Cổ Pháp từ năm 1996, nay đã hoàn thành được: Điện thờ Lý Thánh mẫu, nhà Tam bảo, nhà Tổ, Tam quan, nhà khách. Chùa Kim Đài cũng đã xây dựng xong nhà Tam Bảo, tháp Lý Khánh Văn. Đền Rồng được quy hoạch làm nhà Tiền đường, Thọ lăng Thiên Đức xây điện thờ để nhân dân tới viếng có nơi dâng hương tưởng niệm. Bên cạnh đó còn có các Dự án bảo tồn di tích khác như đình Đình Bảng, nhà tam tự đường dòng họ Nguyễn Thạc, đền thờ bà chúa Nguyễn Thị Ngọc Long, nhà cụ Đám Thi, khơi lại dòng Tiêu Tương cổ tích…

Các di tích lịch sử văn hoá ở Đình Bảng là nơi có lễ hội tôn nghiêm, tưng bừng hàng năm, làm náo nhiệt cả vùng quê Kinh Bắc, góp phần thanh thản tâm linh cho mọi người. Xây dựng ở Đình Bảng một Nhà truyền thống lịch sử, văn hoá và cách mạng đúng với vị thế lịch sử của địa phương để trưng bày, lưu giữ tư liệu về một miền đất cổ, về nhà Lý, về cái nôi của cách mạng Việt Nam là điều nên làm để giáo dục lòng yêu nước, truyền thống dân tộc, tiếp lửa cho cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.

Gia Bảo