Bông hồng vàng và Bình minh mưa

Những ai yêu thích văn học Nga sẽ khó lòng bỏ qua cuốn Bông hồng vàng và Bình minh mưa của nhà văn Paustovski. Cuốn sách như kim chỉ nam dẫn dụ người đọc tìm kiếm những vảy vàng lấp lánh trong kho tàng văn chương nhân loại, những niềm yêu mến vô hạn về một nước Nga xa xôi mà gần gũi, về con người Nga đôn hậu, bình dị...

Giống như tiêu đề của tác phẩm, cuốn sách được chia làm 2 phần, Bông hồng vàng (phần 1) và Bình minh mưa (phần 2).
Phần 1 thiên về mảng phê bình lý luận văn học nhưng được viết dưới ngòi bút trữ tình, nhẹ nhàng, sâu sắc, khiến cho việc viết về thể loại này không hề khô cứng, giáo điều. Đó là những ghi chép về quan niệm của tác giả đối với nghề văn, lao động của nhà văn. Mà theo tác giả thì đó là “Mỗi phút, mỗi lời tình cờ được nói ra và mỗi cái nhìn vô tình ta bắt gặp, mỗi ý nghĩ sâu sắc hoặc vui đùa, mỗi rung động thầm lặng của con tim, cũng như cả đến một bông xốp của hoa dương đang bay hay lửa sao trong một vùng nước đêm- tất cả những cái đó đều là những hạt cát rất nhỏ của bụi vàng. Chúng ta, những nhà văn, chúng ta bòn đãi chúng trong hàng chục năm, hàng triệu những hạt cát đó, lặng lẽ thu góp lại cho mình biến chúng thành một hợp kim và rồi từ hợp kim đó ta đánh “bông hồng vàng” của ta-truyện, tiểu thuyết hay là thơ”. Và đối với ông “nghề văn không phải là một nghề thủ công và cũng không phải là một thứ công việc. Nghề văn là sứ mệnh”. Với sứ mệnh đó, nhà văn với vốn quan sát, bằng cảm thức của mình về cuộc sống tái hiện chân thật nhất, đầy đủ nhất, rộng rãi nhất những hiểu biết, tri thức trong tác phẩm của mình, và bằng cách đó để thể hiện thời đại mình đang sống. Anh sẽ viết không phải vì anh đặt cho mình nhiệm vụ ấy mà vì bản chất của một nhà văn đòi hỏi phải làm như vậy. Và cũng bởi vì văn học chính là hiện tượng đẹp đẽ nhất trên thế giới. Đối với Paustovski, những ghi chép về lao động của nhà văn trong cuốn sách này chỉ giống như “một chuyến du lịch trên xứ sở chưa quen thuộc, nơi cứ mỗi bước đi lại mở ra những chân trời mới và những con đường mới”.
Phần 2, Bình minh mưa là tuyển tập chọn lọc những truyện ngắn của Paustovski. Những câu chuyện được viết bằng lối viết giản dị, dịu dàng và lóng lánh chất thơ, giống như một bài ca ngọt ngào về tình yêu con người và cuộc sống. Paustovski đã khắc sâu vào trong lòng người đọc thế giới của những con người nước Nga bình dị, đôn hậu. Những tình cảm giữa cha mẹ với con cái, tình yêu đôi lứa, tình nghĩa xóm làng, hay chỉ là những người tình cờ gặp trên đường cũng có mối liên hệ mật thiết, chân tình… Trong đó, ngay cả nỗi buồn chiến tranh cũng trong trẻo và lãng mạn, đẹp như một bản tình ca du dương.
Ngôn từ trong tác phẩm văn chương của Paustovski đúng thật không bút nào tả xiết, nó dịu dàng, da diết, trong trẻo và ngọt ngào. Đọc văn của ông giống như đọc “tâm hồn Nga” vậy. Những câu chuyện “ Bình nguyên tuyết phủ”, “ Lẵng quả thông”, “Chiếc nhẫn bằng thép”, “ Bình minh mưa”, “ Hạt cát”, “ Trái tim nhút nhát”... giống như những bản nhạc vang lên lúc chậm rãi, lúc nhanh dần, lúc quay cuồng như những bông tuyết trắng xoay tròn trong trời bão gió của một đêm nước Nga dài cô đơn và lạnh lẽo, như những mối tình Nga lặng câm mà sâu nặng, như buổi ban mai nước Nga tươi sáng tròn đầy, như những cánh rừng, mặt biển Nga thăm thẳm sầu tư... Thông qua những tác phẩm đầy tính nhân văn này, Paustovski nhắc nhở chúng ta về những điều đẹp đẽ, những hạnh phúc giản đơn mà chúng ta đã vô tình lãng quên trong cuộc sống vội vã của mình. Để chúng ta thêm yêu hơn nữa một nước Nga vĩ đại nhưng cũng rất bình dị, gần gũi, yêu thương.