Cần nâng cao năng lực chuyên môn cho y tế tuyến xã

Những năm qua, y tế cơ sở nói chung, trong đó có y tế xã, phường, thị trấn đạt được những kết quả tích cực, đóng góp quan trọng vào kết quả chung của ngành Y tế trong công tác chăm sóc sức khoẻ nhân dân.

Hiện tại 126/126 trạm y tế trong tỉnh được cấp mã triển khai khám, chữa bệnh BHYT, thực hiện lộ trình thông tuyến khám, chữa bệnh BHYT, người dân đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu tại tuyến xã, tuyến huyện được thanh toán đúng tuyến khi đi khám bệnh, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tuyến xã, tuyến huyện. Tổng số thẻ đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu tại các trạm y tế và cơ sở y tế tuyến huyện năm 2019 là hơn 944 nghìn thẻ trên tổng số hơn 1,1 triệu thẻ BHYT đăng ký khám chữa bệnh BHYT. Tỷ lệ dịch vụ kỹ thuật các trạm y tế triển khai được trung bình đạt 80% theo phân tuyến chuyên môn kỹ thuật tuyến xã quy định tại Thông tư 43/2014/TT-BYT, Sở Y tế phê duyệt các gói dịch vụ y tế cơ bản theo Thông tư 39/2017/TT-BYT cho các trạm y tế. Việc triển khai các dịch vụ kỹ thuật được phê duyệt theo gói dịch vụ y tế cơ bản quy định tại Thông tư này còn thấp, phần lớn chưa đạt 50% số kỹ thuật được phê duyệt.
 Hoạt động khám, chữa bệnh và quản lý, điều trị bệnh không lây nhiễm tại trạm y tế đã được quan tâm và chỉ đạo triển khai tích cực, tuy nhiên, số lượt người dân đến khám, chữa bệnh tại các trạm y tế đã tăng nhưng vẫn còn ở mức thấp. Năm 2019 tổng số lượt khám chữa bệnh BHYT tại trạm y tế là gần 350 nghìn lượt, chiếm 16,2% tổng số lượt khám chữa bệnh trong hệ thống y tế công lập của tỉnh; trung bình đạt 231 lượt khám bệnh/1 trạm/1 tháng.

Nâng cao năng lực chuyên môn cho y tế tuyến xã để công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân hiệu quả hơn, giảm tải cho y tế tuyến trên.

Mô hình tổ chức của y tế cơ sở một thời gian dài chưa ổn định: Năm 2008, chuyển trạm y tế cấp xã từ UBND cấp huyện về Sở Y tế quản lý; năm 2018, sáp nhập Bệnh viện Đa khoa, Trung tâm Y tế, Trung tâm Dân số cấp huyện thành lập Trung tâm Y tế huyện đa chức năng. Trong khi đó, nguồn nhân lực thiếu về số lượng và chất lượng dẫn đến hiệu quả hoạt động của cán bộ trạm y tế và cộng tác viên còn thấp; năng lực quản lý của lãnh đạo trạm y tế không đồng đều. Trình độ chuyên môn của một bộ phận cán bộ y tế tuyến xã còn hạn chế trong khám bệnh, chữa bệnh, xử lý bệnh dịch, an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường, chăm sóc bà mẹ trẻ em... Cộng tác viên ở thôn/khu phố đảm nhiệm 3 nhiệm vụ về y tế - dân số - trẻ em trong khi chế độ phụ cấp thấp nên một số không yên tâm làm việc, nhiều người đã thôi làm.
Cơ sở hạ tầng một số trạm y tế được xây dựng giai đoạn trước năm 2010 đã xuống cấp cần kinh phí xây mới, duy tu, bảo dưỡng hàng năm; trang thiết bị của trạm y tế còn thiếu, các trang thiết bị do dự án EU tài trợ cũng hỏng hóc, không còn giá trị sử dụng; các trang thiết bị khác của trạm y tế đều đã cũ, hỏng, cần được đầu tư thay thế.
Do khối lượng công việc lớn, việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong khám chữa bệnh, y tế dự phòng còn hạn chế, nên việc cập nhật, quản lý, theo dõi sức khỏe từng người dân chưa được cập nhật thường xuyên, liên tục, chưa kịp thời cập nhật hồ sơ khi có thay đổi dữ liệu về sức khỏe. Sự liên kết, phối hợp giữa các cơ sở y tế tuyến xã với các cơ sở y tế tuyến trên trong cung ứng dịch vụ chưa bảo đảm tính liên tục và toàn diện. Bên cạnh đó, các kỹ thuật tại trạm y tế chủ yếu do bác sỹ triển khai, trong khi mỗi trạm y tế mới chỉ có 1 bác sỹ, trong đó một số là bác sỹ YHCT là thực trạng của các trạm hiện nay. Các trạm y tế đã triển khai khám, chữa bệnh cho các bệnh nhân có thẻ BHYT, tuy nhiên trạm y tế không đủ điều kiện để thực hiện khám bệnh ngoài giờ hành chính do không đủ nhân lực... Do đó, chất lượng các mặt hoạt động chuyên môn của trạm y tế nhìn chung còn chưa cao, chất lượng khám chữa bệnh tại tuyến xã chưa tạo được uy tín, niềm tin cho người dân.
Đặt trong bối cảnh hiện nay, những khó khăn nói trên hiện là bất cập của không chỉ riêng một trạm y tế hay một địa phương nào, do vậy cần thiết phải tăng cường đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, nâng cao năng lực chuyên môn cho y tế xã, phường, thị trấn. Để hoàn thành tốt “sứ mệnh” chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân một cách hiệu quả, toàn diện, san sẻ gánh nặng cho y tế tuyến trên, việc nâng cao năng lực chuyên môn cho hệ thống y tế tuyến xã cũng cần phải có lộ trình cụ thể với tầm nhìn dài hạn.