Cánh cò ru lại tuổi thơ…

Mỗi buổi chiều mùa hạ, khi hoàng hôn bắt đầu buông phía đường chân trời, tôi thường đưa bé con tôi đi dọc một dải đê hóng gió sông Cầu.

Mỗi buổi chiều mùa hạ, khi hoàng hôn bắt đầu buông phía đường chân trời, tôi thường đưa bé con tôi đi dọc một dải đê hóng gió sông Cầu. Hai mẹ con đạp xe chốc chốc lại dừng, ngồi xuống bên vạt cỏ ngắm nhìn những thảm lúa tốt bời xếp hàng thẳng tăm tắp. Lúa trên đồng đã bắt đầu lỗ đỗ chín, mảng xanh ngắt chen với khoảng vàng hanh như vạt nắng vừa rọi chiếu. Mấy con trâu xám đủng đỉnh bứt cỏ bên bờ mương, cái đuôi ve vẩy phất bên này bên kia nghịch ngợm. Đám trẻ chăn trâu tranh thủ thả diều. Những con diều cong cong như mảnh trăng non mọc sớm treo giữa trời chiều trong vắt. Cậu bé của tôi đang ngước tầm mắt mê mải đuổi theo những cánh diều đang no gió bỗng reo lên. Tôi nhìn theo bàn tay nhỏ xíu nhận ra trong ráng chiều một cánh cò trắng đang vội vã bay lên, lướt ngang mấy chiếc diều rồi bay về phía rặng tre mờ xa. Cái dáng lũn cũn của con cứ đứng bâng khuâng nhìn theo mãi cho đến khi bóng cò khuất hẳn. Lần đầu tiên bé được ngắm nhìn một con cò vỗ cánh bay ra từ những câu ca dao, lượn giữa thênh thang cánh đồng, vỗ cánh bay ra từ lời ru “à ơi… con cò đi đón cơn mưa…” mà chao liệng. Suốt buổi tối hôm ấy bé cứ thắc mắc với tôi: “Cò bay đi đâu hả mẹ? Nhà của cò ở đâu hả mẹ?”…
Hành trình tìm nhà của cò vẫn từ dải đê quen thuộc, mẹ con tôi rẽ xuống một quãng đường nhựa, ngoặt vào thôn Đông Xuyên. Con đường làng thanh bình ngai ngái bốc lên mùi đất ải. Đi một đoạn ngắn, từ xa đã nghe những thanh âm ríu rít. Cậu bé con đạp dấn, vòng xích xe quay ro ro rồi khựng lại bên bờ ao, trước cửa ngôi đình làng Đông Xuyên cổ kính. Giữa mặt nước ao rộng, phẳng lặng nổi lên rặng tre xanh rì dang tay đứng thành một hàng dài. Trên những bụi tre mọc nối nhau, hàng vạn con cò con đậu, con bay trắng xóa như những nét chữ mềm mại bằng phấn trắng viết lên trang vở màu xanh. Hai mẹ con tôi ngồi bên bờ ao dưới tán cây bồ đề xõa bóng xuống mặt nước biêng biếc ngắm đàn cò. Trong ánh nhìn hồn nhiên của đứa trẻ những con cò trắng mỏ vàng chân xỏ hài vàng, hài đen như đang nhảy múa trên sân khấu nước dân gian ngộ nghĩnh. Con tưởng tượng tiếng kêu của đàn cò là lúc chúng liến thoắng kể cho nhau nghe chuyện mình gặp sau một ngày rong ruổi kiếm ăn, lúc thì cò cãi cọ nhau như bọn trẻ con cùng thôn xóm chơi đùa, lúc lại là tiếng cò mẹ mắng cò con mải chơi trốn học, lúc là tiếng cò con ê a học bài giữa buổi trưa hè... Cậu bé tám tuổi đắm mình trong thế giới cổ tích, say sưa vẽ ra bao nét cọ tuyệt vời sống động lên bức tranh thiên nhiên tươi sáng.
Cánh cò cũng đưa tôi về lại tuổi thơ của mình về với những câu ca ngọt lịm mẹ ru khi tôi còn tấm bé: “Con cò mà đi ăn đêm/Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao”. Mẹ tôi chạy chợ, đòn gánh mòn vai, có hôm về tới đầu làng cơn mưa giông ập đến, mưa làm sã cành tre, một con cò gặp cơn giông rơi xuống quang thúng của mẹ. Suốt một thời gian, anh em tôi chăm chút nâng niu cho con cò bị thương. Con cò đã liền cánh nhưng mang tật, cánh không khép lại được, đi lò dò. Vài lần nó cố cất cánh bay lên rồi rơi xuống, sau buồn bã mà chết rũ. Mẹ tôi bảo cò mẹ nhớ cò con, trên đời này bà mẹ nào cũng thế. Anh em tôi chôn con cò dưới gốc tre rồi cứ khóc mãi, thương lũ cò con mất mẹ bơ vơ. Đêm nào trước khi đi ngủ, mẹ cũng hát ru tôi bài ca dao con cò khi lặn lội bờ sông, lúc đậu cọc bờ ao, cò đi đón cơn mưa, hay đi đi ăn đêm vất vả. Tôi lớn lên cùng với cánh cò hiền lành chăm chỉ và sự bao bọc chở che của mẹ…
Trên lũy tre thanh bình, một con cò mẹ vừa kiếm ăn ở đâu về đang mớm thức ăn cho lũ cò con thi nhau há mỏ, chốc chốc một con cò trắng giật mình bay vụt lên khi nghe tiếng gõ lách cách của bác thuyền chài đang thu lưới làm cả bầy cò xôn xao lên như hỏi nhau có chuyện gì? Hai mẹ con tôi cứ ngồi đó nói đủ thứ chuyện về cò cho đến tận lúc ánh mặt trời tắt hẳn, trước khi rời khỏi vườn cò, bé con cứ vẫy vẫy bàn tay nhỏ xíu chào tạm biệt.
Dọc đường về, bé con thắc mắc: Tại sao có nhiều cò đến thế về làm tổ nơi đây? Tôi chỉ có thể giải thích cho con đây là nơi: Đất lành chim đậu, những người dân thôn này yêu đàn cò, họ trồng tre cho cò về ở, họ bảo vệ những cánh cò để cánh cò vẫn thanh bình bay như trong câu hát ngàn xưa…
Đêm ấy trước khi ngủ tôi hát ru con bằng câu hát về con cò bay lả bay la. Mong con lớn lên thành người biết yêu thương, tình nghĩa… À ơi…  (Cho bé yêu)