Canh hát Quan họ truyền thống Tổng Nội Duệ

Qua các canh hát, các làng Quan họ trong Tổng Nội Duệ xưa có sự gắn kết trong việc sinh hoạt văn hóa Quan họ, có cơ hội giao lưu, học hỏi kỹ năng, gìn giữ lề lối của hát Quan họ truyền thống, cùng nhau bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá đặc sắc mà cha ông đã trao truyền.

Ngày tháng 9 cuối thu, canh hát Quan họ truyền thống được tổ chức tại Nhà văn hóa thôn Lộ Bao, xã Nội Duệ (Tiên Du), đúng dịp kỷ niệm 15 năm Quan họ Bắc Ninh được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, làm bịn rịn, lưu luyến bao du khách gần xa. Đó là một trong những minh chứng rõ nét nhất về những cố gắng, nỗ lực của người dân Bắc Ninh trong bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ.
Canh hát Quan họ truyền thống Tổng Nội Duệ năm 2024 được diễn ra trong sự chuẩn bị công phu, bài bản, được lên kịch bản cụ thể, đúng theo quy tắc. Ở chặng lề lối, các liền anh, liền chị cùng so giọng, trổ tài qua những làn điệu Quan họ cổ: La rằng, Đường bạn, Tứ quý, Tình tang, Cây gạo. Mở đầu canh hát, Quan họ chủ Lộ Bao ca câu La rằng: “Nhớ ai nhớ mãi thế này/Nhớ đêm không ngủ nhớ ngày quên ăn”. Quan họ Duệ Đông đối câu: “Hôm nay tính mới gặp tình/Khác nào Kim Trọng thanh minh gặp Kiều”. Ở câu Đường bạn, CLB Quan họ Lũng Giang ra câu “Chiếc thuyền sơn đỏ mũi sơn vàng/Chèo sang Quan họ đón người về chơi” thể hiện mong muốn thiết tha đón Quan họ bạn đến chơi. CLB Lũng Sơn đối câu “Đá Đông Triều gánh đổ lò vôi/Hỏi đương Quan họ cho tôi người nào…”. Càng về sau lời ca Quan họ của các cặp hát càng thiết tha mặn nồng, thể hiện tình yêu son sắt, thủy chung của người Quan họ khiến người nghe xao xuyến, bâng khuâng: “Bấy lâu tưởng nhớ về người/Hồng duyên bối rối khôn nguôi chút tình…”; “Đường đi những suối cùng khe/Sao người chả bắc cây tre làm cầu…”.

Các liền anh, liền chị tham gia canh hát Quan họ truyền thống Tổng Nội Duệ.

Ở chặng giọng vặt, liền anh, liền chị thả hồn với các làn điệu Quan họ mượt mà, đằm thắm: Trèo lên trái núi càng trèo càng cao-Thái Sơn là núi càng trèo càng cao; Đôi ta như ruộng năm sào-Đôi ta như đũa đòng đòng… Chặng giã bạn với các làn điệu bịn rịn, quyến luyến: Chuông vàng gác cửa tam quan, Kẻ Bắc người nam, Con nhện giăng mùng.
Thưởng thức canh hát, khán giả và các liền anh, liền chị không chỉ say đắm trong những làn điệu Quan họ thiết tha, sâu lắng nghĩa tình mà còn biết đến nhiều nét văn hoá độc đáo về canh hát Quan họ đúng lề lối, trình tự. Liền chị Nguyễn Thị Bốn, CLB Quan họ Duệ Đông chia sẻ: CLB Quan họ Duệ Đông cử 2 đôi tham gia canh hát hôm nay. Vinh dự được tham gia là cơ hội để chị, em chúng tôi nâng cao kỹ năng hát và học hỏi thêm nhiều nét đẹp văn hóa trong canh hát truyền thống.
Nghệ nhân Quan họ Nguyễn Đình Túc, Trưởng Ban liên lạc các CLB Quan họ Tổng Nội Duệ cho biết: Canh hát Quan họ truyền thống Tổng Nội Duệ được tổ chức nhằm tưởng nhớ công lao của Quận công Đỗ Nguyên Thụy-người hết lòng vì nước, vì dân và đặt ra tục lệ thờ cúng, ca hát cửa đình của Tổng Nội Duệ xưa. Nối tiếp mạch nguồn truyền thống của các bậc tiền nhân, canh hát Quan họ truyền thống Tổng Nội Duệ được khôi phục đầu tiên năm 2019 tại làng Đình Cả, đến nay có 6 làng luân phiên tổ chức, góp phần đẩy mạnh phong trào học hỏi, sưu tầm, gìn giữ vốn Quan họ cổ trong vùng Lim.
Từ năm 2022 đến nay, canh hát Tổng Nội Duệ được tổ chức một năm 2 lần thu hút nhiều làng tham gia như: Đình Cả, Lộ Bao, Duệ Đông, Lũng Giang, Lũng Sơn, Bái Uyên, Hoài Thị, Hoài Trung, Chè, Hoài Thượng.