Chiến binh cầu vồng

“Chiến binh cầu vồng” là tác phẩm đầu tay của nhà văn Andrea Hirata-người Indonesia dựa trên câu chuyện có thực về thời thơ ấu của chính nhà văn. Ngay từ lần xuất bản đầu tiên năm 2005, cuốn sách về ước mơ và cuộc đấu tranh bền bỉ của thầy trò trường Muhammaydiah để gìn giữ quyền giáo dục cho chính mình đã đạt thành công vang dội.

Khi trang sách cuối cùng được khép lại, một cảm xúc mãnh liệt cứ trào dâng mãi trong tôi. Theo tôi đây là cuốn sách có tầm ảnh hưởng sâu rộng không chỉ ở Indonesia mà hầu khắp các quốc gia khi sự đói nghèo và phân biệt giai cấp vẫn còn tồn tại. Một cuốn sách mà khi bạn đọc nó bạn có thể khóc, có thể cười, có thể vui vẻ, rồi đau đáu, khắc khoải và xót xa… Một cuốn sách đầy rung động, mạnh mẽ nhưng cũng rất tinh tế. Đây thực sự là cuốn sách tuyệt vời viết về giáo dục.

Câu nói “Những thứ đã không thể làm bạn chùn bước thì nhất định làm bạn mạnh mẽ hơn” được minh chứng rõ ràng ở ngôi trường Muhammaydiah đổ nát và tàn tạ, nơi có những chiến binh cầu vồng dũng cảm lần đầu tiên được cắp sách tới trường. Với tuổi đời già nua và cũ kỹ, ngôi trường huyền thoại 120 năm tuổi ấy đã là nơi nuôi dưỡng nhân cách, tâm hồn, là niềm vui khi cắp sách đến trường, là ánh sáng văn minh cho những đứa trẻ nghèo khổ sống trên đảo Belitong. Cho dù cây cột thiêng do chính thầy Harfan - người thầy hiệu trưởng tận tâm, tận lực với sự nghiệp giáo dục mang về vào ngày đầu tiên dựng trường bị đổ sập xuống thì khát khao học tập, vươn tới đỉnh cao tri thức vẫn luôn là ngọn lửa hồng đưa đường dẫn lối cho 11 chiến binh cầu vồng mạnh mẽ, quả cảm. Chính niềm tin ở một tương lai tốt đẹp mà đội chiến binh cầu vồng cũng như thầy cô nơi đây vẫn tiếp tục tồn tại dù gặp muôn vàn khó khăn từ đói nghèo và định kiến, dù bất chấp những lời đe dọa đóng cửa trường học của ông thanh tra giáo dục Samadikun hung dữ, hay khi những máy xúc dò mạch thiếc chực cào đổ để xóa sổ ngôi trường, hay trước những khó khăn về tiền bạc đe dọa cuộc sống hàng ngày, và trên hết là sự tự ti bởi nghèo khó do những thế lực giàu có thâm nhập vào mọi ngóc ngách cuộc sống của những đứa trẻ culi, phân biệt đối xử có hệ thống và bỏ mặc hàng năm trời để tước bỏ của các em quyền được học hành, không dám đua tranh và không dám ước mơ.

Nhưng trên hết những chia rẽ về chính trị, bất công giai cấp, phân biệt giàu nghèo, về những khó khăn đâm bủa của cuộc sống nghèo khó như khối u ác tính gặm nhấm dần học sinh, thầy cô giáo và chính hệ thống giáo dục, thì câu chuyện về ngôi trường Muhammaydiah và sự chiến đấu can trường của thầy Harfan, cô Mus-những người bảo trợ cho những đứa trẻ, hai người thầy cô phi thường, hay những học sinh đặc biệt, siêu phàm như Mahar -người nghệ sỹ tài hoa, với niềm tin xác tín vào lực lượng siêu nhiên. Và đặc biệt nhất là cậu bé thần đồng toán học-Lintang, người thủ lĩnh tinh thần trong đội chiến binh cầu vồng, người đã truyền cảm hứng đặc biệt cho các bạn học sinh vượt khó để đến trường. Cho dù giấc mơ tươi đẹp được đến trường của Lintang bị vùi dập trong một kẻ thù vô hình, mạnh nhất, độc ác nhất, vô nhân tính nhất và khó chống lại nhất, đó chính là chủ nghĩa thực dụng thì hành trang hạnh phúc của cậu bé và những người bạn vẫn là được đến trường học tập. Đó là điều tốt đẹp nhất có được từ trước đến giờ, tốt hơn gấp vạn lần việc trở thành culi, đi nạo dừa, chăn cừu, nhặt tiêu hay trông coi cửa hàng, giúp các em biết giá trị của tri thức, say mê học tập và tận hưởng niềm vui được cắp sách tới trường.

Cuốn sách đã mở ra cho người đọc một cái nhìn chân thực về giáo dục, như quan điểm của thầy Harfan-kiến thức chính là chân giá trị, và giáo dục chính là sự ca tụng Đấng Tạo hóa. Học không phải là phương tiện để thăng tiến, kiếm tiền hay làm giàu. Học tập chính là ca tụng nhân bản, là thanh cao, là ánh sáng văn minh và trường học là nơi để xây dựng nhân cách. Thầy Harfan và cô Mus nghèo khổ đã mang đến cho những chiến binh cầu vồng ấy một tuổi thơ đẹp nhất, tình bạn đẹp nhất và tâm hồn phong phú, một thứ gì đó vô giá thậm chí còn có giá trị cao hơn những khao khát mơ ước. Đó chính là hơi thở của giáo dục và linh hồn của một chốn được gọi là trường học.

“Chiến binh cầu vồng” có cả tình yêu trong sáng tuổi học trò lẫn những trò đùa tinh quái, cả nước mắt lẫn tiếng cười-một bức tranh về hố sâu ngăn cách giàu nghèo, một tác phẩm văn học cảm động truyền tải sâu sắc nhất ý nghĩa đích thực của việc làm thày, việc làm trò và việc học. Sách đã được dịch ra 26 thứ tiếng, là một trong những đại diện xuất sắc nhất của văn học Indonesia hiện đại.