Dòng họ Ngô, phường Đáp Cầu (thành phố Bắc Ninh) bao đời nay vẫn duy trì truyền thống hiếu học và không ngừng phát triển.

Dòng họ Ngô, phường Đáp Cầu (thành phố Bắc Ninh) bao đời nay vẫn duy trì truyền thống hiếu học và không ngừng phát triển.

Dẫn chúng tôi đi thăm nhà thờ dòng họ đã có cách đây hơn 1 thế kỷ (từ năm 1884), những bức tường, mái hiên, bậc thềm rêu phong cổ kính, bên trong là các tấm bia Ngô tộc, hoành phi, câu đối, sắc phong… vẫn được lưu giữ cẩn thận… Trưởng Ban đại diện Hội đồng Ngô tộc Đáp Cầu, ông Ngô Thế Hùng tâm tư: “Thời gian nhà thờ đứng trên mảnh đất này cũng là khoảng thời gian ghi dấu lịch sử của cả dòng họ. Nổi bật chính là phong trào khuyến học khuyến tài. Nơi đây đã hội tụ, kết tinh, nuôi dưỡng con cháu của cả dòng họ, mỗi dịp ngày lễ, Tết lại tổ chức hoạt động trao thưởng, khuyến học để từ đó con cháu “lan toả” đi khắp mọi miền đất nước Việt Nam, làm những công dân có ích. Và rồi lại trở về nguồn cội, đóng góp xây dựng quê hương”.

Theo thống kê chưa đầy đủ hiện trong dòng họ có hơn 300 người là cử nhân; 53 người trên Đại học, trong đó 5 người là Giáo sư, Phó GS.TS, 18 Tiến sỹ, 30 Thạc sỹ, là cán bộ khoa học đang phục vụ cho Nhà nước, cũng như đang sinh sống làm việc ở nước ngoài. Kết quả này ngoài sự cố gắng nỗ lực không ngừng của các thế hệ con, cháu dòng họ Ngô, không thể phủ nhận sự góp sức mạnh mẽ của phong trào khuyến học dòng họ.

Ông Ngô Thế Minh, Trưởng Ban khuyến học dòng họ nhớ lại: “Từ đầu thế kỷ XX, dòng họ đã thành lập được tổ chức khuyến học lấy tên là Khuyến học hội. Sau một thời gian dài bị gián đoạn do chiến tranh, năm 1997, Hội Khuyến học của dòng họ được tái lập bởi ông Ngô Thế Triện, cũng là một người con thành đạt của dòng họ. Từ nguồn quỹ ban đầu là 2 triệu đồng, hằng năm, các gia đình trong dòng họ đều tự nguyện quyên góp quỹ khuyến học, có nhiều con, em của dòng họ công tác, sinh sống, làm việc ở phương xa vẫn gửi tiền ủng hộ quỹ khuyến học. Đến nay, quỹ khuyến học dòng họ Ngô đã lên đến 180 triệu đồng”.

Ban đại diện dòng họ Ngô khen thưởng các cháu học sinh đạt thành tích cao trong học tập tại nhà thờ họ.

Nhiều gia đình trong dòng họ Ngô có thâm niên nuôi con học đại học như gia đình ông Ngô Thế Lãng. Hiện 5 con của ông, trong đó có một người con trai là PGS.TS Ngô Trình Tùng, một người là Thạc sỹ; 2 người công tác tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh; 1 con gái là giáo viên trường Chuyên Bắc Ninh. Các gia đình hiếu học khác của dòng họ Ngô đỗ đạt có các con, cháu học cao thành đạt như gia đình cụ: Ngô Thế Ban, Ngô Thế Loan, Ngô Thế Nhài, Ngô Mai Cương, Ngô Thế Phương… Nhiều gia đình khác của dòng họ Ngô cũng đã vượt qua nghèo khó để nuôi con ăn học thành tài điển hình như gia đình ông Ngô Thế Hoà. Vợ chồng ông làm đủ các việc để nuôi hai con ăn học nhưng cái khó vẫn đeo bám. Xuất phát từ nguồn lực quỹ khuyến học của dòng họ và sự cố gắng của gia đình, con trai lớn của gia đình đã luôn cố gắng trong học tập, đạt học sinh giỏi nhiều năm liền, thi đỗ và tốt nghiệp đại học; em trai cũng tốt nghiệp cao đẳng và hai anh em đều có việc làm ổn định.

Hàng năm vào dịp giỗ tổ, Chi hội khuyến học cùng với Ban đại diện dòng họ đều báo cáo kết quả hoạt động khuyến học để mọi gia đình trong dòng họ nắm được và hiểu rõ vai trò của công tác khuyến học để cùng nêu cao tinh thần trách nhiệm chăm lo đến sự học của con em mình. Cùng với đó, Chi hội thường xuyên liên hệ với nhà trường, phối hợp 3 môi trường giáo dục: “Nhà trường-gia đình-xã hội” để giáo dục con, em trong dòng họ tu dưỡng đạo đức, xứng đáng là con ngoan, trò giỏi. Đối với học sinh trong dòng họ có biểu hiện lơ là việc học tập, ham chơi, Ban khuyến học đều thu xếp đến gia đình để tuyên truyền, động viên và khích lệ các cháu. Nhờ vậy, 20 năm qua không có học sinh nào của dòng họ vi phạm kỷ luật ở tất cả các cấp học, số học sinh khá giỏi được duy trì hằng năm. Đã thành truyền thống hằng năm vào dịp trung tuần tháng 8, Chi hội khuyến học dòng họ Ngô Đáp Cầu lại tổ chức lễ tuyên dương khen thưởng thành tích học tập cho con, em trong dòng họ ở cả 3 cấp học tại nhà thờ họ. Buổi lễ diễn ra trang nghiêm có đại diện lãnh đạo thành phố, phường Đáp Cầu, con, em có thành tích được đến báo công với tổ tiên. Phần thưởng trích từ quỹ khuyến học dòng họ được trao cho học sinh đỗ đại học, đạt các giải quốc gia, quốc tế, học sinh nghèo vượt khó học giỏi được trợ cấp mỗi suất từ 300 đến 500 nghìn đồng. 20 năm qua đã có hơn 600 lượt em vào đầu năm học được đến nhà thờ nhận phần thưởng, trong đó có 3 lượt con em dòng họ đạt giải quốc tế về thể thao trí tuệ, 15 em có hoàn cảnh khó khăn được trợ cấp đầu năm học…

Cuộc sống của hơn 400 gia đình dòng họ Ngô ở Đáp Cầu cứ bình yên và ấm áp trôi khi ngày càng xuất hiện nhiều những gia đình kinh tế phát triển do con em đã học tập, trưởng thành và truyền thống hiếu học của dòng họ lại được bồi đắp qua từng năm. Đây là yếu tố kích thích sự nỗ lực vượt qua mọi khó khăn của con, cháu dòng họ Ngô để vươn lên chinh phục đỉnh cao mới.