Dòng sông ... “thao thức”

Mỗi khi nghe ca khúc “Khúc hát sông quê” của Nguyễn trọng Tạo, tôi lại thêm một lần thao thức với dòng sông quê: “Qua nửa đời phiêu dạt, con lại về úp mặt vào sông quê; Ơi con sông dạt dào như lòng mẹ; Chở che con đi qua chớp bể mưa nguồn; Từng hạt phù sa tháng Ba, tháng Bẩy;Từng vị heo may, trên má em hồng...”.

Quê tôi bên con sông Cầu thơ mộng. Từ bến sông quê, nơi có cây gạo già có biết bao nhiêu người mẹ, người chị, người vợ tiễn đưa chồng, con, em mình lên đường bảo vệ xóm làng và bao nhiêu lớp trẻ vươn xa nuôi trí lớn... Năm tháng trôi qua, dòng sông cũng thăng trầm cùng những biến cố lịch sử với bao mùa nước lũ tràn vào ruộng vườn, nhà cửa để rồi đọng lại những lớp phù sa. Tháng ba đi dọc đôi bờ sông chỉ thấy không khí rộn ràng tiếng người nói cười trong lao động. Đó cũng là thời điểm hoa cà bung nở, hoa cải vàng rực rỡ cả khúc sông. Đứng trên triền đê, lòng người phơi phới se những sợi tơ vàng óng ả, những sàng bánh đa vừng thơm nức…

Sông Cầu là lưu vực quan trọng nhất của hệ thống sông Thái Bình chảy qua địa bàn các tỉnh Bắc Kạn, Thái Nguyên, Bắc Ninh, Bắc Giang rồi hợp lưu với sông Thái Bình tại Phả Lại thuộc tỉnh Hải Dương. Dòng sông này có vị trí đặc biệt trong phát triển kinh tế-xã hội của 6 tỉnh trên lưu vực sông. “Úp mặt vào sông quê…” như ai đó úp mặt vào bầu sữa mẹ để tìm sự vỗ về, chở che trong những năm tháng tuổi thơ. Sông Cầu nên thơ, hiền hòa là thế nhưng màu xanh trong mát và dịu dàng của nó bây giờ đã và đang dần mất đi… Chuyện những tầu thuyền sục vòi rồng hút cát đến lượng nước thải của các nhà máy, xí nghiệp mỗi ngày tuôn chảy ra khiến nhiều phen dòng sông “nổi” sóng. Đó là bài toán đặt ra đối với những địa phương bên lưu vực sông Cầu.