Giấc mơ hoa

Hoạ mi xuống phố

Se lạnh rồi họa mi xuống phố
Chớm đến ngõ nhà em

Họa mi như mắt như môi
Họa mi mỏng mảnh như tôi vọng nhìn
Em về cắt những đức tin
Hoa cài khe cửa hoa xin ở nhờ

Họa mi xuống phố
Thì thầm những giấc mơ nho nhỏ
Vội vàng những bước chân son
Những nhúm bé con
Đang dần hé mở

Họa mi đẫm những câu thơ
Vào những ngày lá đang rơi mất
Nhắc nhớ mùa thu

Như một câu hát ru
Riu riu mùa lạnh

Họa mi bâng quơ
Như những đồng xu gieo quẻ
Quẻ luôn cười trinh nguyên

Họa mi hát bên đường
Đằng sau nón lá
Đằng sau chiếc xe đạp độc thương
Đằng sau những lầm lũi
Rẽ tắt mùa đông
Đi kiếm củi
Thắp giấc mơ ngoại thành...

       Lưu Hồng Vân

Tôi ngồi nghịch những bông cúc họa mi trong một chiều mùa đông đến muộn. Tôi vốn sợ mùa đông - cái mùa khiến lòng lúc nào cũng rưng rưng, lúc nào nước mắt cũng chực rơi. Cái lạnh của mùa đông dễ khiến người ta se sắt nhớ. Nhớ cả những gì đang có lẫn những gì đã lỡ tay đánh mất. Tôi ngồi nghịch những bông hoa như cái thuở mười tám đôi mươi vẫn ngồi nhặt hoa xếp giấc mơ. Bất giác trong tôi thầm bật lên những câu thơ của Lưu Hồng Vân - nhà thơ của vùng quê Kinh Bắc:
“Họa mi bâng quơ
Như những đồng xu gieo quẻ
Lưu Hồng Vân luôn có những phát hiện mới lạ trong thơ. Ví họa mi như những đồng xu thì không khó, nhưng để “Như những đồng xu gieo quẻ” lại là cả một trải nghiệm tâm linh sâu sắc. Và đẹp hơn cả là lòng thành của Lưu Hồng Vân với cuộc đời: Quẻ luôn cười trinh nguyên.
Trong tôi, bỗng nở nụ cười thiếu nữ khi đọc khổ thơ ấy của Lưu Hồng Vân:
“Họa mi bâng quơ
Như những đồng xu gieo quẻ
Quẻ luôn cười trinh nguyên”
Bất giác tôi cười nụ cười thiếu nữ, bởi vô tình, sáng tôi vừa dạy bài Phép thử cho trò. Khi tôi giảng gieo quẻ cũng là một phép thử mà biến cố xuất hiện 2 mặt sấp ngửa có xác suất như nhau, nhưng bởi thời gian tâm lý khác thời gian vật lý, nên niềm mong cứ thấy dài hơn, cơ hội chạm đích như là ít hơn. Thì đây, những bông họa mi của Lưu Hồng Vân đã chọn phương án tối ưu: “Quẻ luôn cười trinh nguyên”. Một thủ pháp nhân hóa tinh tế về một khát vọng viên mãn - một tiếng cười hiếm hoi trong thơ Lưu Hồng Vân khi mà thơ anh luôn mang nặng nỗi buồn của cả thế nhân.
Tôi tìm trên giá sách tập thơ của Lưu Hồng Vân. Ừ đây Rượu xưa. Ừ đây Tập tàng. Và đây Ngõ gió. Trang 32-33 của Ngõ gió có bài thơ “Họa mi xuống phố” - một bài thơ tôi yêu.
“Se lạnh rồi họa mi xuống phố
Chớm đến ngõ nhà em

Họa mi như mắt như môi
Họa mi mỏng mảnh như tôi vọng nhìn
Em về cắt những đức tin
Hoa cài khe cửa hoa xin ở nhờ”
Hình ảnh môi và mắt lặp lại nhiều trong thơ Lưu Hồng Vân, như nỗi ám ảnh da diết về một mối tình xa xôi nào đó. Thì chẳng phải Lưu Hồng Vân tự thú nhận “như tôi vọng nhìn” đấy ư? Trong nỗi nhớ của một thời xa xôi ấy, nhịp tim tác giả đã run rẩy theo bước chân họa mi:
“Họa mi xuống phố
Thì thầm những giấc mơ nho nhỏ
Vội vàng những bước chân son
Những nhúm bé con
Đang dần hé mở”
Tôi kể với Lưu Hồng Vân rằng trong những đêm hè, khi ở tuổi 53, tôi vẫn hay ngồi ngắm sao và nghĩ về những “Tân tinh” trong thơ anh. Và tôi không biết thiếu nữ nào đã “Thì thầm những giấc mơ nho nhỏ” để anh viết lên những câu thơ ngọt ngào và giàu trải nghiệm đến thế:
“Họa mi đẫm những câu thơ
Vào những ngày lá đang rơi mất
Nhắc nhở mùa thu
Như một câu hát ru
Riu riu mùa lạnh”
Dường như, bài thơ này của Lưu Hồng Vân không phải để bình mà chỉ để cảm nhận. Bài thơ đã vượt ra ngoài ý nghĩa thơ ca. Nó như một bản nhạc có bước chân sáo của thiếu nữ tuổi mười lăm. Bài thơ như một bức tranh mùa phiêu lãng. Tôi cảm thấy nếu mình nói thêm câu nào nữa cũng sẽ làm hỏng mất cái đẹp mong manh trong Họa mi xuống phố của Lưu Hồng Vân. Ừ thôi, tôi đi tìm cái “Riu riu mùa lạnh” của mình đây. Chỉ biết rằng Họa mi xuống phố của Lưu Hồng Vân là bài thơ hay nhất, đẹp nhất về loài hoa cúc họa mi mà tôi biết, tôi yêu!.

Chu Hoài Thương
Phường Kinh Bắc, thành phố Bắc Ninh