Giáo dục đặc biệt cho trẻ tự kỷ

Trong xã hội tất bật như hiện nay, những vấn đề cơm áo gạo tiền khiến cha mẹ không có nhiều thời gian dành cho trẻ, khiến trẻ cảm thấy bị lạc lõng, sống khép mình; những kỳ vọng của phụ huynh buộc trẻ “gồng mình” trong áp lực học tập cũng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý của các em…

Tự kỷ (autism) là một hội chứng rối loạn phát triển đặc trưng bởi khiếm khuyết về mặt quan hệ nhân sinh, giao tiếp ngôn ngữ, giao tiếp phi ngôn ngữ và hành vi sở thích hạn chế và lặp đi lặp lại.  Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ 160 người thì có một người tự kỷ. Tại Việt Nam chưa có con số nghiên cứu chính thức về số lượng trẻ mắc chứng bệnh tự kỷ, nhưng theo thống kê của Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội, nước ta có khoảng 200.000 người mắc chứng tự kỷ.

Xét về nguyên nhân của hội chứng phổ tự kỷ, các nhà khoa học vẫn chưa đưa ra được kết luận chính thức tuy nhiên một số nghiên cứu cho thấy: Tự kỷ phần lớn là do di truyền. Bên cạnh đó những sang chấn tâm lý trong thời kỳ mang thai và trong khi sinh của người mẹ có ảnh hưởng trực tiếp làm phát sinh căn bệnh tự kỷ ở trẻ. Áp lực học tập ở trường, học thêm đến mức không còn ngày nghỉ và thời gian tham gia các hoạt động ngoại khóa cũng có thể khiến trẻ bị căng thẳng dẫn đến trầm cảm nghiêm trọng. Trong độ tuổi từ 6 đến 18 tuổi - thời kì diễn biến phức tạp của tâm sinh lý, việc cha mẹ không dành thời gian nhiều cho trẻ, buộc trẻ phải làm “bạn” với các thiết bị công nghệ, đặc biệt là smartphone và sống trong thế giới ảo của mạng xã hội, ít cơ hội chia sẻ tâm tư cũng là một nguyên nhân dẫn đến căn bệnh này.

Tình trạng gia tăng không ngừng của trẻ rối loạn phổ tự kỷ kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với bản thân trẻ, gia đình và xã hội. Vì vậy đã có nhiều trung tâm, cơ sở được mở ra nhằm mục đích can thiệp, hỗ trợ, phát triển kĩ năng chăm sóc cho trẻ mắc hội chứng phổ tự kỷ. Hiện nay tại Thành phố Bắc Ninh có một vài trung tâm, cơ sở can thiệp sớm cho trẻ khuyết tật, trong đó có cơ sở giáo dục hòa nhập Cát Lâm (số 34 đường Hồ Ngọc Lân – Phường Kinh Bắc) mở ra nhằm giúp trẻ khuyết tật được tư vấn chăm sóc, giáo dục và can thiệp sớm trong môi trường giáo dục chuyên biệt để phát triển bản thân. Cơ sở giúp sàng lọc, đánh giá và xây dựng kế hoạch giáo dục cá nhân cho trẻ tự kỷ, chậm phát triển ngôn ngữ, trẻ tăng động, trẻ gặp khó khăn trong học tập; trị liệu và can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ, chậm phát triển ngôn ngữ và các dạng khuyết tật khác; tổ chức hội thảo, tập huấn chuyên môn về lĩnh vực giáo dục hòa nhập…

Trao đổi với phóng viên, Thạc sĩ Nguyễn Thị Thu Hà, Trưởng bộ môn Tâm lý giáo dục học Trường CĐSP Bắc Ninh (giáo viên cơ sở Cát Lâm) chia sẻ: “Cha mẹ chính là những người gần gũi nhất với trẻ và phát hiện được những biểu hiện bất thường ở trẻ. Hiện nay nhiều bậc phụ huynh có xu hướng né tránh, e ngại, không muốn tin và không muốn nhiều người biết tình trạng tâm lý của con em mình khiến bệnh của trẻ ngày càng trầm trọng. Điều quan trọng càng phát hiện bệnh và can thiệp sớm nhất có thể thì cơ hội hòa nhập của trẻ càng cao ”.

Với đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn cùng niềm yêu nghề, yêu trẻ và phương pháp can thiệp phù hợp, cơ sở đã tiếp nhận 15 hồ sơ, trong đó có 8 hồ sơ trực tiếp giảng dạy tại trung tâm và 7 hồ sơ tại nhà. Trẻ đến với cơ sở được kiểm tra, đánh giá sàng lọc chuyên sâu theo các thang đo chuẩn quốc tế ( Kyoto, Pep – r, ABS:S2, WISC…) do các chuyên gia của trường ĐHSP Hà Nội thực hiện. Từ kết quả đánh giá, các giáo viên soạn thảo giáo án, xây dựng kết hoạch cá nhân cho từng trẻ, chia sẻ kinh nghiệm với các bậc phụ huynh để tạo lập chương trình giáo dục đặc biệt toàn diện cho trẻ. Dù mới đi vào hoạt động được 2 tháng nhưng các cô giáo đã từng bước giúp trẻ hoàn thiện những kĩ năng còn thiếu hụt, từ đó mở lòng mình hòa nhập với xã hội. Phụ huynh hiểu hơn về hội chứng tâm lý của con em mình, trang bị những kinh nghiệm cần thiết, trở thành điểm tựa vững chắc bên cạnh chia sẻ với các em.

Hi vọng với những nỗ lực từ phía cơ sở và gia đình,  các em sẽ không còn tự ti khép mình mà phát triển toàn diện như bạn bè đồng trang lứa và trở thành những người có ích cho xã hội.