Giật mình với nội dung của sách VNEN lớp 4

Nội dung bài KÉO CO (sách hướng dẫn học Tiếng Việt, tập 1 trang 95, dành cho học sinh lớp 4, chương trình thử nghiệm của VNEN)

Xin trích nguyên văn đoạn 2 và 3 bài KÉO CO:

“Kéo co phải đủ 3 keo. Bên nào kéo được đối phương ngã về phía mình nhiều keo hơn là bên ấy thắng.

Hội làng Hữu Trấp thuộc huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh thường tổ chức kéo co giữa nam và nữ. Có năm bên nam thắng, có năm bên nữ thắng. Nhưng dù bên nào thắng thì cuộc thi cũng rất là vui. Vui ở sự ganh đua, vui ở những tiếng hò reo khuyến khích của người xem hội.”

Là người Bắc Ninh, có lẽ không riêng tôi mà rất nhiều người khi đọc đều bức xúc với nội dung cách giải thích của sách, khi sai cả lỗi chính tả, địa danh đến quy định của trò chơi dân gian đặc sắc vùng quê Kinh Bắc này.

Thứ nhất, phải là hội làng Hữu Chấp chứ không phải Hữu Trấp. Thứ hai, làng này thuộc xã Hòa Long (thành phố Bắc Ninh) chứ không phải thuộc huyện Quế Võ như sách ghi. Thứ ba, lễ hội kéo co làng Hữu Chấp chỉ tổ chức thi giữa các trai tráng chứ không phải tổ chức thi giữa nam và nữ như sách đề cập. Quả thật, chỉ một đoạn văn với 59 âm tiết mà sai tới 3 lỗi căn bản thì thật khó chấp nhận.

Tôi mạnh dạn bảo con gái: “Con nói với cô giáo chủ nhiệm là bài này viết sai 3 lỗi, bố con bảo thế!”. Bữa cơm tối, chưa kịp hỏi thì con gái đã nhanh nhảu: “Bố ơi, hôm nay con bảo cô rồi, cô nói đúng là sách viết sai và còn giải thích thêm: Làng Hữu Chấp tên nôm là làng Chắp, xã Hòa Long, trước thuộc huyện Yên Phong, từ tháng 4-2007 đến nay thuộc thành phố Bắc Ninh.”

Tôi thở phào! Cô giáo nói thì học sinh sẽ dễ tin hơn bố nói!

Cần nói thêm rằng, kéo co là một nghi thức chính trong lễ hội truyền thống của làng Hữu Chấp, tồn tại gần 400 năm và được tổ chức trang trọng hai năm một lần vào ngày mồng 4 tháng Giêng. Vào hội, thanh niên trai tráng 4 giáp (Đông, Tây, Nam, Bắc) được chia làm hai bên Đông và Tây để thi kéo. Ban tổ chức cuộc thi gồm 4 ông “Hóa” cầm cờ đuôi nheo ra lệnh và điều khiển cuộc thi. Trai tráng các giáp tham gia cuộc thi, mình cởi trần, đầu chít khăn đỏ, quần lụa trắng thắt lưng màu đỏ. Cuộc thi kéo co được tổ chức ngay tại sân đình, bên nào thắng 2/3 ván được coi là thắng cuộc. Thường thì bên Đông thắng cuộc và dân làng quan niệm năm đó sẽ được mùa màng. Lễ hội đình Hữu Chấp với tục kéo co nổi tiếng ẩn chứa tín ngưỡng cầu mùa của người Việt cổ trồng lúa nước và thuộc nền văn minh của cư dân nông nghiệp.

Tháng 1 năm 2015, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định 4205/QĐ-BVHTTDL công nhận trò chơi kéo co làng Hữu Chấp là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. UNESCO (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc) cũng ghi danh: Nghi lễ và trò chơi kéo co ở Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc và Philippines là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.