Gìn giữ văn hoá Quan họ

Dự buổi tổng kết của CLB Quan họ NCT Tiên Du, chúng tôi cảm nhận rõ tâm huyết với Quan họ của NCT nơi đây. Buổi tổng kết ấn tượng với chương trình biểu diễn nghệ thuật hấp dẫn chủ đề “Chuyện tình bên hội Lim” với các tiết mục Quan họ: Vui bốn mùa; Mời trầu; Tìm trong chiều hội Lim; Năm liệu bảy lo; Nguyệt gác mái đình; Người ở đừng về… Từng điệu múa uyển chuyển và lời ca Quan họ của các liền anh, liền chị âm vang, trầm bổng: “Mùa xuân chơi cỏ í í a ấy ấy a ả a là, là chơi cỏ là phương phi, là chơi cỏ là phương phi là, anh rằng Ba i ơi/ lặng á ngồi mà nghe, nghe em kể à mùa hè… Xuân hạ á à thu đông.
Là thành viên tích cực trong CLB, từng đạt giải Nhất nội dung hát Quan họ đối đáp 50 câu năm 2024, liền chị Nguyễn Thị Thu Huyền, thôn Duệ Đông, thị trấn Lim chia sẻ: Chị em chúng tôi tập luyện chương trình văn nghệ để biểu diễn hơn 1 tháng, tại nhà văn hoá Đình Cả. Mỗi người ở một địa phương khác nhau trong huyện, có khi cách nơi tập cả chục cây số nhưng vẫn thu xếp có mặt đúng giờ. Dù chỉ là buổi tổng kết hằng năm nhưng đã lên sân khấu là chúng tôi dốc hết tâm huyết cùng nhau phối hợp từ lời ca đến điệu múa, từng bước chân… để những làn điệu Quan họ đến với người nghe được hay nhất, sâu lắng nhất.
Trên địa bàn huyện, NCT luôn là nóng cốt trong công tác bảo tồn, phát huy, truyền dạy Quan họ. CLB Quan họ NCT Tiên Du thành lập được gần 20 năm, có ban chủ nhiệm, có quy chế hoạt động cụ thể. Ban đầu chỉ có vài chục hội viên, đến nay phát triển hơn 120 hội viên được phân ra thành 8 tổ, tổ chức sinh hoạt đều đặn, có sơ kết, tổng kết đánh giá tình hình hoạt động và rút kinh nghiệm trong sinh hoạt học tập.

Tiết mục “Mời trầu” của CLB Quan họ NCT Tiên Du.

Ông Nguyễn Đình Túc, Chủ nhiệm CLB Quan họ NCT Tiên Du cho biết: Hằng năm, CLB tham gia một lán hát Quan họ trên đồi Lim để phục vụ du khách trảy hội. Trong hội thi Dân ca Quan họ Bắc Ninh Xuân Giáp Thìn năm 2024, CLB có một số cặp tham gia và đạt thành tích như: cặp liền chị Vũ Thị Sông, Dương Thị Ba đạt giải Ba thi hát đối đáp 150 câu; liền chị Nguyễn Thị Bốn, Nguyễn Thị Thu Huyền đạt giải nhất thi hát đối đáp 50 câu.
Mỗi tháng CLB tổ chức sinh hoạt một lần với mục đích củng cố tổ chức, truyền đạt, trao đổi kiến thức, học hỏi lẫn nhau về câu ca, giọng hát và hát cho nhau nghe. Trong các buổi sinh hoạt CLB tổ chức hát đối đáp theo lề lối hát Quan họ truyền thống, hát Quan họ có nhạc đệm làm cho buổi sinh hoạt sinh động, sôi nổi, khích lệ hội viên tích cực tham gia. Hằng quý, các tổ trong CLB luân phiên tổ chức canh hát giao lưu giữa các tổ với nhau nhằm lan tỏa phong trào ca hát trong cộng đồng thôn xóm. Ngoài ra, CLB còn tổ chức đi giao lưu với các CLB trong và ngoài tỉnh như: Quảng Ninh, Hà Nam, thành phố Hà Nội, các CLB bắc sông Cầu huyện Việt Yên...
Để Quan họ được nối tiếp truyền đời, CLB Quan họ NCT Tiên Du xác định công tác truyền dạy là quan trọng. CLB thường xuyên tổ chức các lớp học hát Quan họ nâng cao trình độ ca hát cho hội viên và thế hệ măng non. CLB chia làm 2 lớp truyền dạy. Lớp học hát Quan họ truyền thống nhằm phát huy giá trị di sản dân ca Quan họ, sưu tầm bài bản và lối chơi Quan họ cổ truyền của các nghệ nhân trong dân gian, góp phần tạo điều kiện trau dồi kiến thức hát đối đáp cho các hội viên, phụ trách giảng dạy có nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Văn Đặng cùng các nghệ nhân trong CLB tham gia.
Lớp học hát Quan họ có nhạc đệm là học cách làm mới Quan họ, đưa âm nhạc vào các bài hát Quan họ cổ, để Quan họ hòa nhập với nhịp sống hiện đại, nhằm bảo tồn, quảng bá, lan tỏa di sản văn hóa Quan họ, đáp ứng thị hiếu của đông đảo quần chúng nhân dân, nhất là giới trẻ. Tham gia lớp học, các liền anh, liền chị cơ bản nắm được nhịp phách, cao độ, trường độ, tiết tấu bài hát Quan họ và các bài hát mang âm hưởng Quan họ, đồng thời học cách biểu diễn trên sân khấu, hát song ca, tốp ca, nâng cao trình độ ca hát Quan họ có nhạc đêm, đáp ứng nhu cầu ca hát phục vụ lễ hội, hội nghị và giao lưu ca nhạc với các CLB bạn.
Công tác sưu tầm và phổ biến các điển tích, điển cố trong lời ca Quan họ cũng được CLB Quan họ NCT Tiên Du chú trọng để hội viên hiểu sâu hơn về Dân ca Quan họ, thêm trân trọng về di sản đang nắm giữ và bảo tồn.
Hiện nay CLB Quan họ NCT Tiên Du đang tập luyện chuẩn bị đem lời ca Quan họ phục vụ du khách trảy hội Lim Xuân Ất Tỵ 2025. Lễ hội xuân miền Kinh Bắc sẽ đẹp hơn nhờ những câu hát trữ tình, mượt mà, đằm thắm của các liền anh, liền chị nơi đây.