Hành trình mùa xuân

“Xuân vận” hay còn gọi là “Hành trình mùa xuân” là cách nói hình ảnh miêu tả hành trình về quê ăn Tết của người dân Trung Quốc. Hành trình này được biết đến là “cuộc di cư lớn nhất trong lịch sử nhân loại”…

Thực tình khái niệm này không chỉ riêng có ở Trung Quốc mà nó còn là khái niệm chung cho những nước đang phát triển có nền văn hóa đậm chất Á Đông như ở Việt Nam. Cải cách kinh tế, tốc độ đô thị hóa, ly nông, ly hương đã tạo nên những làn sóng di dân khổng lồ từ các vùng nông thôn đến các thành phố lớn và vùng kinh tế mới để làm việc, học tập. Khi Tết đến, những người này lại về quê sum họp với gia đình, hình thành nên “xuân vận”.

Ở Việt Nam, hành trình mùa xuân cũng là hành trình gian nan đối với những người con xa quê hương nhưng cũng là cuộc hành trình đầy cảm xúc. Mỗi năm cứ khi Tết đến, Xuân về, dòng người trở về quê ăn Tết chính là hình ảnh gợi lên nhiều dư vị Tết nhất. Tôi vẫn thường nghĩ, tại sao chỉ có đến ngày Tết người ta mới lũ lượt trở về nhà. Dù cho rất vất vả, mệt mỏi và còn tốn kém nữa chứ. Cả năm bươn bả kiếm sống, tích cóp đủ đường, có dư được bao nhiêu đâu, rồi tiền tàu xe, chi phí dọc đường, rồi kéo theo cả vợ cả con, nhất là gia đình có con nhỏ thì “dở khóc, dở cười”, lôi thôi, lếch thếch, chưa kể chuyến đi gặp những bất trắc như trộm cắp, xe hỏng dọc đường, tai nạn giao thông. Đâu chỉ là tốn kém tiền tàu xe hay đi lại vất vả. Còn biết bao chi phí khác, cũng phải có đồng quà, tấm bánh biếu ông bà, cha mẹ, hàng xóm, láng giềng, rồi lại lo sắm sanh cho dăm ba ngày Tết được đủ đầy ở quê nhà. Đâu chỉ vui trong mấy ngày Tết rồi lại lo sấp mặt chuyến hành trình trở lại… Vậy mà người ta vẫn về quê, bất chấp khó khăn, trở ngại.

Tết cổ truyền là nét văn hóa bản sắc thiêng liêng của người Việt. Ngày Tết là ngày sum họp gia đình, là ngày đoàn tụ, ngày trở về, nó giống như “lá rụng về cội”. Nhà văn Vũ Bằng đã từng có cách lý giải rất hay và ý nghĩa về việc này “Không về là không ăn Tết, không ăn Tết là không thể yên tâm được. Có ai bắt buộc họ đâu, nhưng họ vẫn cứ về, vì cách gì trong một năm họ cũng phải trở về nhìn lại bàn thờ, ngôi mộ, cây cau, cúng ông bà, thăm họ hàng làng nước một lần, mà lần đó phải là ngày Tết”. Theo ông “Về quê ăn Tết, đối với tất cả người Việt Nam tức là trở về nguồn cội để cảm thông với ông bà tổ tiên, với anh em họ hàng, với đồng bào thôn xóm; về quê ăn Tết tức là để tỏ cái nhìn lạc quan ra chung quanh mình, tỏ tình thương, cởi mở và biểu dương những tinh thần, những kỉ niệm thân thiết vì lâu ngày mà quên đi mất”.
Đấy cái hành trình trở về nó vốn giản dị như thế nhưng nó thôi thúc đối với những người xa quê. Quê hương, bản xứ, tình làng nghĩa xóm, tình thân gia đình, nó giống như khúc ruột liền khối không bỏ đi được. Tôi cũng từng nhớ nhà văn Đỗ Chu có viết như thế này “Ôi cái làng Việt mới lạ lùng làm sao, mỗi lần nghĩ đến nó lại càng thấy khó hiểu. Ta đã từng gửi lại đấy nhiều yêu thương và ta cũng đã để lại nơi ấy không ít hờn giận. Nó giống như một bát thuốc đắng vì cho quá nhiều phụ tử, không uống không được, bởi không uống thì không sống nổi mà một lần uống vào là một lần chẳng mấy dễ dàng”. Sức níu giữ của quê nhà bền bỉ mà mãnh liệt như vậy đó. Cái làng Việt nó day dứt và ám ảnh kỳ lạ. Từ nhà ra ngõ, đến làng, đến nước, nó là sự cố kết bền chặt, biểu hiện tâm thức tình cảm, sự đoàn kết, tinh thần tự hào dân tộc.
Người Việt mình vốn rất trọng tình cảm nên dù khó khăn, vất vả đến mấy vẫn muốn được trở về nhà. Cái cảm giác Tết chính là cái cảm giác được sum vầy với người thân, được tận hưởng những phút giây hạnh phúc bên gia đình, cùng những người mình yêu thương nhất. Hành trình mùa xuân ấy là hành trình chở Tết ấm, là hành trình kết nối trái tim với trái tim, tình thân với hạnh phúc. Đó chính là sợi dây tình cảm bền chặt nhất neo giữ trái tim mỗi người.