Kênh quan trọng để người dân giám sát hoạt động của TAND

Ngày 16-3-2017, Hội đồng Thẩm phán TANDTC ban hành Nghị quyết 03/2017/NQ-HĐTP hướng dẫn về việc đăng tải các bản án, quyết định lên Cổng Thông tin điện tử của Tòa án, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2017. Đây là hành động cụ thể, thiết thực của ngành TAND nhằm góp phần nâng cao chất lượng hoạt động xét xử theo tinh thần cải cách tư pháp.

Những bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của TAND các cấp trong toàn quốc sẽ được công bố công khai trên trang điện tử của ngành TAND để mọi người dân đều có thể tiếp cận, cho ý kiến phản hồi, nhận xét, góp ý. Việc công bố các bản án, quyết định của TAND tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật. Không công bố các bản án, quyết định thuộc trường hợp được xét xử kín hoặc xử công khai nhưng có chứa bí mật an ninh quốc gia; có người tham gia tố tụng chưa đủ 18 tuổi… Để bảo đảm quyền con người, các thông tin về nhân thân, bí mật đời tư, bí mật gia đình, bí mật kinh doanh của những cá nhân, tập thể có trong bản án đều được mã hóa trước khi công bố.
Các bản án, quyết định của Tòa án được đăng tải công khai sẽ tạo điều kiện tốt hơn cho người dân tiếp cận công lý, là một hình thức tuyên truyền, giáo dục pháp luật hiệu quả, phù hợp trong điều kiện công nghệ thông tin ngày càng phát triển hiện nay. Người dân được biết kết quả xét xử những vụ án nghiêm trọng, những vụ, việc nổi cộm của xã hội. Không chỉ tiếp cận nội dung bản án, người đọc còn có thể tương tác, đóng góp, phản hồi, nhận xét, đánh giá đối với bản án về các khía cạnh: Căn cứ áp dụng pháp luật; tính hợp hiến, hợp pháp; thể thức văn bản; văn phong… Nói cách khác, việc công bố bản án, quyết định trên Cổng Thông tin điện tử của Tòa án góp phần thể hiện tính công khai, minh bạch hoạt động xét xử, tạo điều kiện để nhân dân kiểm tra, giám sát; là một trong những công cụ hữu hiệu để ngăn ngừa, hạn chế các hiện tượng tham nhũng, tiêu cực trong công tác xét xử, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp.
Việc công khai các bản án, quyết định có tác động trực tiếp, mạnh mẽ đến những người tiến hành tố tụng, đặc biệt là các Hội đồng xét xử và cá nhân Thẩm phán Chủ tọa phiên tòa sẽ phải cẩn trọng hơn đối với việc ra bản án nói riêng và cả hoạt động tố tụng nói chung. Các Thẩm phán phải không ngừng nâng cao trình độ nghiệp vụ qua việc nghiên cứu, xem xét kỹ lưỡng những đánh giá khách quan của người dân về các bản án. Các cơ quan quản lý, trên cơ sở thu thập thông tin phản hồi về các bản án, quyết định để có thêm căn cứ đánh giá, phân loại, quy hoạch, phát triển cán bộ, qua đó, đưa ra những giải pháp phù hợp trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ Thẩm phán, định hướng đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, ban hành những quy định để giải quyết các vướng mắc pháp luật.
Quán triệt sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo TANDTC, về cơ bản các Tòa án đã thực hiện nghiêm túc chủ trương công khai bản án, quyết định trên Cổng Thông tin điện tử của Tòa án. Ngành TAND tỉnh Bắc Ninh  nằm trong tốp dẫn đầu cả nước với gần 2.900 bản án, quyết định được đăng tải. Thực hiện chỉ đạo, hướng dẫn của TAND Tối cao, Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo TAND tỉnh chỉ đạo các thẩm phán TAND hai cấp của tỉnh quán triệt, thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 03 của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao; tính việc thực hiện công bố bản án, quyết định là chỉ tiêu thi đua. Tổ chức tập huấn nghiệp vụ xét xử, kỹ năng viết bản án, quyết định cho toàn bộ thẩm phán, thư ký, thẩm tra viên TAND hai cấp. Tất cả các thẩm phán của TAND 2 cấp của tỉnh đã có bản án, quyết định được công bố trên trang thông tin của ngành. Thẩm phán thực hiện được nhiều nhất với 130 bản án, quyết định được công bố.
Việc công khai bản án, quyết định của Tòa án bước đầu thu được kết quả đáng ghi nhận. Không chỉ có cơ hội tiếp cận thông tin hoạt động xét xử để nâng cao hiểu biết pháp luật, người dân còn có thể thực hiện quyền giám sát đối với hoạt động xét xử của tòa án, góp tiếng nói quan trọng vào việc đẩy mạnh cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49 (năm 2005) của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.