Làng bánh đa ven Sông Cầu

Mỗi khi nghe câu hát “Quê hương ta bánh đa bánh đúc” của nhạc sỹ Phó Đức Phương, tôi lại nhớ món bánh đa vị ngầy ngậy của hương quê. Quanh năm thôn Đoài, xã Tam Giang (Yên Phong) luôn dập dìu cảnh phơi bánh đa trải dài dọc triền đê, ngõ xóm, trên mái nhà, sân kho, sân đình.

Khung cảnh ấy mang dáng dấp đặc trưng của nông thôn vùng Bắc Bộ luôn cuốn hút những ai khi lần đầu tiên về đây. Giữa buổi chiều hè nóng oi ả, dõi theo những đôi bàn tay thiếu nữ quạt nướng bánh dẻo như diễn viên múa tuồng, múa chèo mà đôi má hây hây lấm tấm giọt mồ hôi mằn mặn. Bánh đa là món quà của bà, của mẹ mua cho cháu con mỗi khi đi chợ. Bà tôi kể nghề làm bánh đa thôn Đoài có từ thời kỳ chống Pháp và trở thành nghề truyền thống của địa phương. Xưa kia, họ chủ yếu làm bánh đa bằng phương pháp thủ công. Ai làm nghề cũng phải thức khuya, dậy sớm ngâm gạo, xay bột bằng cối đá. Người thôn Đoài tần tảo sớm hôm làm ra sản phẩm, những mong cuộc sống ngày thêm khởi sắc.

Bánh đa thôn Đoài không pha bột sắn, không dùng phoóc môn, chỉ làm bằng thứ gạo trắng thơm ngon. Chị Nguyễn Thị Thủy cho biết: Do cơ chế thị trường, người dân đua nhau đi làm ăn, buôn bán khắp nơi. Nay trong làng chỉ còn khoảng 60 hộ gia đình tráng bánh. Nghề cha truyền con nối chẳng làm giàu được nhưng vẫn thấy vui!”. Theo chị Thủy thì công đoạn làm bánh đa phải đem gạo ngon vo sạch rồi cho vào ngâm 3 tiếng đồng hồ, sau đó mang xay bỏ thêm chút muối rồi cho lên tráng. Bánh đa tráng 2 lượt sau đó rắc vừng, lạc lên trên mang phơi khô, rồi đem nướng cung cấp cho các cửa hàng, chợ quê… Nghe thì đơn giản vì nguyên liệu làm bánh đa chỉ có bột gạo và hạt lạc, hạt vừng rang, nhưng “bí quyết” làm ra cái bánh đa thơm ngon thì không ai nói lộ ra ngoài, đó là nguyên tắc của làng. Mỗi ngày gia đình chị Thủy sản xuất 30 kg gạo, giá bánh đa từ 5.000-7.000 đồng/chiếc. Nghề tráng bánh vất vả, thu nhập không cao nhưng chị Thuỷ và nhiều người dân thôn Đoài vẫn giữ nghề coi đó là lẽ sống bền chặt vào mảnh đất cha ông. Ngày nay, phương tiện sản xuất bánh đa đã được cơ giới hóa. Một số công đoạn nặng nhọc như làm bột đã được làm bằng máy. Bánh cũng được bà con làm ra nhiều loại cho phù hợp với nhu cầu của khách hàng. Bánh đa thôn Đoài mộc mạc, bình dị đã làm nên thương hiệu của một làng quê. Hơn thế nữa, việc giữ gìn thương hiệu đã thể hiện tinh thần đoàn kết cùng nhau phát triển kinh tế của người làng Đoài trong cuộc sống hôm nay.

Làng Đoài nằm ở cuối xã, trên bến dưới thuyền với những rặng phi lao, bạch đàn rì rào nghiêng bóng xuống dòng sông Cầu. Con đường vào làng bây giờ rộng mở thênh thang, những ngôi nhà kiên cố đua nhau mọc lên vững chắc. Nghề tráng bánh đa truyền thống đã giúp bà con nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống, vươn lên làm giàu.

Đông Bích