Lắng nghe đông về…

Đã bắt đầu tháng Mười. Từng đợt, từng đợt sóng lạnh khe khẽ dồn về từ phương Bắc. Nắng chiều nhạt dần, cuối ngày chỉ còn một màu bàng bạc trên tán bàng trước ngõ…

Mẹ tôi ngồi ở đầu thềm chuốt mấy bông rơm, chắc xin được của nhà ai gặt sớm. Bàn tay nhăn nheo, lốm đốm vết đồi mồi chậm chạp đưa trên những xơ rơm vàng óng ả. Mùi hương man mác thoang thoảng không gian. Mùi hương thơm dịu của rơm mới làm người ta sực nhớ về một miền kí ức xa xưa…
Mỗi đợt gió heo may lá khô rụng lạo xạo trên chái bếp lợp mái gianh. Ngày khó khăn, bố đi công tác xa, nhà không có cả cái đài con để nghe dự báo thời tiết. Mẹ tôi nghe tin gió mùa từ sân hợp tác, tất tả chạy về giục mấy đứa con trứng gà trứng vịt thu dọn củi khô vào trong bếp, dắt bò vào chuồng, lấy những mảnh ni lông nhỏ che chuồng gà cho kín, tất bật để xong trước khi gió ùa về. Sau cơn gió đầu mùa lá mít, lá ổi rụng như trút, mấy chị em tôi quét lá khô, hót vào từng bao để mẹ đun dần. Tôi nhỏ tuổi nhất, nghịch ngợm vót que tre, xâu lá mít thành từng xâu rồi mới tuốt ra bỏ vào bao. Có lúc, lại xông vào giữa đống lá khô chị gái tôi vừa vun, bốc tung lên cho bay trước gió, rồi cười khanh khách cho khi chị nổi giận vác roi đuổi chạy khắp sân nhà mới thôi.
Đêm gió đầu mùa về, cánh cửa gỗ mít đã cong vênh vì mưa nắng cứ kêu cót két, phên liếp che cửa bếp đập ra đập vào thình thịch. Tôi và chị gái mỗi người nằm một bên mẹ trong ổ rơm, gối đầu lên cánh tay mẹ thấy lòng bình yên lạ. Mặc kệ ngoài kia gió mùa đông Bắc rít gào, mặc kệ tiếng con thạch thùng chắt lưỡi thở dài nơi góc tường. Hơi ấm thân thương từ mẹ, từ ổ rơm ủ ấp, chở che suốt tuổi thơ tôi.
Xóm tôi nghèo, nhà nào cũng bện ổ rơm sau vụ gặt. Rơm mới vàng óng, thơm ngái mẹ bắc ghế rải lên mái bếp phơi cho gà, chó khỏi giãi bẩn, dưới trời hanh chỉ cần vài nắng là khô roong. Rơm đã được nắng, mẹ còn ngồi tỉ mẩn tuốt sạch hết những hạt thóc lép vương lại cho đỡ rặm. Mẹ tôi lấy manh chiếu cũ trải vào lòng cái cót to bố đan hồi còn ở nhà, xung quanh cái cót bố tôi đã táp vào mấy miếng gỗ tạp làm thành gờ chắc chắn. Mẹ rải đều rơm dày dặn lên mặt chiếu thành cái ổ vừa kín vừa êm. Tôi thích nhất được làm cùng mẹ, bàn tay xiu xíu nắm những cọng rơm vàng rải vào ổ, rồi khi mẹ trải ổ xong là thả mình đánh phịch vào ổ rơm, dụi cả đầu cả tóc vào cái màu nắng vàng da diết đọng lại nơi hồn nhiên cổ tích.
Mỗi lần nằm ổ rơm, tôi đều đòi mẹ kể chuyện. Mẹ kể truyện cổ tích về thằng Nhà con Gạo với ước ao bình dị bao đời mong được no đủ ấm êm. Tôi chỉ nhớ mình đã ôm chặt mẹ, sợ lạc mẹ như hai đứa trẻ trong cổ tích. Mẹ tôi kể về người dân làng chân chỉ hạt bột quanh năm làm lụng mà vẫn bữa đói bữa no. Chuyện những người đàn ông trong làng, trong đó có bố tôi phải rời làng đi làm ăn xa. Câu chuyện của mẹ đưa tôi vào giấc ngủ với bao ước mơ xa xôi mà êm đềm quá đỗi...
Mấy năm nay gió mùa cũng bớt lạnh cắt thịt cắt da, bởi khí hậu trái đất đang ấm dần lên. Cũng bởi đời sống người dân bây giờ khấm khá, vào cuối mỗi thu, chăn ấm nệm êm sắc màu rực rỡ bày bán khắp nơi trên phố, trong chợ. Dân làng tôi dẫu chung thủy với đất quê, lúa vẫn vàng mỗi độ, rơm vẫn óng ả trên đồng sau mỗi vụ gặt, song cũng không còn ai phải dùng rơm rải ổ để đi qua cái lạnh của mùa giá rét.
Mẹ tôi từ lâu cũng không còn phơi  rơm làm ổ, mỗi mùa rơm mới mẹ vẫn xin bó rơm nhỏ ngồi chuốt  như một thói quen. Với những người từng trải qua heo may nghèo khó như mẹ, như chị em tôi, mỗi cọng rơm vàng vẫn yêu thương nồng đượm, hơi ấm ổ rơm vẫn là nỗi niềm xưa cũ mà mỗi lần gặp cơn gió bấc đấu đông nỗi nhớ lại ùa về da diết…