Lợi ích kép từ chiếc máy cuốn rơm

Những ngày mùa, người dân thường phải chịu cảnh khói đốt rơm bay mù mịt, bao phủ cả khoảng trời khiến cho ai nấy đều khó chịu. Bởi vậy, sự xuất hiện của chiếc máy cuốn rơm là giải pháp hữu hiệu giúp tận dụng phế thải sau thu hoạch và xử lý ô nhiễm môi trường, mang lại niềm vui cho nông dân.

Trên cánh đồng vừa gặt xong vẫn còn thơm mùi rơm mới tại thôn Tỳ Điện, (xã Phú Hòa, Lương Tài), 3 chiếc máy cuốn rơm của anh Vũ Bá Tuyển (xã Cao Đức, Gia Bình) đang cần mẫn chạy lần lượt theo từng hàng. Trong phút chốc, một cuộn rơm trọng lượng khoảng 20kg được hình thành gọn gàng, còn nơi máy đi qua thì sạch bóng rơm. Anh Tuyển phấn khởi cho biết: “Cũng là nông dân bao năm trồng lúa, tôi thấy mỗi vụ thu hoạch xong, rơm được vứt hoặc đốt bừa bãi rất lãng phí, nên bắt đầu tìm hiểu về máy cuốn rơm trên mạng. Năm 2021, sau khi nghiên cứu, tôi tận dụng máy làm đất sẵn có của gia đình, mua thêm một dàn máy cuộn thay thế dàn xới phía trước để thu gom rơm. Vận hành thử nghiệm thành công, tôi tiếp tục mua thêm 1 chiếc máy cuốn rơm tự hành để nâng công suất 80-120 cuộn/giờ”. Cả 2 loại máy này hoạt động tốt trên cả nền ruộng khô và ẩm ướt. Cơ chế vận hành máy khá đơn giản, rơm sẽ được trục bánh răng của máy cuốn vào và được nén chặt bởi trục cuộn nằm phía trong. Sau đó, rơm được buộc lại bởi hệ thống dây quấn, thắt nút cắt tự động thành các cuộn to. Mỗi cuộn rơm hoàn thành trung bình chỉ từ 1-2 phút, sản lượng thu gom rơm đạt từ 4-5 cuộn/ sào. Với giá bán khoảng 20-25.000 đồng/cuộn, trừ đi chi phí vận chuyển, anh Tuyển cũng thu được từ 500-600.000 đồng/ngày.

Máy cuốn rơm hoạt động trên cánh đồng thôn Tỳ Điện, xã Phú Hòa (Lương Tài).

Theo anh Tuyển, máy cuốn rơm tự hành có nhiều ưu điểm hơn, giúp người dùng lựa chọn kích thước cuộn rơm theo đường kính hoặc theo khối lượng rơm. Máy có thùng chứa lớn, cho phép chở tối đa 30 cuộn rơm hoặc một tấn nông sản đưa về nơi thu gom, bảo quản. Tuy nhiên, mức giá của chiếc máy này khá cao, khoảng 400 triệu đồng. Trong khi thu gom rơm chỉ diễn ra trong thời gian nhất định nên người dân có thể cân nhắc đầu tư kết hợp lắp đặt máy cuộn rơm vào đầu kéo máy làm đất với chi phí khoảng 40 triệu đồng. Ngoài việc đầu tư thêm số máy, dự định của anh Tuyển là tiếp tục tìm tòi kết hợp máy cuốn và máy cắt chân rơm sau khi thu hoạch tận dụng triệt để được nguồn rơm.
Là người dân tại vùng chuyên canh trồng màu ở thôn Thận Trai, xã Minh Tân, chị Bùi Thị Quỳnh phấn khởi: “Nhà tôi có 1 mẫu trồng các loại cây như dưa hấu, dưa lê, cà rốt. Mỗi vụ, tôi đều phải mua hàng trăm cuộn rơm để che phủ sau mục thành phân hữu cơ tăng cường độ tơi xốp cho đất. Trước đây, hầu hết các hộ đều tìm mua rơm cuộn ở các tỉnh xa chuyển về nên mất thời gian chờ đợi. Giờ đây, ngay trên địa bàn huyện có máy cuốn rơm, tôi có thể mua rơm cuộn nhanh chóng, tiết kiệm được cả chi phí vận chuyển”.
Theo ông Trần Đình Tập, Phó Giám đốc Trung tâm dịch vụ Nông nghiệp huyện Lương Tài, trên địa bàn hiện có hơn 10 chiếc máy cuốn rơm của người dân địa phương, ngoài ra còn các hộ làm dịch vụ ở nơi khác đến. Nhờ công cụ này, tình trạng đốt rơm bừa bãi gây ô nhiễm môi trường được hạn chế và làm tăng hiệu quả kinh tế cho người sản xuất khi nhu cầu về rơm cho chăn nuôi và trồng màu là rất lớn. Ước tính với diện tích sản xuất rau màu của huyện là 2.600 ha, riêng với cây cà rốt cần khoảng 7- 8 cuộn rơm/ sào, nhu cầu dùng rơm trên địa bàn gần trăm triệu tấn/ năm. Tuy nhiên, thời gian thu hoạch để cuốn rơm khá ngắn, số lượng máy chưa nhiều nên sản lượng, diện tích xử lý rơm còn rất hạn chế so với nhu cầu. Hầu hết rơm được chủ máy và người dân trao đổi theo hình thức xin - cho, chưa ký hợp đồng nên chưa có sự bảo đảm lâu dài...
Trong khi đó, theo đánh giá của ngành chức năng huyện Lương Tài, máy cuốn rơm là dịch vụ điển hình cho kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp khi chất thải và phụ phẩm của quá trình sản xuất này là đầu vào của quá trình sản xuất khác, giảm tối đa sự lãng phí và chất thải ra môi trường. Vì vậy, huyện Lương Tài sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình, khuyến khích các hộ dân đầu tư mua máy cuốn rơm để gia tăng diện tích, sản lượng được xử lý. Kết nối nhu cầu về xử lý rơm, tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về hạn chế đốt rơm rạ bừa bãi. Tích cực ứng dụng các mô hình sản xuất hữu cơ, tuần hoàn tiến tới xây dựng nền nông nghiệp bền vững.