Lửa thức

Khi đi đến tận cùng của lạnh giá, hẳn con người ta sẽ thèm lắm biết bao một cảm giác ấm áp. Ấm áp bên người mình yêu thương. Hoặc giả đôi khi ngồi một mình co gối chống cằm vun mình ngọn lửa. Sẽ cháy lên, sẽ thức lên. Mắt lửa bao la như ánh nhìn của buổi hoàng hôn lộng lẫy. Loang loáng mà kéo người thoát khỏi cảm giác tê cứng không nhấc nổi. Từ con ngươi, ngọn lửa thu lại bé li ti mà rực rỡ, lóe sáng. Ánh mắt ấy chứa cả bầu trời, như tia nắng chiếu vào mặt người. Tôi thu lửa vào một góc bùi ngùi lúc sân nhà tôi chạng vạng sương giăng. Từ trong bếp nhìn ra, khói tỏa vào mênh mông, mờ ảo. Rạ rơm cháy chậm lại, se sắt vào nhau mà man mác tro tàn.
Như một lẽ tự nhiên, mẹ tôi vẫn thường dậy rất sớm. Dù những ngày rét ngọt, mưa phùn gió bấc bủa vây. Mẹ lọc cọc đi tìm diêm quẹt lửa châm lại chiếc đèn tù mù cháy dở đã tắt ngấm từ đêm. Có thể vì cạn dầu hoặc có con thiêu thân nào đó bay vào trong bóng đèn rồi loạng quạng chẳng thấy đường ra. Kéo chiếc dép lê loẹt quẹt mẹ đi xuống bếp nhóm lửa thổi cơm, nấu cám. Trời rét quá, tôi co mình cuộn tròn trong chiếc chăn mỏng vì thiếu hơi ấm của mẹ, mơ hồ nghe tiếng rơm rạ loẹt xoẹt cùng lá bạch đàn cháy kêu lách tách. Chỉ đến khi tiếng siêu nước reo cứ to dần, to dần rồi sôi lục bục, tôi lấy hết dũng khí bật dậy chạy thẳng xuống bếp, kéo chiếc ghế gỗ con ngồi sát bên mẹ. Lúc này, lửa đã đượm vào tro nóng đầy dần sát mép kiềng. Tôi nhìn theo lửa cháy mông lung. Mẹ không nói gì, chỉ khẽ đưa que cời gẩy gẩy từng vạt lá bạch đàn khô khốc. Lửa thì thầm. Lửa reo vui. Đôi chân tôi bắt đầu nóng dần lên. Lửa chạm vào da thịt tôi, xua đi bấy nhiêu lạnh giá. Con mèo xuống bếp từ lúc nào, đôi mắt lim dim nhìn vạt lửa chưa khép. Một cảm giác ấm áp dần dà đong đầy trong mắt. Mẹ bảo tôi chạy lên nhà lấy chiếc phích Rạng Đông để mẹ rót nước sôi vào. Tiếng lửa cựa mình cho tới khi cháy đến cạn cùng. Tang tảng sáng, ngoài trời vẫn mưa phùn, dù không còn nồi gì để đun nấu, tôi vẫn ngồi cố bên những tàn lửa còn đỏ chưa kịp tắt ngấm. Mẹ vun hết đám tro nóng ấy vào bốn xung quanh nồi cơm. Và cứ thể lửa cạn dần cho đến khi chỉ còn màu tro đen đặc.
Giữa lạnh giá bủa vây những gian nhà thông thống gió chốn quê khi ấy, lửa mang lại cảm giác khao khát, tựa nương. Tôi nhớ những sớm cha ra đồng mang theo mồi rơm con cúi. Rơm được bện thật chặt để cháy chậm hơn, giữ lửa lâu hơn. Khi chỉ có chút khói hun tỏa ra, tưởng như mồi rơm tắt, cha chỉ cần thổi phù phù mấy hơi là lửa lại tiếp tục nhen lên đốm đỏ. Để cha bắn điếu thuốc lào giữa đồng, giải lao mỗi khi mệt nhọc. Rồi cha quệt vội đôi tay chưa kịp khô xuống gấu quần, chà hơ vào lửa giấc người no đủ sớm tối, chiều hôm. Giữa đồng không mông quạnh, lửa thức, đợi chờ, trông ngóng bao lầm lụi, lo toan mà yên ả lạ thường. Lại nhớ những buổi lửa rực hồng trong lò đất nung. Làng tôi khi ấy nhà nào cũng từng đóng gạch, đốt lò. Đó là một buổi đông đúc mọi người trong làng làm đổi công cho nhau. Lửa bắt vào những thanh gỗ to ở mỗi đầu ống thông với nhau trong lò rồi bén dần vào than đỏ rực, cháy dần lên cao, cháy cả lớp bùn trộn với rơm rạ trát bên ngoài. Lửa đượm vào đất, lửa rưng rức đất để cho ra lò những mẻ gạch già vừa đủ mà không khê. Khi nhà mới xây, nhớ lửa tràn đầy.
Lửa mang theo cả những câu chuyện cổ nơi miền ấu thơ tôi. Vẫn nhớ những thắc thỏm, bùi ngùi, thương cảm về số phận cô bé bán diêm. Những que diêm cuối cùng không đủ để sưởi ấm giấc mơ có một mái ấm gia đình đúng nghĩa. Lửa chưa đủ thức hay những mảnh đời chỉ như tàn lửa. Chỉ kịp lóe sáng bằng những le lói rồi tắt ngấm. Có lẽ, ngay cả đến bây giờ, dù lửa còn thức trong mỗi nhà nhưng đâu đó vẫn con phố dài và sâu hun hút, lửa chưa thể chạm ánh mắt cần lửa, mong cầu lửa đến nao lòng. Giữa thiếu thốn, lửa là manh nha hi vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Lửa vẫn thức trong lòng tôi vào những ngày đông. Tôi mang theo hơi ấm tỏa lan ấy vào một góc tâm tư. Và vẫn giữ thói quen dậy sớm mỗi ngày để giữ lửa. Bật chiếc bếp ga lên, dù ngọn lửa không đủ sức nóng như bếp xưa mẹ vẫn nhen nhóm bằng củi, rạ rơm khô. Nhưng cảm giác lửa cũng dậy sớm và đang thức trong hoài niệm về những điều giản dị, bình phàm. Gian nhà nhỏ thêm ấm cúng, tiếng bước chân khẽ đi lại, tiếng cười nói vợ chồng con cái chào ngày mới bắt đầu bằng bữa sáng gần gũi, cởi mở. Tiếng bình siêu tốc reo, tiếng nồi niêu bát đũa chà vào nhau. Nhấp trên môi tách trà gừng ấm khói lại thấy lửa thân thương quá đỗi lòng mình.