Lưu giữ nét văn hóa dân tộc đặc sắc qua bộ môn thể thao truyền thống

Giải vật dân tộc Anh tài toàn quốc lần thứ V năm 2018 do Tổng cục Thể dục Thể thao phối hợp với Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức tại thôn Tiêu Sơn, xã Tương Giang (thị xã Từ Sơn) đã khép lại với những thành công ngoài mong đợi. Tiếng trống vật rộn rã cùng những đòn vật hay dường như  in sâu vào tâm trí mỗi cổ động viên yêu thích bộ môn thể thao này.

 “Ba năm chúa mở khoa thi/Đệ nhất thi vật, đệ nhì thi bơi”. Đối với những người yêu vật dân tộc thì câu ca dao ấy dường như đã nằm lòng từ tuổi thơ. Vật là bộ môn thể thao được ưa chuộng của nông dân Việt Nam  xưa, chẳng thế mà những ngày đầu xuân, khi tiếng trống vật rộn rã sân đình là già, trẻ, gái, trai nô nức rủ nhau bao quanh đấu trường xem vật. Giải vật dân tộc Anh tài toàn quốc năm 2018 diễn ra tại làng Tiêu - vùng đất vốn nổi tiếng về mê vật, là dịp khơi lại một tục lệ, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đồng thời mang đến những phút giây thư giãn, giải trí cho những người yêu say môn thể thao này.

Keo vật tranh Huy chương Vàng hạng cân trên 75kg đến 80kg

Hơn 100 vận động viên tham gia tranh tài trong 3 ngày đến từ 12 tỉnh, thành, ngành trong toàn quốc, quy tụ nhiều đơn vị mạnh có phong trào vật phát triển trong cả nước như: Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Bắc Giang… Trong đó, tất cả các vận động viên đều là những đô vật đạt huy chương Vàng, Bạc, Đồng tại các giải vô địch, giải trẻ và thiếu niên vật dân tộc trong toàn quốc. Ngay từ ngày đầu diễn ra giải đấu, số người hâm mộ theo dõi, cổ vũ đã chật kín khán đài và xung quanh đấu trường. Nét đặc sắc của giải vật năm nay là các đô vật mang đến cho khán giả nhiều màn biểu diễn “mãn nhãn” những với miếng đánh, trả đỡ kỹ thuật, giằng co gay cấn... khiến đối phương bất ngờ, trở tay không kịp. Trong thi đấu xuất hiện nhiều miếng kỹ thuật như: gồng, sườn, vét, bốc một, bốc đôi; các miếng bốc, gồng, sườn cũng được thể hiện ở nhiều thế khác nhau: gồng đứng, gồng quỳ, gồng ngồi, sườn tay trong, sườn tay ngoài, bốc hai chân, bốc một chân… Vừa chăm chú theo dõi từng miếng vật vừa bình luận, Ông Nguyễn Đức Chư, 80 tuổi, thôn Lộ Bao, xã Nội Duệ (Tiên Du) cho biết: “Năm nào tôi cũng đạp xe sang thôn Tiêu xem đấu vật. Tôi mê môn này từ ngày còn bé, khi được ông nội rồi thầy tôi dẫn đi xem”.

Ngay từ xa xưa, vật được coi là một cách thức để luyện sức, đo tài, chọn người giúp dân giúp nước. Điều đó thể hiện ngay trong kỹ thuật, phong cách và lối chơi. Xứ Bắc có những lò vật nổi tiếng như: thôn Guột, xã Việt Hùng (Quế Võ); thôn Chi Nhị, xã Song Giang (Gia Bình); phường Đồng Kỵ (thị xã Từ Sơn)… Ở những nơi đó đều có sới vật chuẩn, hàm chứa tính truyền thống, biểu hiện tinh thần thượng võ của dân tộc. Giải vật dân tộc Anh tài toàn quốc 2018, Bắc Ninh có 4 vận động viên tham gia tranh tài đều giành Huy chương, trong đó 2 Huy chương Vàng thuộc về vận động viên: Nguyễn Doãn Dũng (hạng cân trên 65 đến 70 kg); Nguyễn Tiến Công (hạng cân trên 70 đến 75 kg); Huy chương Bạc thuộc về vận động viên Nghiêm Đình Cảnh (hạng cân trên 60 đến 65 kg); Huy chương Đồng thuộc về vận động viên Đặng Bá Nam (hạng cân từ 55 đến 60 kg). Ông Nguyễn Văn Hiền, huấn luyện viên Hiệp hội vật dân tộc Kinh Bắc cho biết: “Để chuẩn bị cho giải đấu, Đoàn Bắc Ninh đã khổ luyện và đạt thành tích ngoài mong đợi. Chúng tôi mong muốn bộ môn thể thao này luôn được gìn giữ và phát triển, tổ chức nhiều giải đấu để các đô vật có sân chơi. Tuy nhiên do chế độ đãi ngộ còn thấp nên đa số vận động viên hiện nay đến với môn vật chủ yếu do yêu thích; để tuyển được thế hệ trẻ, ươm mầm đam mê với vật còn gặp nhiều khó khăn”.

Giải Vật dân tộc Anh tài toàn quốc năm 2018 thu hút khán giả cổ vũ, theo dõi

Vật dân tộc mang ý nghĩa tâm linh thường diễn ra ở các lễ hội, nó không phải chỉ cần có sức khỏe, có lực để thắng được đối phương mà còn đòi hỏi phải có thế, có miếng, kỹ thuật, có mánh lới, cộng với sự nhanh nhẹn, chính xác của từng đô vật. Do đó, vật có nhiều thế, nhiều miếng, có những miếng đánh trong tư thế bất ngờ, có những miếng đánh trong lúc giằng co, hoặc đánh trong tư thế nằm (nằm bò). Vừa rời khỏi đấu trường, vận động viên Nghiêm Đình Cảnh, quê Yên Phong thuộc CLB vật dân tộc Kinh Bắc chia sẻ: “Tôi đam mê môn vật dân tộc từ năm 1997, từ đó đến nay thường xuyên được tập luyện và được tranh tài ở các giải đấu. Tôi mong muốn vật dân tộc được quan tâm hơn hàng năm có nhiều giải để cọ xát, giao lưu vì đấu vật là hoạt động dùng sức không có phương tiện, dụng cụ nào ngoài tài khéo léo nhanh nhẹn, nghệ thuật, dẻo dai và sức lức để quật ngã đối thủ”.

Đánh giá của ông Nguyễn Viết Hùng, Chủ tịch Hội đồng Trọng tài Giải Vật dân tộc Anh tài toàn quốc năm 2018 thì giải năm nay quy tụ đầy đủ các đô vật có đẳng cấp, keo vật thờ có nhiều tiến bộ, xe đài đúng, giới thiệu được nhiều kỹ thuật của môn vật dân tộc, trong thi đấu xuất hiện nhiều miếng vật kỹ thuật, đặc biệt là kỹ thuật dắt khố thành thục. Các trọng tài đều nắm chắc luật, thấu hiểu các kỹ thuật của vật dân tộc nên bắt chính xác hơn, tâm trong sáng, tinh thần trách nhiệm cao.

Hòa mình vào Giải Vật dân tộc Anh tài toàn quốc năm mới cảm nhận cái hay, cái đẹp của vật dân tộc thông qua những thủ tục, những đòn vật vô cùng độc đáo không giống bất cứ môn thể thao nào trên thế gian này. Giá trị lớn nhất ở bộ môn Vật dân tộc không chỉ là niềm đam mê được thỏa mãn, mà hơn hết, đó là việc lưu giữ một nét văn hóa dân tộc, nơi truyền thống được bảo tồn và mọi người được nở những nụ cười viên mãn bên nhau. Giải Vật dân tộc Anh tài toàn quốc năm 2018 là dịp để các đô vật giao lưu, cọ xát, thúc đẩy phong trào tập luyện môn Vật dân tộc trong thanh, thiếu niên, góp phần gìn giữ, bảo tồn môn thể thao truyền thống, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ, giải trí trong nhân dân.