Mời nhau vị quê mùa, thuần phác

Hai bên đường 1A, đoạn qua địa phận xã Đình Bảng (Từ Sơn) dàn dạt bánh Phu thê, những cô, những chị vẫy tay đon đả chào mời. Hỏi bao nhiêu tiền một cặp, đã phải là loại ngon nhất chưa, cô bé bán hàng thật thà: Ngon thì đúng rồi nhưng nhất thì chưa phải. Nếu anh chị muốn loại đặc biệt, mời vào trong nhà đặt trước, tuy có đắt nhưng chất lượng sẽ hơn rất nhiều.

Ông Nguyễn Huy Điều, Trưởng thôn Đình vui vẻ giới thiệu: “Chất lượng bánh đặt tại nhà đúng là hơn hẳn. Chẳng phải do người làm bánh hàng quà bớt xén nguyên liệu hay gian dối gì đâu. Đấy cũng gần như là chiến lược maketing. Là của hàng hoa, không thể để lâu vì vậy người ta chỉ sản xuất bánh với số lượng có hạn. Bánh bán dọc quốc lộ 1A đa phần làm loại vừa phải, hợp túi tiền để cho khách mua quà. Với hàng đặt, bánh vừa làm ráo tay, nóng sốt lại nhiều nhân, đẫy bột thì ngon hơn là lẽ đương nhiên.” Xưa, vì là đặc sản quý, chế biến kỳ công nên dân làng chỉ làm bánh vào các dịp trọng đại như: Tết, cưới hỏi, đình đám, khao lão, thết khách quý... Ngày nay, điều kiện sống phát triển, bánh Phu thê không chỉ được dùng vào các dịp quan trọng mà cũng đã trở thành một món quà thường nhật. Hiện, Đình Bảng có đến vài chục hộ chuyên sản xuất bánh phục vụ nhu cầu từ khách mua để thưởng thức, làm quà đến đặt cho đám cưới hỏi, cỗ bàn, lễ hội… Du khách đến Đền Đô có thể dễ dàng mua được một đến vài chục cặp về làm quà, nhưng muốn mua bánh với số lượng lớn, đầy đặn và tươi mới để dùng vào các việc trọng đại, khách lập tức được các bà, các chị tư vấn nên đặt làm. Rất nhiều nhà hàng có thể đáp ứng nhanh chóng nhu cầu của khách. Mỗi loại bánh gắn một tên hiệu địa chỉ sản xuất khác nhau nhưng tựu chung đều có lá dong xanh buộc dây lạt đỏ và không quên ghi bên trên dòng chữ “Đặc sản bánh Phu thê Đình Bảng”. Muốn biết không khí sản xuất bánh Phu thê không gì tốt hơn đến Đình Bảng vào dịp Tết. Lúc ấy, cả làng như một nhà máy khổng lồ. Nhiều gia đình tuy không làm nghề nhưng cũng gói vài cân bột bánh vừa để thết khách vừa làm quà biếu bà con, bè bạn nơi xa. Nhà nhà làm bánh lại thêm khách hàng vào ra tấp nập, làng xóm lúc ấy thật đông vui.  Tại xóm Đình, có một cơ sở sản xuất nổi tiếng với tên gọi bánh phu thê bà Lụa. Bà Nguyễn Thị Lụa là người thứ 3 trong gia đình có 3 đời làm bánh liên tục cho biết: “Trước kia, gia đình làm tất cả các khâu từ làm bột, nạo đu đủ, dừa... đến gói bánh. Nay thì đã khác rồi, có những hộ chuyên cung cấp bột, đu đủ và các nguyên liệu làm bánh, một số gia đình chuyên gói. Mặc dù vậy, muốn bánh ngon thì vẫn phải tự lựa gạo sau đó thuê người làm bột. Thường ngày mấy người nhà chúng tôi túc tắc làm vài ba cân bột bán cho khách quen (mỗi cân bột được 7 cặp bánh). Vào mùa cưới, thỉnh thoảng gia đình nhận được hợp đồng vài chục cặp hoặc hơn. Bận nhất là dịp Tết, có khi làm đến vài tạ bột bánh...” “Vài tạ bột? Chắc hẳn phải có công nghệ làm bánh hiện đại chứ nếu cứ thủ công thì bao giờ cho xong?”-  “ồ không, chúng tôi hoàn toàn làm thủ công. Chưa có ai cải tiến được công nghệ làm bánh cả. Nếu không trực tiếp dùng sự khéo léo và cần mẫn của đôi tay mà lựa nhào từng mẻ bột thì bánh không thể đều, ngon và mịn được. Xưa thế nào nay vẫn vậy, chỉ khác có khâu xay bột bằng máy và chuyên môn hóa các khâu chuẩn bị nguyên liệu, còn lại vẫn thủ công.”Qua câu chuyện của ông Trưởng thôn mến khách, nhìn bà chủ cơ sở sản xuất bánh phu thê Nguyễn Thị Lụa và các con, cháu cần mẫn lựa từng tầu lá, nhào từng mẻ bột, chúng tôi phần nào hiểu hơn vì sao phu thê lại là một loại đặc sản được nhiều người yêu mến. Chắt chiu tinh túy trời đất kết tinh trong hạt nếp thơm và những nông sản của đồng đất quê nhà, qua bàn tay cần cù, khéo léo và nhẫn nại của người kẻ Báng, Phu thê đã vượt qua ý nghĩa đơn thuần là một món ăn ngon. Khi mời nhau thưởng thức bánh phu thê là mời nhau cả hương vị quê mùa, thuần phác.