Mùa chim ngói

Có một nhà nho thời Trần, đi sứ sang Trung Quốc, được mời ở lại chơi đất Giang Nam - một nơi phồn hoa, đô hội, không thiếu gì của ngon vật lạ. ấy thế mà nhà nho ấy cứ nóng lòng, mong muốn trở về quê hương:

(Hứng trở về - Nguyễn Trung Ngạn)          Đất Giang Nam có phong cảnh tuyệt mỹ. Con gái Giang Nam đẹp nổi danh thiên hạ. Nhưng ở nơi đó không có đĩa nhộng thơm, bát canh cua đồng, chén cơm gạo mới. Mùa này, ở quê nhà được ăn những thứ ấy ngon biết chừng nào! Nhất là những món ăn dân dã ấy được nấu bởi bàn tay những người phụ nữa thảo hiền, thì càng ngon gấp bội! Tôi cũng mang theo tâm trạng của một người xa quê, trở về Bắc Ninh vào một ngày tháng Mười. Tháng Mười-tháng cuối cùng của mùa thu. Có lẽ đây là khoảng thời gian đẹp nhất trong năm. Nhan sắc tháng Mười mặn mà như người phụ nữ vào độ viên mãn, gợi cảm và duyên dáng nhất. Tháng Mười là lúc hai mùa thu - đông gặp nhau, mở tiệc tiễn đưa nhau trong làn gió lạnh chạy xạc xào trên vòm lá. Nắng thu nhuộm vàng cánh đồng lúa chín. Những bông lúa trĩu nặng, ngát thơm ngả vào lòng nhau run rẩy. Trời nắng hanh hao nên má những cô thôn nữ cứ hồng lên như cánh hoa đào giữa đồng lúa óng một màu vàng no ấm. Khi lúa mới gặt về cũng là lúc vào mùa chim ngói. Đó là giống chim di cư từ phương Bắc xa xôi về phương Nam tránh rét. Đến tháng Mười, những đàn chim ngói bay ào đến cánh đồng mới gặt xong để nhặt hạt rơi, hạt vãi. Con chim ngói hiền lành, béo mượt. Bộ lông màu nâu nhạt, điểm thêm những chấm đen nho nhỏ. Đôi mắt lúc nào cũng long lanh, ngơ ngác. Thứ chim không cho nhan sắc lộng lẫy, không có tiếng hót mê hồn nhưng thịt thơm mềm môi. Ăn một lần người ta sẽ không bao giờ quên được.Thịt chim ngói làm món gì cũng ngon: có thể xáo măng, lá lốt như xáo vịt, cũng có thể thái thành từng miếng nhỏ hấp với ngồng cải vừa hái còn tươi rói trong vườn nhà hoặc nhồi hạt sen, thịt ba chỉ, nấm hương, mộc nhĩ... mà đem hấp lên thì tôi dám chắc rằng, sau khi thưởng thức, bất cứ người đàn ông nào cũng thấy dâng lên một thứ men tình ngây ngất trước người vợ đảm đang, khéo léo chiều chồng.Tôi có người bác họ là con gái Bắc Ninh chính gốc. Đến mùa chim ngói thế nào bà cũng phải làm cho được món xôi nếp cái mới đồ cùng chim ngói. úp một, hai con chim ngói đã chao qua mỡ lên trên lớp xôi còn nóng hôi hổi, cho mỡ của nó tan nhuyễn cùng xôi rồi lấy ra ăn nóng thì có lẽ nỗi sung sướng của các bậc đế vương trên đời cũng chỉ đến thế này là cùng.Bây giờ tìm mua cho được những con chim ngói béo núc, mỡ màng cũng chẳng dễ dàng gì. Dường như giống chim này cũng đã di cư đến những nơi an toàn hơn, yên ổn hơn cho số phận của chúng thì phải. Hoặc có chăng chúng chỉ còn là món ăn xa lạ trong những nhà hàng đặc sản sang trọng mà thôi.Những cánh đồng lúa vẫn cứ vàng óng vào mỗi dịp tháng Mười. Nhưng sao tôi cứ thấy thiếu vắng những con chim ngói nhẩn nha, tha thẩn đi nhặt những hạt thóc rơi vãi trên những cánh đồng chỉ còn trơ gốc rạ. Xa xa, tiếng cu gáy bâng khuâng... Chao ôi là nhớ...