Mùa cơm mới

Giữa thu, gió thổi se se trên cánh đồng mang hương lúa mới về tràn trề hy vọng. Sắc vàng, sắc đỏ lan rộng trên những tán lá đang vào mùa thay áo. Tháng 10 về, tháng của gió heo may xào xạc, tháng của những cơn mưa tầm tã đến rất vội vã và kết thúc cũng chóng vánh, tháng của mùa thu hoạch lúa… mẹ lại bắt đầu tất bật gặt lúa ngoài đồng.

Vào mùa, xôn xao tiếng í ới gọi nhau trong từng ngõ xóm, rì rầm câu chuyện trên cánh đồng, mọi người háo hức thu nhận thành quả sau 3 tháng nhọc nhằn chăm bẵm. Đồng quê mê mải nắng, đám trẻ con chí chóe tranh nhau vạt thóc rụng góc ruộng, vừa mót thóc vừa đùa nghịch ầm ĩ cả một khoảng không. Những bó lúa trĩu bông nhân thêm niềm vui, xua tan nỗi vất vả, mệt nhọc của bà con. Những giọt mồ hôi mặn chát của người dân quê rơi xuống đọng lại trên những bông lúa chín vàng nặng hạt, lại nhắc nhớ về câu ca dao thấm đượm ân tình qua lời ru ngọt ngào của bà, của mẹ đã được khắc sâu trong tâm khảm mọi người “ai ơi bưng bát cơm đầy, dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”.

Mùa gặt- mùa cơm gạo mới. Mẻ thóc đầu vụ sau khi được sàng sảy, phơi khô, mọi nhà đều đem xay xát mang về tận hưởng thành quả đầu vụ. Gạo mới trắng tinh thơm nồng quyến rũ, cái mùi hương không phải lúc nào cũng cảm nhận được, nó chỉ rõ ràng vào bận giáp hạt - buổi giao thoa ngày mùa. Cảm giác nôn nao chờ được ăn cơm gạo mới thật khó tả vô cùng. Từ lúc còn là hạt mầm, đến khi thành cây lúa bén rễ, hồi xanh, đứng cái, làm đồng, qua bao công đoạn chăm bẵm, nước non, phân thuốc, cho đến lúc gặt hái, hong phơi, rồi có bát cơm mới dẫu đơn sơ mà chan chứa bao ước mong chờ đợi. Bữa cơm đầu tiên được nấu bằng thứ gạo mới đó có lẽ thật khó quên, bởi nó vẫn còn nguyên vẹn hương vị đồng quê quyện vào bát cơm dẻo thơm, chỉ cần một chút muối vừng là có thể ăn liền mấy bát mà chẳng cần thức ăn gì cao sang, đắt giá. Cả nhà quây quần bên mâm cơm gạo mới trắng tinh, thơm nức, chuyện trò rôm rả, những nhọc nhằn ngày mùa tan vơi theo làn khói nóng từ bát cơm gạo mới. Bữa cơm ấy ăn sao mà ngon đến lạ!. Sau khi thu hoạch xong, thóc lúa phơi khô là đến Tết cơm mới - Tết Hạ Nguyên để đối với Tết Thượng Nguyên (15 tháng Giêng). Tết cơm mới là dịp để gia đình, bạn bè, làng xóm xum họp, cùng nhau trao đổi kinh nghiệm sản xuất. Mọi nhà chuẩn bị mâm cơm cúng với đủ các loại bánh được làm từ gạo (tất cả sử dụng bằng loại thóc mới thu hoạch) như bánh bột lọc, bánh giầy, bánh dẻo, cùng với xôi chè, thịt gà luộc, giò lụa, rượu trắng cũng được chưng cất từ gạo lúa mùa mới nhất, để thông báo với tổ tiên kết quả gặt hái sau một năm sản xuất, cảm tạ tới tổ tiên, các vị thần và cầu mong cho những vụ mùa tiếp theo được bội thu.
Bây giờ mùa vụ không còn vội vã, tấp nập như xưa mà đã chuyên môn hóa, cơ giới hóa, nhưng tháng 10 với những ký ức về mùa cơm mới vẫn còn ngân lên trong từng nhịp nhớ, vẫn ước nguyện được gặp chuyến đò ngược dòng về ấu thơ, về với những mùa gặt trong trẻo. Chuyện của ngày xưa phải quang gánh chạy vạy đi mượn lúa, mượn gạo khi lúa ngoài đồng mới vừa ngậm sữa, cả nhà cứ ngóng trông bữa cơm gạo mới đã thành kỷ niệm. Cái nôn nao chờ bữa cơm gạo mới dù không còn hiện hữu nữa, nhưng cảm xúc về bữa cơm gạo mới vẫn còn vẹn nguyên những đong đầy của nó. Bởi thế mà năm nào tôi cũng cố mua cho được vài cân gạo đầu vụ và thật lạ kỳ, bao giờ bữa cơm mới đầu tiên cũng cứ rưng rưng nỗi nhớ quê nhà, nhớ tuổi thơ lam lũ, nhớ những người đã khuất, nhớ cả những người còn sống đang nghỉ ngơi sau một mùa thu hoạch lúa.
 Chiều nay, bất chợt tôi gặp khói trên đồng, gặp lại một nỗi niềm sâu lắng! Mùa gặt đến rồi. Mùa cơm mới, mùa ấm no…!