Năm tháng đời người

Làm mẹ rồi làm bà vừa là điều kỳ diệu vừa là đặc quyền của phụ nữ. Nhưng trong hành trình đầy cung bậc cảm xúc ấy, có những tháng năm tràn ngập yêu thương, có cả quãng đời trống trải không gì có thể khỏa lấp…

Mới ngày nào được theo bà đi làm đồng vào những ngày đẹp trời, mái tóc dày đen mướt thừa hưởng của bà giờ đã pha màu thời gian. Bà ngoại yêu quý, người có nhiều ảnh hưởng với tôi từ thuở nhỏ giờ đã ngoài chín mươi, vốn sắc sảo, tinh tường nay chập chờn quên quên, nhớ nhớ… May mắn làm sao, tôi được sống gần cả ông bà nội, ngoại. Hai nhà cách nhau quãng đường không xa lắm. Những năm chị em tôi còn nhỏ, dù nơi làm việc cách nhà chỉ 5, 6 cây số nhưng để đỡ vất vả, mẹ mang theo hai em sống ở khu tập thể của nhà máy. Tôi sống cùng ông bà nội, phải đến cuối tuần bố từ Hà Nội về mới được xuống thăm mẹ và các em. Ngoài thời gian đi học, rảnh là tôi lại chạy ra nhà ngoại vì nhớ mẹ, nhớ em, phần vì bà ngoại luôn yêu thương, chiều chuộng tôi. Đường từ trường về qua nhà ngoại, nhiều hôm tôi rẽ vào chơi, quên không xin phép khiến ông bà nội lo lắng, có lần mải chơi về muộn bị bà nội đánh đòn. Học sinh ngày ấy chỉ học 1 buổi, nên hầu như ngày nào tôi cũng ra nhà ông bà. Thích nhất là được bà cho theo đi làm, khi ra đồng bắt sâu, nhổ cỏ, lúc ra tổ đổi công của hợp tác xã xem các bà, các cô bện chổi rơm, vót nan tre đan rổ, rá, giần, sàng,  quay mía nấu mật… Vừa xem các bà, các cô làm việc vừa được nghe bà kể chuyện, thỉnh thoảng lại được nghe hát Quan họ, mấy làn điệu Chèo… Tuổi thơ tôi thêm màu sắc, phong vị nhờ những buổi chiều như thế.
Bà ngoại không được học nhiều, đủ để biết đọc biết viết nhưng giỏi giang, tháo vát. Thời bao cấp, hầu như nhà nào cũng khó khăn, ông bà khá giả hơn vì ông làm thợ may, bà sớm hôm tảo tần. Thế nên suốt những năm theo chế độ tem phiếu ấy, nhờ có ông bà ngoại chu cấp chị em tôi không phải ăn uống kham khổ như nhiều bạn bè đồng trang lứa. Tết nào mấy chị em cũng có quần áo mới, bây giờ điều đó quá đơn giản, nhưng những năm tháng ấy lại là mơ ước của biết bao người.
Ông ngoại hiền lành, nhất mực thương yêu vợ con nhưng rất nghiêm khắc với con cháu, ông thường nói với mọi người trong nhà “đừng có chiều bọn trẻ quá, chúng sinh hư”. Ông rất yêu chiều bà, ngay cả những lúc bà “làm mình làm mẩy”, ông cũng chỉ cười hiền. Bà ngoại sắc sảo, hay lam hay làm, gần 70 tuổi, dù đã có “của ăn của để” vẫn thích làm việc. Ruộng đất chuyển đổi mục đích sử dụng, ngày ngày nấu hai nồi cháo sườn, cháo trai nhờ con cháu gánh ra phố bán, tìm niềm vui, sau cả nhà phải nói mãi, bà mới chịu nghỉ. Tôi cảm kích cuộc sống của ông bà, cách ông bà đối đãi, quan tâm, chăm sóc nhau. Bà từng nói với tôi “Ông bà trọng nhau lắm con ạ! Người như ông con cũng hiếm lắm, cả đời chưa bao giờ nặng lời với bà”. Ông lúc nào cũng lo cho bà từng ly, từng tý, ngay cả lúc trên giường bệnh, trước khi về cõi người hiền ở tuổi 83, ông vẫn nhắc con cháu phải luôn quan tâm, chăm sóc bà; mười mấy năm trôi qua, nhiều lúc bà vẫn rơm rớm nước mắt vì nhớ thương ông.
 Bà hay kể cho tôi nghe về thời trẻ, những ngày tháng ông đi dân công hỏa tuyến, tham gia phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ, mình bà ở nhà vất vả; những lần tản cư, chạy giặc lên mạn Thái Nguyên, bụng mang dạ chửa, tay dắt con nhỏ, gồng gánh nặng nhọc, nghĩ đến ông cũng đang vất vả, hiểm nguy rình rập mà dũng cảm vượt qua tất cả. Mấy năm gần đây, sức khoẻ của bà không còn như trước, khi nhớ khi quên nhưng vẫn nhớ nhiều chuyện xưa. Ngôi nhà khang trang của ông bà vẫn trên mảnh đất cũ, những lúc chập chờn quên nhớ, bà cứ khóc đòi về quê, về nhà của bà, tôi chợt hiểu bà nhớ nếp nhà ngói ba gian năm xưa, khung cảnh làng quê cũ, nhớ những gì thân thuộc, gắn bó suốt một đời…
Thương bà, tôi lại ước bà còn trẻ, tôi vẫn là cô bé con cuộn tròn trong lòng bà, mỗi buổi chiều mát theo bà ra đồng tát nước, làm cỏ cho ruộng lúa đang thì con gái mơn mởn xanh.