Nâng cánh ước mơ

Trường THPT Yên Phong số 1, niềm tự hào của nhiều thế hệ giáo viên và học sinh “miền gió lặng”

Chuyện những lớp Toán đặc biệt ở Yên Phong

Những lần trò chuyện, tôi thấy những trí thức tiêu biểu của Yên Phong như PGS-TS Nghiêm Đình Vỳ, nguyên Hiệu trưởng ĐH sư phạm Hà Nội, nguyên Phó Trưởng ban Tuyên giáo T.Ư hay PGS-TS Dương Văn Tiển, nguyên Trưởng khoa sau Đại học (ĐH Thuỷ lợi Hà Nội) đều tự hào là cựu học sinh trường cấp 3 Yên Phong. Có lẽ thế mà các ông rất thạo sử trường, ông Nghiêm Đình Vỳ là học sinh khoá 1; ông Dương Văn Tiển là học sinh khoá 2, hồi ấy mỗi khoá chỉ có 2 lớp, mỗi lớp tầm 40 học sinh chủ yếu người Yên Phong, về sau danh tiếng loang xa, trường thu hút cả học sinh tiêu biểu nhiều địa bàn lân cận về học.
Yên Phong là vùng đất học, trong kháng chiến chống Pháp đây là vị trí giáp vùng tự do, và đúng như danh xưng “miền gió lặng”, Yên Phong ít chịu tác động nặng nề của chiến tranh! Năm 1966, Ty giáo dục Hà Bắc thành lập 2 lớp Toán đặc biệt, 1 đặt tại trường cấp 3 Từ Sơn (nay là THPT Lý Thái Tổ) dành cho học sinh khu vực Bắc Ninh; 1 đặt tại trường cấp 3 Tân Yên, dành cho học sinh khu vực Bắc Giang. Đến năm học 1968-1969, khi có đủ 3 lớp chuyên Toán hệ 10 năm, Ty giáo dục lại quyết định chuyển về trường cấp 3 Yên Phong vì cho rằng đây là nơi rất phù hợp để đào tạo học sinh chuyên Toán.
Trộm nghĩ, đất học Yên Phong có lẽ phải cảm ơn quyết định của Ty giáo dục Hà Bắc bởi nhờ đó, miền gió lặng được đón rất nhiều giáo viên giỏi Toán từ nhiều tỉnh đến công tác rồi sinh cơ lập nghiệp, coi Yên Phong là quê hương thứ 2. Một trong những giáo viên nổi tiếng gắn với những lớp chuyên Toán ở Yên Phong mà tôi biết là thầy Nguyễn Nhung. Thầy Nguyễn Nhung quê Hương Canh (Vĩnh Phúc), công tác tại trường cấp 3 Thuận Thành và nhanh chóng trưởng thành nhờ tài năng của vị Hiệu trưởng danh tiếng cũng xuất thân từ giáo viên Toán là thầy Nguyễn Tiến Chấn. Khi Ty giáo dục Hà Bắc thành lập lớp Toán đặc biệt tại Từ Sơn rồi Yên Phong, thầy Chấn dù rất tiếc đồng nghiệp trẻ năng lực và tâm huyết nhưng vì cái chung, ông vẫn tiến cử Nguyễn Nhung cho Ty giáo dục để dạy các lớp Toán đặc biệt. Tại Yên Phong, môi trường mới với những cơ hội cùng thách thức của cuộc sống đã giúp thầy Nguyễn Nhung sau bầm dập đến toả sáng, thăng hoa. Trước khi nghỉ hưu, thầy Nguyễn Nhung là Giám đốc Sở GD-ĐT Bắc Giang và được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân.
Ông Trịnh Khôi, nguyên Phó Giám đốc Sở GD-ĐT Bắc Ninh là học sinh chuyên Toán khoá 11 tại Yên Phong, cùng lớp ông Nguyễn Mạnh Hùng, đương kim Bộ trưởng Bộ Thông tin - Truyền thông. Những lần nói về thời học chuyên Toán ở Yên Phong, ông Trịnh Khôi đều nhắc đến thầy Nguyễn Nhung với lòng tôn kính cả đức và tài. Tôi đồ rằng, hình ảnh thầy Nguyễn Nhung đã ảnh hưởng đến quyết định thi vào Đại học sư phạm Toán của ông Trịnh Khôi sau này?
Những lớp Toán đặc biệt đặt tại trường cấp 3 Yên Phong tròn 10 năm, từ năm 1978 chuyển lên trung tâm tỉnh lỵ Hà Bắc, đặt của trường cấp 3 Ngô Sĩ Liên. Ngày nay, cả Bắc Ninh và Bắc Giang mỗi tỉnh đều có 1 trường THPT chuyên danh tiếng, nhưng ít ai biết rằng, tiền thân của 2 trường chuyên ấy bắt nguồn từ những lớp chuyên Toán đặc biệt đặt tại trường cấp 3 Yên Phong năm xưa.
Trường cấp 3 Yên Phong, nay là THPT Yên Phong số 1 thực sự là nơi phát hiện, nuôi dưỡng và nâng cánh những ước mơ ngay từ những năm đầu thành lập. Đến năm 1972, trong điều kiện chiến tranh phá hoại của Đế quốc Mỹ lan rộng, trường phải sơ tán nhiều nơi nhưng thầy trò vẫn thi đua dạy tốt, học tốt, trở thành 1 trong 7 trường cấp 3 xuất sắc nhất miền Bắc XHCN, nhiều năm đạt danh hiệu Lá cờ đầu khối các trường cấp 3 toàn Hà Bắc.

Tiếp nối truyền thống Lá cờ đầu

Cũng như lịch sử đời người, chặng đường lục thập hoa giáp của Trường THPT Yên Phong số 1 cũng trải bao thăng trầm, tuy nhiên phong trào thi đua “2 tốt” vẫn là dòng chủ lưu. Hẳn thế mà 60 năm qua, các thế hệ học sinh dù đi đâu, làm gì vẫn luôn tự hào từng được học tại ngôi trường giàu truyền thống. Tự hào vì ngôi trường ấy đã nâng cánh ước mơ, mở cánh cửa cuộc đời cho biết bao thế hệ học sinh thân yêu của một vùng đất học Bắc Ninh - Kinh Bắc….
60 năm, trường đã trải qua 7 đời Hiệu trưởng và tác giả bài viết đã may mắn được làm việc với 4 vị Hiệu trưởng gần đây là: NGƯT Mẫn Đức Kiểm, Hiệu trưởng từ năm 1991 đến 2007 (đã mất); Nguyễn Hữu Tuyến, từ năm 2007 đến tháng 1/2013; Nguyễn Duy Hà, từ tháng 2/2013 đến tháng 2/2023 và Nguyễn Tiến Đính, Hiệu trưởng từ tháng 2/2023. Thầy Đính mới về còn dè dặt khi đề cập những giải pháp mới, nhưng 3 vị kia đều để lại những dấu ấn khá sắc nét những năm làm hiệu trưởng với nhiệm vụ tiếp nối, phát huy danh hiệu Lá cờ đầu toàn Hà Bắc và Bắc Ninh. Rõ nhất có lẽ là NGƯT Mẫn Đức Kiểm?

Khu nhà lớp học hiện đại trong khuôn viên nhà trường.

Thầy Mẫn Đức Kiểm là “dân” Toán (ĐH Tổng hợp Hà Nội) nhưng yêu và say thơ, những năm đương chức, tôi thấy ông mẫn tiệp lạ thường. Trong công việc, ông luôn có cái tình của người làm thầy cùng cái sắc sảo của cán bộ quản lý. Những quyết sách ông đưa ra luôn nhận được sự đồng thuận cao của mọi người. Nhiều năm trước khi nghỉ hưu (năm 2007), thầy Kiểm lại đưa trường vươn tới những đỉnh cao mới, liên tục được Bộ GD-ĐT xếp hạng trong tốp 100, 200 trường THPT có điểm thi ĐH cao nhất toàn quốc. Những hiệu trưởng kế cận đã không ngừng học tập, sáng tạo nhằm giữ vững và nâng cao vị thế nhà trường, cho dù mỗi thời điểm trường đều có những thuận lợi và thách thức mới.
Trong 5 năm học liên tiếp, từ năm học 2008-2009 đến năm học 2012-2013, Trường THPT Yên Phong số 1 vinh dự 2 lần được Chính phủ tặng cờ thi đua xuất sắc và dịp 20/11/2013 được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất. Đấy cũng là thời điểm hội tụ nhiều thành tích xuất sắc của trường: Liên tục trong tốp các trường THPT có điểm thi ĐH cao nhất toàn quốc; liên tục dẫn đầu và trong tốp đầu khối THPT về kết quả thi giáo viên, học sinh giỏi tỉnh; nhiều thủ khoa, á khoa các trường ĐH danh tiếng cả nước… Năm 2013, trường đã có 83% học sinh đỗ ĐH công lập, trong đó đỗ nguyện vọng 1 tới 69,8%.
Từ 2013 đến 2023, giai đoạn thầy Nguyễn Duy Hà làm Hiệu trưởng, ngành GD-ĐT có nhiều đổi mới trong tổ chức dạy và học. Tập thể nhà trường vẫn nỗ lực tự đổi mới thành công, nhiều sáng kiến của trường trở thành kinh nghiệm quý cho các trường cùng cấp học tập, được Sở GD-ĐT đánh giá rất cao. Bề dày thành tích đã làm nên thương hiệu và niềm tự hào mang tên THPT Yên Phong số 1, bởi thế trong các mùa tuyển sinh, phần lớn học sinh giỏi trên địa bàn huyện đều chọn ngôi trường này, điểm chuẩn tuyển sinh hay chất lượng đầu vào vì thế cũng rất cao. Năm 2023, trường có 683 học sinh lớp 12 thi tốt nghiệp THPT, đỗ 100% trong đó đỗ ĐH nguyện vọng 1 tới 94,9%, xếp thứ 2 toàn tỉnh. Gần như 100% học sinh nhà trường sau tốt nghiệp THPT đều muốn học tiếp lên Đại học…
Lịch sử 60 năm đã ghi nhận bước trưởng thành vượt bậc của Trường THPT Yên Phong số 1, ngôi trường đã nâng cánh ước mơ, mở cánh cửa cuộc đời cho bao thế hệ học sinh một vùng đất học Bắc Ninh…. Truyền thống ấy sẽ được tiếp nối trên chặng đường mới bởi tinh thần đoàn kết, trí tuệ tập thể của hơn 120 cán bộ, giáo viên, cùng sự chung sức, đồng lòng, tin tưởng, gửi gắm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân  trên địa bàn.