Nhìn lại công tác quản lý chất lượng công trình xây dựng ở tỉnh

Bảo đảm chất lượng công trình xây dựng (CLCTXD) luôn là mối quan tâm không chỉ của ngành Xây dựng mà của toàn xã hội. Nhìn lại chặng đường 11 năm quản lý chất lượng CTXD ở Bắc Ninh, chắc chắn chúng ta sẽ rút ra được nhiều bài học quý giá cho những công trình của hiện tại và tương lai.

Nhận thức rõ chất lượng bắt đầu từ khâu khảo sát, thiết kế, Sở Xây dựng đề nghị thành lập và phát triển nhanh Công ty khảo sát thiết kế. Mặt khác, coi trọng việc chọn đơn vị tư vấn thiết kế có năng lực. Phần lớn các công trình quan trọng, công trình thuộc khu vực Trung tâm đô thị đều được giao cho những Công ty có thương hiệu của Bộ Xây dựng và những kiến trúc sư, kỹ sư có kinh nghiệm của tỉnh đảm nhận. Các công trình có yêu cầu về kiến trúc đều được lựa chọn phương án ở giai đoạn thiết kế sơ bộ, mở rộng phản biện thông qua hội nghị. Vì thế, nói chung kiến trúc các công trình được đánh giá cao từ phía các nhà chuyên môn và dư luận nhân dân. Cùng với thiết kế, đơn vị thi công là chủ thể trực tiếp làm nên chất lượng công trình. Phần lớn công trình quan trọng được giao cho các công ty lớn thực hiện. Thử thách 10 năm qua với những công trình đầu tiên tuy chưa nhiều nhưng cũng đã khẳng định thương hiệu của họ, cũng là sự khẳng định giải pháp triển khai đúng đắn ngay từ những ngày đầu của công cuộc tái thiết tỉnh. Kể từ 1999, khi Chính phủ ban hành Nghị định số 52 về Quy chế quản lý đầu tư và xây dựng thay thế NĐ 42 và các văn bản liên quan thì công tác quản lý chất lượng đã được phân cấp rõ đến cấp huyện và các chủ thể; lĩnh vực thẩm định, phê duyệt thiết kế được phân công cụ thể cho các cơ quan chuyên môn. Lúc này, cả tỉnh đã như một đại công trường, số lượng và quy mô các dự án tăng lên hết sức nhanh chóng với nhiều nguồn vốn khác nhau. Không chỉ đô thị Bắc Ninh, Khu công nghiệp (KCN) Tiên Sơn được khởi công, KCN Quế Võ, rồi các KCN làng nghề, các dự án nhà ở lần lượt xuất hiện. Cùng với đó, nhà ở riêng lẻ của nhân dân thi nhau mọc lên, nhiều khu phố mới được hình thành mang phong cách của Bắc Ninh “Dân tộc và hiện đại”. Sự phát triển ồ ạt như vậy làm tăng nguy cơ chất lượng công trình vượt ra ngoài sự kiểm soát của Nhà nước. Do đó, với chế tài được ban hành, Sở Xây dựng chỉ đạo tăng cường kiểm tra, từ khâu thẩm định thiết kế đến việc kiểm tra thi công công trình. Hàng năm, Phòng Kỹ thuật giám định của Sở thẩm định gần 300 bộ hồ sơ khảo sát, thiết kế, dự toán nhưng vẫn duy trì vài chục cuộc kiểm tra công trình. Ngoài ra còn thường xuyên hướng dẫn các phòng chuyên môn cấp huyện và chủ đầu tư về chuyên môn, nghiệp vụ. Để nâng cao hiệu quả quản lý, Trung tâm kiểm định CLCTXD được thành lập năm 2002. ít lâu sau (2003), Phòng thí nghiệm vật liệu và cấu kiện xây dựng (LAS - XD 213) được công nhận hợp chuẩn 39 phép thử. Với hoạt động chính là thẩm tra thiết kế, dự toán; kiểm định chất lượng và thí nghiệm vật liệu, Trung tâm đã giúp cho Sở về mặt định lượng để đánh giá chất lượng, đồng thời là một “kênh” thông tin trung thực phản ánh tình hình CLCTXD trên địa bàn. Khi Luật Xây dựng ra đời và có hiệu lực từ ngày 1-7-2004 cùng với các văn bản dưới Luật thì đến thời điểm này, hệ thống văn bản pháp luật về xây dựng nói chung và về quản lý CLCTXD nói riêng đã khá đầy đủ và chi tiết. Tuy nhiên, khi triển khai, trở ngại đầu tiên là nhận thức của số đông chưa theo kịp tư tưởng đổi mới của LXD. Vì vậy, Sở đặt nhiệm vụ hướng dẫn pháp luật lên hàng đầu. Một cuộc thi tìm hiểu LXD được mở ra với mọi tầng lớp nhân dân, kết quả gần 6 vạn người có bài dự thi. Tổ chức 2 cuộc tập huấn cấp tỉnh và 8 cuộc đến từng huyện. Hàng trăm lượt cán bộ (tỉnh, huyện) được dự các lớp tập huấn của Bộ Xây dựng. Sở đã ban hành các văn bản hướng dẫn từng công tác cụ thể về thẩm định thiết kế cơ sở, kiểm tra chất lượng công trình, quy trình kiểm định chất lượng, chứng nhận chất lượng...; đồng thời thường xuyên ban hành văn bản đôn đốc thực hiện các quy định về quản lý chất lượng. Hệ thống văn bản pháp luật được cập nhật, thống kê, thông báo và đăng tải kịp thời trên trang Web: http://soxaydung.bacninh.gov.vn. Đề tài “Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý CLCTXD ở tỉnh Bắc Ninh” được Hội đồng khoa học tỉnh phê duyệt, bước đầu áp dụng có hiệu quả. Song song với công tác hướng dẫn, công tác kiểm tra, thanh tra cũng được đưa lên hàng đầu, với việc thành lập Phòng Quản lý chất lượng (2006) và thành lập Thanh tra chuyên ngành xây dựng, số lượng các cuộc kiểm tra, thanh tra về chất lượng công trình được tăng lên mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng.11 năm qua, ngành Xây dựng Bắc Ninh đã quyết tâm rất cao, làm rất nhiều việc để công tác quản lý chất lượng không ngừng nâng cao hiệu quả thiết thực. Kết quả là hàng ngàn CTXD được bảo đảm chất lượng từ thiết kế, thi công đến quá trình sử dụng; các vụ việc vi phạm về chất lượng và sự cố công trình xảy ra không nhiều; phần lớn công trình có kiến trúc đẹp làm nên cảnh quan kiến trúc đô thị Bắc Ninh hiện đại và có bản sắc; công tác quản lý nhà nước phát huy được hiệu lực, hiệu quả; quản lý chất lượng của các chủ đầu tư và nhà thầu từng bước được quan tâm tốt hơn. Trước những đòi hỏi ngày càng cao của giai đoạn phát triển mới, ngành Xây dựng Bắc Ninh đã và đang có những giải pháp đồng bộ, trong đó trọng tâm vào công tác hướng dẫn pháp luật, ban hành các chế tài phân công, phân cấp, quy định trách nhiệm và xử lý vi phạm, tăng cường kiểm tra, thanh tra, kiểm định, giám định chất lượng, chú trọng công tác đào tạo tính chuyên nghiệp đi đôi với việc kiểm soát điều kiện năng lực hành nghề.