Nhìn lại kỳ thi tuyển sinh vào THPT công lập năm 2017

Sau 3 ngày thi (2, 3 và 4-6), hơn 13.000 thí sinh Bắc Ninh đã hoàn thành kỳ thi tuyển sinh vào THPT công lập năm học 2017-2018. Kỳ thi sớm, với nhiều điểm mới, diễn ra trong điều kiện nắng nóng vẫn an toàn, nghiêm túc và đạt kết quả bước đầu như mong muốn...

Hợp lý cách tổ chức 1 kỳ thi chung?

Tiếp tục lộ trình đổi mới thi cử, sau nhiều khảo nghiệm thực tế, năm 2017 Sở GD-ĐT lại quyết định tổ chức 1 kỳ thi chung (thay vì 2 kỳ thi riêng biệt như nhiều năm trước) vào THPT công lập, gồm 22 trường THPT công lập đại trà và 1 trường THPT Chuyên Bắc Ninh.

Việc tổ chức 1 kỳ thi chung vào THPT công lập đã từng  tổ chức trong nhiều năm, nhưng cách làm không giống như năm 2017. Trước đây, thí sinh vẫn thi chung đề, chung kết quả 3 môn Toán, Văn, Tiếng Anh, nhưng thí sinh dự thi vào chuyên phải thi tại Trường THPT Chuyên Bắc Ninh cả 4 môn gồm 3 môn chung và 1 môn chuyên.

Việc tổ chức thi như vậy mặc dù đã giảm tải được 1 kỳ thi nhưng số thí sinh dự thi vào chuyên ít, chỉ bằng khoảng ½ so với những năm tách thành 2 kỳ thi riêng biệt. Tất nhiên việc tách thành 2 kỳ thi riêng biệt thì số thí sinh ảo (cứ đăng ký nhưng không thi, hoặc tâm lý thi để biết) rất đông, vừa lãng phí lại gây khó nhất định cho khâu tổ chức.

Năm 2017 thì khác, vẫn là kỳ thi chung nhưng thí sinh dự thi vào chuyên chỉ phải thi môn chuyên vào buổi thi cuối (ngày 4-6) tại Trường THPT Chuyên Bắc Ninh. Cách làm này có những ưu điểm sau: Vẫn giảm được 1 kỳ thi áp lực và tốn kém; số thí sinh dự thi vẫn đông, nhưng đều là những thí sinh tiêu biểu thực sự có nguyện vọng được học tại Trường THPT Chuyên Bắc Ninh; trường chuyên cũng nhẹ nhàng hơn vì chỉ phải tập trung tổ chức thi môn chuyên cho các thí sinh.

Thí sinh hoàn thành bài thi môn chuyên tại Trường THPT Chuyên Bắc Ninh vào 10 giờ 30 phút ngày 4-6.

Theo số liệu của Sở GD-ĐT, kỳ thi năm nay Trường THPT Chuyên Bắc Ninh có 1.173 thí sinh dự thi (chỉ tiêu 357). Nếu như những năm trước, số thí sinh hộ khẩu thành phố Bắc Ninh dự thi vào trường chiếm khoảng ½, thậm chí cao hơn thì năm 2017 chỉ chiếm hơn 1/3; thí sinh các huyện, thị xã dự thi đều tăng so với những năm trước, đây là tín hiệu vui thể hiện sức hút của trường chuyên với học sinh toàn tỉnh.

Trong cái nắng như đổ lửa của buổi thi môn chuyên (ngày 4-6), có khoảng 1.000 người nhà đưa đón thí sinh dự thi tập trung quanh khu vực trường chuyên, nhiều người khi được hỏi đều hài lòng với cách tổ chức thi như năm nay. Tuy nhiên cũng không ít người băn khoăn rằng, năm 2017 kỳ thi tổ chức rất sớm, công việc thu, nộp hồ sơ phải hoàn tất khi chưa kết thúc năm học, trong khi đó công tác tuyên truyền còn hạn chế, gây khó khăn cho học sinh trong quyết định chọn trường thi.

Xây dựng chỉ tiêu: Cần giải pháp căn cơ

Có thể nói, năm 2017, thí sinh có nhiều cơ hội trúng tuyển THPT công lập hơn những năm trước, dù chỉ tiêu tuyển của Sở GD-ĐT vẫn ấn định 75% số học sinh tốt nghiệp THCS. Lý do, công tác phân luồng của các trường THCS và tự phân luồng của học sinh ngày càng mạnh mẽ. Nhiều học sinh sớm xác định tương lai của mình, thay vì học tiếp THPT đã quyết định chuyển sang các trường nghề sau khi tốt nghiệp THCS.

Theo số liệu của Sở GD-ĐT, năm 2017 toàn tỉnh có khoảng 15.000 học sinh tốt nghiệp THCS, nhưng có tới 2.000 học sinh không dự thi vào THPT công lập, dẫn đến nhiều trường THPT số đăng ký thi thấp hơn chỉ tiêu tuyển như: Hàm Long, Lý Thường Kiệt, Quế Võ 2, Quế Võ 3… Nói là thi tuyển sinh (tuyển chọn), nhưng với các trường này, cứ thi là… đỗ, nếu như không có môn thi nào bị điểm liệt (1 điểm/môn).

Rõ ràng, khi các trường công lập còn thiếu chỉ tiêu tuyển thì số phận các trường ngoài công lập sẽ như thế nào? Trong số 13.000 thí sinh dự thi, chỉ có khoảng 1.500 thí sinh bị loại. Nhiều thí sinh bị loại có thể sẽ chuyển sang học nghề, vậy số còn lại được bao nhiêu để tuyển vào 12 trường THPT ngoài công lập và 8 Trung tâm GDTX?

Theo dự báo, công tác phân luồng học sinh sau THCS có thể mạnh mẽ hơn trong những năm tới. Việc xây dựng chỉ tiêu vào THPT công lập vì thế cũng cần những giải pháp căn cơ, thi tuyển sinh mà số đăng ký thấp hơn chỉ tiêu thì không gọi là… thi. Chẳng hạn thay vì lấy 75% học sinh tốt nghiệp THCS vào THPT công lập, chuyển sang lấy 75% số học sinh dự thi, như vậy chất lượng đầu vào chắc chắn sẽ tốt hơn. Hoặc để các trường (hiện nay là Sở GD-ĐT) tự xác định chỉ tiêu tuyển.

Có không ít vị Hiệu trưởng băn khoăn rằng, với cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên khối THPT công lập của tỉnh khá đồng bộ như hiện nay, nếu tuyển ít học sinh thì vừa lãng phí cơ sở vật chất; giáo viên lại thiếu việc làm? Ý kiến này có cơ sở nhưng chưa khoa học, vì hiện nay số học sinh/lớp khối THPT của tỉnh vẫn khá đông, từ 40-45 học sinh. Nếu giảm số học sinh/lớp từ 40, 45 xuống còn 35, thậm chí 30 học sinh/lớp, thì cơ sở vật chất (số lớp) vừa không lãng phí; giáo viên vẫn đủ việc làm mà chất lượng giáo dục toàn diện chắc chắn ngày càng được nâng cao. Còn các trường ngoài công lập thì vẫn có “đất” để sống.

Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện là vấn đề lớn, trong đó khâu tuyển sinh rất quan trọng. Trong xu thế hiện nay, phân luồng là tất yếu và ngày càng diễn ra mạnh mẽ với học sinh cuối cấp. Nhận biết để dự báo, xây dựng kế hoạch tuyển sinh phù hợp sẽ mang lại nhiều lợi thế cho ngành, rộng hơn là cho xã hội. Trong đó, quan trọng nhất vẫn là vấn đề nâng cao chất lượng toàn diện mà ngành giáo dục và các trường luôn nỗ lực phấn đấu để có được kết quả cao như mong muốn.