Nhọc nhằn tìm trường cho con tự kỷ

Trường học đầu tiên mà chị tìm đến là một trường mẫu giáo công lập. Chỉ sau khoảng hai tuần gửi con chị buộc phải cho con nghỉ học vì nhà trường không có giáo viên chuyên trách với những đối tượng đặc biệt, không thể dành thời gian chăm sóc và con chị cũng không thể hòa nhập với các bạn. Tìm đến một số cơ sở tư thục, khi trình bày rõ hoàn cảnh và triệu chứng bệnh của con thì không ít lần chị nhận được lời từ chối thẳng thừng. Hiểu rằng không thể cho con học tập trong môi trường bình thường, chị quyết định rẽ sang một hướng khác là những trường chuyên biệt nhưng tìm hiểu kỹ mới biết trong tỉnh chưa có một cơ sở công lập chuyên biệt nào dành riêng cho những trẻ tự kỷ.

Chị T đành đưa con về nhà, tự mình tìm hiểu trên sách báo, mạng internet, kết nối với những chuyên gia, những phụ huynh cùng hoàn cảnh để có thêm kiến thức, kinh nghiệm, rồi tự tìm cô giáo để can thiệp, dạy con tại nhà. Sau hơn 2 năm ròng rã, tâm sức của hai vợ chồng đã được đền đáp xứng đáng khi con biết nói chuyện, biết phân biệt đồ vật, màu sắc và biết tự chăm sóc bản thân… Tuy nhiên chị vẫn tha thiết mong ước có một ngôi trường để con được học tập như những bạn bè cùng lứa, có cơ hội phát triển, hòa nhập.

Hoàn cảnh của chị T cũng là hoàn cảnh chung của rất đông phụ huynh có con không may mắc chứng tự kỷ hiện nay. Hoang mang, lo lắng, không biết cho con học ở đâu. Nhiều gia đình điều kiện không cho phép phải gửi con ở những cơ sở tư nhân với mục đích “trông nom” là chính hoặc đành lòng để con ở nhà tự chăm sóc.

Trường học, cơ sở chuyên biệt quá tải

Chưa có con số thống kê chính xác hiện có bao nhiêu trẻ tự kỷ tại tỉnh Bắc Ninh nhưng không khó để nhận thấy số lượng này đang tăng lên từng ngày, trong khi đó, số cơ sở tiếp nhận đối tượng trẻ tự kỷ lại chỉ đếm trên đầu ngón tay và luôn trong tình trạng quá tải.

Trường Mầm non Từ Sơn (phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn) là một trong những trường hiếm hoi trong tỉnh hướng tới đối tượng trẻ tự kỷ, mắc khuyết tật đa tật. Đi vào hoạt động được hơn 2 năm, nơi đây  trở thành mái nhà chung của hàng chục phụ huynh có con mắc chứng tự kỷ đến từ khắp các địa phương trong tỉnh. Không giống như các trường mẫu giáo thông thường, tại đây các cô giáo đều có trình độ chuyên môn về tâm lý, giáo dục đặc biệt, chương trình dạy được xây dựng riêng tùy thuộc vào khả năng và sự tiến bộ của bé, bên cạnh những giờ học tập thể hàng ngày mỗi trẻ đều được can thiệp riêng một cô - một trò với những bài học chuyên biệt và được đánh giá tiến bộ theo từng tuần…

Một giờ can thiệp riêng một cô - một trò dành cho trẻ tự kỷ tại trường Mầm non chuyên biệt Từ Sơn.

Bà Nguyễn Thị Duyên, Th.s Tâm lý lâm sàng trẻ em vị thành niên, cố vấn chuyên môn nhà trường cho biết: “Từ khi mở trường đến nay, liên tục có phụ huynh có con mắc chứng tự kỷ đến xin nhập học nhưng chúng tôi cũng chỉ tiếp nhận được khoảng trên dưới 40 cháu do cơ sở vật chất cũng như nguồn lực con người có hạn. Giáo dục trẻ tự kỷ hay các dạng đa tật đòi hỏi rất nhiều tình thương, công sức, tâm huyết của cả thầy cô giáo lẫn phụ huynh bởi thế chúng tôi không thể tiếp nhận trẻ ồ ạt, quan trọng hơn cả vẫn là phải đảm bảo chất lượng, giúp đỡ các con tiến bộ”. Trước nhu cầu ngày càng tăng của phụ huynh, trường đang có kế hoạch mở rộng quy mô nhưng vẫn chưa biết đến bao giờ sẽ thực hiện được do còn gặp rất nhiều khó khăn.

Ngoài trường Mầm non Từ Sơn, hiện có một số cơ sở can thiệp với quy mô nhỏ hơn do các chuyên gia về giáo dục đặc biệt mở nhưng khả năng tiếp nhận học sinh cũng rất hạn chế chỉ trên dưới 10 trẻ. Bà Phan Thị Ái – một chuyên gia về giáo dục đặc biệt có cơ sở can thiệp tư nhân chia sẻ: “Mặc dù không đành lòng nhưng rất nhiều lần tôi buộc phải từ chối lời đề nghị tiếp nhận trẻ của các phụ huynh có con tự kỷ. Phần vì công việc quá bận rộn, phần vì cơ sở không đủ khả năng. Đa số trường hợp tôi chỉ có thể thăm khám, đưa ra lời khuyên, tư vấn để phụ huynh có hướng điều trị và can thiệp đúng cách cho các cháu chứ không thể làm gì hơn”.

Cá biệt có trường hợp phụ huynh vì không thể tìm được trường cho con đã tự mình mở trường như trường hợp chủ trường mầm non V.A (thành phố Bắc Ninh). Theo tâm sự của bậc phụ huynh đặc biệt này, mục đích mở trường của chị là để con mình được học tập, vui chơi trong môi trường có sự can thiệp đúng đắn và có cơ hội hòa nhập với cộng đồng. Cơ sở hiện đang tiếp nhận cả đối tượng trẻ tự kỷ lẫn trẻ bình thường tuy nhiên không có ý định mở rộng mảng giáo dục chuyên biệt bởi không đủ “khả năng và sức lực”. Chị cũng cho biết thêm không muốn quảng bá rộng rãi về hoạt động này của trường vì rất sợ phải nói lời từ chối với những phụ huynh có cùng cảnh ngộ.

Giải tỏa “cơn khát” trường

Trước thực trạng cung không đủ cầu về trường học cho trẻ tự kỷ hiện nay, vấn đề quan trọng nhất là cần phải có ngay những trung tâm chuyên biệt cho trẻ tự kỷ được đầu tư quy mô đúng mức có sự kết hợp giữa các ngành: y tế, giáo dục, tâm lý... để cùng nhau can thiệp. Đồng thời cũng cần nâng cao nhận thức cho phụ huynh, cộng đồng xã hội về bệnh tự kỷ để xóa đi sự kỳ thị cũng như giúp các bậc phụ huynh thẳng thắn nhìn nhận, phát hiện sớm tìm trạng của con em mình. Các trường mẫu giáo cũng cần có những chuyên gia, giáo viên có trình độ chuyên môn về giáo dục đặc biệt bởi nếu có sự tiếp cận đúng cách, nhiều trường hợp trẻ tự kỷ ở mức độ nhẹ hoặc đã tiến bộ đến một mức độ nhất định vẫn có thể học tập, hòa nhập bình thường.

“Theo nghiên cứu trung bình cứ 100 trẻ bình thường lại có một trẻ tự kỷ. Điều này cho thấy xã hội đang rất cần những trường học chuyên biệt dành riêng cho đối tượng trẻ em này. Để nâng cao hiệu quả giáo dục phải có sự hợp tác từ phía gia đình với nhà trường. Phụ huynh không nên phó mặc hoàn toàn cho thầy cô giáo mà tự bản thân cũng cần trở thành một chuyên gia để dạy dỗ, can thiệp cho các con tại nhà. Mặt khác, cộng đồng cũng nên cởi mở, nhìn nhận trẻ tự kỷ như những trẻ bình thường để các em có cơ hội hòa nhập, vươn lên”, bà Nguyễn Thị Duyên chia sẻ.