Niềm vui đọc sách

Thế giới hiện đại có vô vàn loại hình giải trí hấp dẫn và dễ gây nghiện nhưng đọc sách vẫn có giá trị riêng, mang đến niềm vui tĩnh lặng và dư âm lâu dài. Như dịch giả, diễn giả Nguyễn Quốc Vương viết lời tựa trong cuốn “Đọc sách thú vị hơn em tưởng” rằng: “Niềm vui đọc sách rất cần cho con người đang sống trong xã hội bị ám ảnh bởi số lượng, tốc độ, sự chính xác và thiên lệch về tiêu dùng vật chất như hiện tại. Niềm vui ấy cũng cần cho những cá nhân đang cảm thấy bất an, cô độc, hụt hẫng trong dòng chảy mỗi lúc một nhanh của cuộc sống hiện đại”.

Hoạt động trong lĩnh vực truyền thông, làm bạn với sách từ nhỏ, tôi hiểu giá trị và lợi ích của việc đọc sách đối với quá trình trưởng thành, hoàn thiện nhân cách của mỗi cá nhân. Thế nên, tôi luôn tìm cách dụ dỗ các con mình đọc sách. Vốn tính hiếu động và ham chơi, hai cậu con trai của tôi thích xem ti vi, mê chơi game trên điện thoại và hào hứng tham gia các hoạt động thể thao hơn việc phải ngồi một chỗ đọc sách. Để con tiếp cận sách, tôi áp dụng nhiều cách, không cho sử dụng điện thoại, ngắt kết nối ti vi, quy định giờ tập thể thao và hạn chế việc học thêm nhằm tạo khoảng thời gian trống cho con đọc sách. Tôi cũng bày sách từ phòng khách đến phòng ngủ, bàn học, bàn ăn và còn treo thưởng hấp dẫn nếu con chịu đọc sách. Song kết quả chỉ như “ném đá ao bèo”, hai đứa trẻ nhà tôi vẫn thờ ơ với sách. Tôi từng nổi nóng, cáu gắt và thất vọng khi con không làm theo những điều mình mong muốn.
Mùa hè năm 2020, đại dịch COVID-19 ập đến, mọi hoạt động ngưng trệ, việc giao tiếp xã hội thành xa xỉ và nhu cầu khám phá của trẻ con càng trở nên rạo rực, bức bối. Đúng thời điểm ấy, tôi quyết định bỏ qua nhu cầu đọc của bản thân, mang những cuốn “Tuổi thơ dữ dội”, “Không gia đình”, “Hoàng tử bé”, “Totochan bên cửa sổ”... ra đọc lại và đắm mình trong thế giới nhân vật. Hai đứa con tôi thấy mẹ cứ khóc cười một mình đã lân la dò hỏi, khẩn thiết mong mẹ kể lại chuyện nhưng tôi từ chối và còn khiêu khích: “Trước đây mẹ cứ tưởng trẻ con toàn gây phiền phức cho người lớn nhưng hóa ra có nhiều bạn nhỏ rất thú vị! Lâu rồi mẹ mới được sống lại tuổi thơ. Mẹ ước được bé trở lại như các con bây giờ...”.

Phụ huynh đồng hành cùng con khám phá những điều thú vị của việc đọc sách.

Bẵng đi vài tuần, trong những bữa cơm gia đình, tôi bắt đầu thấy các con nhắc đến tên nhân vật trong sách truyện, con hỏi ở Việt Nam có ngôi trường nào giống ngôi trường mà bạn Totochan học, rồi ước mơ được gặp thầy Hiệu trưởng ấm áp giống như cô bé Totochan; con mong muốn được vẽ, được trồng cây hoa hồng giống Hoàng tử bé; thậm chí con còn mang những bài học mà cụ Vitalis đã dạy cậu bé Remi trong truyện “Không gia đình” để vận dụng vào đời sống thực tiễn của mình. Con cũng kể thích nhất truyện “Tuổi thơ dữ dội” vì cảm phục, ngưỡng mộ chú bé liên lạc tên Lượm và con đã khóc nức nở bởi xót thương ám ảnh mãi về cái chết của cậu bé Mừng...    
Dần dần, mỗi khi có thắc mắc về cuộc sống, bối rối trong giao tiếp với bạn khác giới, hoặc tò mò tuổi dậy thì, thậm chí có những bài tập trên lớp đề cập đến một nhân vật lịch sử, một vùng đất hoặc một vấn đề nào đó... con đều hỏi tôi xem có sách nào liên quan đến những câu chuyện đó không. Cứ thế, nhu cầu đọc của con tăng dần, con lục tìm trong tủ sách gia đình, moi cả những cuốn sách cũ mèm cũ rích của tôi ra đọc. Một lần tình cờ trong lúc trò chuyện với người thân (có các con ở đó), tôi phàn nàn “đám tang mà sao nước mắt thì ít, lễ nghi thì nhiều”. Nghe xong câu đó, con trai lớn của tôi lập tức chen ngang chỉ điểm “câu mẹ vừa nói là mẹ đọc trong tập thơ “Không thiên vị” phải không?”. Tôi sửng sốt vì đó là một tập thơ mỏng với những bài thơ “cô đặc” cực ngắn nhưng ngồn ngộn tư duy thực chứng thực nghiệm của thầy giáo dạy môn Nghiên cứu Xã hội học đã tặng tôi cách đây hơn 10 năm. Điều bất ngờ với tôi là sao một cậu nhóc mới 12-13 tuổi lại có hứng thú và còn ghi nhớ cả những vần thơ đậm tính triết lý như thế.  
Từ trải nghiệm dụ con đọc sách càng củng cố nhận thức trong tôi, mỗi đứa trẻ là một thế giới độc lập, có cá tính và khí chất riêng. Do vậy, thật khó có thể áp dụng kinh nghiệm hay mang những thông tin hiểu biết xơ cứng của mình vào việc nuôi dạy con mà luôn cần sự học hỏi, trưởng thành của chính bản thân cha mẹ. Phụ huynh càng không nên nôn nóng, đốt cháy giai đoạn và quá kỳ vọng khi bắt trẻ làm theo ý mình. Đặc biệt, không nên xem việc đọc là một nhiệm vụ nặng nề mà quan trọng là tạo ra môi trường đọc. Nhớ đến chủ đề của Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm nay là “Sách hay cần bạn đọc” càng thấy niềm vui đọc sách phải được lan tỏa từ người lớn, các bậc phụ huynh, thầy cô giáo, sau mới là hành trình truyền cảm hứng và khuyến dụ, thu hút trẻ em bước vào thế giới thú vị của những trang sách.