Phát triển kinh tế HTX - Động lực góp phần xây dựng nông thôn mới

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về đổi mới nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, những năm gần đây kinh tế tập thể, kinh tế khu vực HTX trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh có sự phát triển toàn diện, vững chắc. Thông qua các hoạt động tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau của các thành viên, xã viên cũng như sự phát triển của các HTX nông nghiệp đã góp phần quan trọng ổn định và nâng cao đời sống người dân, đặc biệt ở các vùng nông nghiệp, nông thôn. Do vậy, phát triển HTX nông nghiệp cũng chính là giải pháp quan trọng để thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) trong giai đoạn hiện nay.

Trước thời điểm năm 1996, do hoạt động khó khăn nên không ít HTX nông nghiệp rơi vào tình trạng đình trệ hoặc buộc phải giải thể vì hoạt động không hiệu quả, nhiều xã viên tự động rời bỏ tập thể, thiếu sự tin tưởng vào mô hình HTX dẫn đến tình trạng HTX nông nghiệp bị lãng quên. Tuy nhiên, sau khi Nhà nước có những chính sách, biện pháp khôi phục nhằm phát huy tiềm năng vốn có của nền kinh tế tập thể, các HTX nông nghiệp dần dần được vực dậy.

5 năm gần đây, kinh tế tập thể và khu vực kinh tế HTX trong tỉnh đã có những chuyển biến tích cực. Những kết quả và thành tích đã đạt được ngày càng khẳng định vai trò, vị thế và sự phát triển của kinh tế hợp tác. Theo số liệu báo cáo của Liên minh HTX, toàn tỉnh hiện có 2.236 tổ hợp tác và 812 HTX đang hoạt động, trong đó 549 HTX nông nghiệp (chiếm 67,6%) với 179.640 xã viên.

Các HTX nông nghiệp đã chủ động vươn lên, thực sự trở thành chỗ dựa tin cậy cho xã viên HTX và người lao động. Tình trạng HTX yếu kém dần được khắc phục. 100% các HTX đang hoạt động đều không thua lỗ; vốn, quỹ, tài sản của HTX được bảo toàn và phát triển. Trình độ quản lý và năng lực kinh doanh của cán bộ HTX được nâng lên đáng kể. Lĩnh vực hoạt động của Tổ hợp tác, HTX nông nghiệp ngày càng phong phú, đa dạng, đáp ứng cơ bản nhu cầu kinh tế hộ xã viên và người dân, tạo điều kiện tốt cho kinh tế hộ phát triển. Khắc phục tình trạng trông chờ, ỷ lại, các HTX nông nghiệp đã chủ động đổi mới hoạt động sản xuất kinh doanh thông qua việc mở rộng, đa dạng cả về quy mô và loại hình sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu dich vu seo vụ cho xã viên.

Đa số các HTX đã thể hiện được vai trò nòng cốt, là chỗ dựa tin cậy cho xã viên và nhân dân trong tiếp thu chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, đáp ứng ngày càng tốt hơn các dịch vụ sản xuất cho xã viên về thủy lợi, giống, vật tư nông nghiệp, bảo vệ thực vật, bảo vệ sản xuất...

Một số HTX mở thêm ngành nghề dịch vụ, hình thành thêm một số HTX trong các lĩnh vực chăn nuôi, dịch vụ môi trường, giao thông vận tải, chế biến nông-lâm-thủy sản, giống cây trồng, xây dựng, quỹ tín dụng nhân dân…

Có thể khẳng định, trong 5 năm trở lại đây, các HTX nông nghiệp đã thực sự phát huy vai trò, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Thành quả đó với sự đóng góp không nhỏ của Liên minh HTX tỉnh.

Phát huy vai trò của mình, Liên minh đã tổ chức gần 100 lớp bồi dưỡng kiến thức quản lý cho khoảng 4.000 lượt cán bộ HTX, phối hợp với các phòng chuyên môn, tổ chức kinh tế-xã hội của tỉnh, các huyện, thị xã, thành phố dạy và truyền nghề cho hàng nghìn lượt xã viên; tạo việc làm và mở ngành nghề mới, tổ chức cho các HTX thăm quan học tập các mô hình làm ăn hiệu quả nhằm vận dụng củng cố phát triển HTX của mình... Tư vấn và hướng dẫn cho các HTX tiếp cận, vay hơn 6 tỷ đồng vốn ưu đãi từ quỹ Quốc gia giải quyết việc làm, quỹ hỗ trợ phát triển HTX và các tổ chức tín dụng. Ngoài ra, Liên minh tích cực tổ chức hoạt động thông tin, tuyên truyền, hội nghị HTX điển hình tiên tiến nhằm không ngừng nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các HTX, đóng góp vào sự phát triển kinh tế- xã hội của các địa phương.

Trong quá trình thực hiện xây dựng nông thôn mới, bên cạnh khó khăn do thiếu vốn đầu tư cho xây dựng kết cấu hạ tầng còn phải kể đến quy mô sản xuất nông nghiệp còn manh mún và phân tán, lao động thiếu việc làm, tỷ lệ lao động qua đào tạo thấp… Vì thế, việc phát triển HTX nông nghiệp sẽ giải quyết một phần khó khăn cản trở quá trình thực hiện xây dựng nông thôn mới do xã viên HTX chính là những nhân tố tích cực, trực tiếp góp phần vào việc xây dựng kết cấu hạ tầng thông qua sự đóng góp ngày công lao động, kinh phí…

Chỉ tính riêng năm 2010 và 6 tháng đầu năm 2011, bằng nhiều hình thức, các HTX đã huy động đóng góp hàng nghìn ngày công và hàng chục tỷ đồng sửa chữa, nâng cấp hơn 200 km đường giao thông nông thôn; đào đắp, nạo vét, kiên cố hóa 230 km kênh mương, đường giao thông nội đồng, xây dựng 23 cầu, cống các loại, góp phần phục vụ sản xuất, đi lại, tạo điều kiện áp dụng công nghệ tiên tiến, hình thành diện mạo mới cho khu vực nông thôn.

Một trong những tiêu chí của bộ Tiêu chí Quốc gia nông thôn mới chính là có tổ hợp tác hoặc HTX hoạt động có hiệu quả. Do vậy, cùng với các giải pháp về quy hoạch, hạ tầng, phát triển kinh tế-xã hội… phát triển kinh tế HTX được xem như động lực quan trọng góp phần thực hiện thành công chương trình xây dựng nông thôn mới.

Bài, ảnh: Nguyễn Tuấn