Phòng chống diễn biến phức tạp của bệnh Sởi

Dịch Sởi đang diễn biến phức tạp tại nhiều địa phương trên cả nước, trong đó Bắc Ninh ghi nhận sự gia tăng đáng kể số ca mắc trong thời gian gần đây. Các trường hợp biến chứng nặng tỉ lệ thuận với số ca mắc tăng cao. Hơn lúc nào hết, cần thực hiện hiệu quả các biện pháp phòng dịch, tránh sự bùng phát trong cộng đồng.

Bệnh nhi mắc Sởi điều trị tại khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Theo báo cáo từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Ninh, từ đầu năm 2025 đến nay, toàn tỉnh đã ghi nhận 250 ca dương tính với Sởi, trong đó nhóm trẻ dưới 9 tháng tuổi - chưa đến độ tuổi tiêm vắc - xin chiếm tỉ lệ cao nhất (51%). Các địa phương có số ca mắc nhiều nhất bao gồm thành phố Bắc Ninh (69 ca), Quế Võ (48 ca) và Thuận Thành (38 ca).
Trong tuần 14 (từ 27/3 đến 2/4), cơ quan chuyên môn đã giám sát 68 ca sốt phát ban nghi sởi/rubella (tăng 19 ca so tuần 13) và ghi nhận kết quả xét nghiệm 56 ca dương tính Sởi.
Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh, theo bác sĩ CKI Lê Thị Hợp, Phó trưởng khoa Nhi: “Số trẻ mắc Sởi nhập viện tăng mạnh trong hai tuần gần đây, ngày đông nhất lên tới 13 ca. Đáng chú ý, 100% bệnh nhân Sởi điều trị tại khoa đều chưa tiêm hoặc chưa tiêm đủ mũi vắc xin sởi”.
Qua nắm bắt thông tin nhanh của phóng viên, một phòng bệnh gồm 3 bệnh nhân đã có kết quả khẳng định dương tính với sởi thì 1 trẻ hơn 6 tháng tuổi, hai trẻ còn lại 8 và 11 tuổi ở Nguyệt Đức, xã Vân Hà, thị xã Việt Yên đều không được tiêm Sởi. Chị Lê Thị Mai, mẹ của một bệnh nhi cho biết, khi còn nhỏ, con theo mẹ đi thuyền quanh năm nên không được tiêm Sởi. Cách đây một tuần, con sốt cao không hạ, lại nổi ban trên da, chị đưa con đi khám thì có chỉ định nhập viện. Đáng nói là, con gái chị là một trong nhóm 5 cháu là anh em họ hay chơi với nhau và cùng mắc Sởi.
Hai tuần nay, Bệnh viện Sản - Nhi Bắc Ninh cũng ghi nhận số bệnh nhi tăng gấp đôi so với trước đây. Theo bác sĩ CKII Phạm Thị Thanh Hương, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới - Tiêu hóa Nhi, số giường bệnh của trẻ mắc Sởi hiện chiếm khoảng một nửa tổng giường bệnh toàn khoa, số trẻ có biến chứng nặng cũng tăng theo với khoảng 10-15% bệnh nhân phải thở máy hoặc thở oxy. Đáng lo ngại, ở trẻ lớn số mắc sởi chiếm tỉ lệ thấp, nhưng vẫn có một số trẻ có biến chứng nghiêm trọng như viêm não hoặc viêm phổi nặng, suy hô hấp.
Từ đầu năm đến nay, chưa ghi nhận ổ dịch Sởi trên địa bàn tỉnh. Kết quả triển khai tiêm vắc-xin phòng chống dịch Sởi năm 2025 đạt tỉ lệ khá cao với 95,59%, trong đó, nhóm trẻ từ 6 đến dưới 9 tháng tuổi đạt 95%, nhóm trẻ từ 1-5 tuổi đạt 95,9%, nhóm trẻ từ 6-10 tuổi đạt 95,1%. Tuy nhiên, bên cạnh thách thức về nguy cơ bùng dịch sởi do cả nước bước vào chu kỳ vòng quay 5 năm của dịch sởi, còn nhiều khó khăn trong công tác phòng, chống dịch Sởi ngành Y tế phải đối mặt.
Bắc Ninh là tỉnh có di biến động dân cư lớn, nhu cầu giao thương và du lịch cao, thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh lây lan làm gia tăng số mắc các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là đối tượng nhập cảnh nên luôn tiềm ẩn nguy cơ các bệnh truyền nhiễm, trong đó có dịch sởi xâm nhập vào tỉnh và bùng phát.    
Hoạt động kiểm soát nhiễm khuẩn tại các bệnh viện gặp nhiều khó khăn dẫn đến số ca mắc sởi liên quan đến bệnh viện chiếm tỷ lệ khá cao, có thời điểm, công tác giám sát cho thấy có đến 50% số ca mắc sởi có liên quan đến các bệnh viện do quá tải và khó kiểm soát lây nhiễm.
Hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia thời gian qua thường xuyên  gặp lỗi dẫn đến việc chậm cập nhật dữ liệu trên hệ thống, từ đó ảnh hưởng đến quản lý, lập kế hoạch và theo dõi tiêm chủng.
Trong bối cảnh nhiều địa phương trong cả nước bùng phát dịch Sởi, năm 2025 lại được dự báo là năm chu kỳ của dịch, ngành Y tế Bắc Ninh đã chủ động, quyết liệt triển khai các biện pháp phòng chống dịch. Ngành đẩy mạnh công tác tiêm chủng, đặc biệt là tiêm bù, tiêm vét cho trẻ từ 1-10 tuổi chưa tiêm hoặc chưa tiêm đủ mũi. Tăng cường giám sát dịch tễ, đặc biệt tại các trường học và cơ sở giáo dục để phát hiện sớm các ca nghi nhiễm. Bên cạnh đó, phối hợp thực hiện đa dạng phương thức truyền thông  nhằm nâng cao ý thức cộng đồng, khuyến khích phụ huynh đưa trẻ đi tiêm chủng đúng lịch và đủ mũi.
Để nâng cao hiệu quả công tác phát hiện, phân luồng, thu dung, điều trị và kiểm soát lây nhiễm sởi trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trên địa bàn, Sở Y tế đã yêu cầu thường xuyên kiểm tra, giám sát việc tuân thủ các quy định, quy trình về phòng và kiểm soát lây nhiễm sởi của nhân viên y tế, người bệnh, người nhà người bệnh…
Để đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế, duy trì công tác khám, chữa bệnh, đặc biệt trong công tác phòng, chống dịch bệnh có thể xảy ra mùa xuân - hè (như dịch bệnh sởi) và phục vụ nhu cầu trong dịp nghỉ lễ kéo dài (Giỗ tổ Hùng Vương, dịp lễ 30-4, 1-5), Sở Y tế yêu cầu các cơ sở khám, chữa bệnh chủ động, khẩn trương xây dựng kế hoạch và triển khai mua sắm, dự trữ thuốc, hóa chất, thiết bị y tế, phục vụ công tác khám bệnh, chữa bệnh cho nhân dân.
Ưu tiên bảo đảm sẵn sàng cung ứng đủ thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế phục vụ công tác cấp cứu, phòng chống dịch bệnh, đặc biệt là dịch bệnh sởi hiện nay và phục vụ nhu cầu khám, chữa bệnh trong các dịp nghỉ lễ dài cũng như thuốc điều trị các bệnh thường xảy ra trong giai đoạn chuyển mùa xuân - hè như: Sốt xuất huyết, cúm mùa, tay chân miệng, rubella, tiêu chảy do virus rota, các bệnh lây truyền qua đường hô hấp, tiêu hóa.