Quan tâm, chăm sóc sức khoẻ tâm thần do ảnh hưởng của dịch COVID-19

Cùng với những tác động tiêu cực về sức khoẻ thể chất, tính mạng con người, dịch COVID-19 bùng phát và kéo dài hơn 2 năm qua cũng làm gia tăng các bệnh về sức khoẻ tâm thần.

Một bệnh nhân rối loạn lo âu được bác sỹ khám, làm hồ sơ bệnh án nội trú tại Khoa 3, Bệnh viện Sức khoẻ tâm thần.

Kể từ khi trên địa bàn tỉnh ghi nhận hàng nghìn ca mắc COVID-19  mỗi ngày và nhiều hàng xóm, bạn bè đã trở thành F0 thì mỗi khi cơ thể mệt mỏi, đau đầu hay sổ mũi, chị Nguyễn Thị Thu Huyền ở phường Ninh Xá (thành phố Bắc Ninh) lại nghi ngờ có thể mình đã mắc COVID-19. Tâm trạng bất an đó kéo dài liên tục mấy tháng, nhưng rồi sau một lần tìm đến bác sĩ tâm lý, chị Huyền đã tìm lại được cách cân bằng tinh thần để yên tâm làm việc.
Những trường hợp cảm thấy lo lắng, bất an vì COVID-19 như chị Huyền khá phổ biến, nhưng cũng có không ít trường hợp phải nhập viện điều trị do rối loạn lo âu, stress, trầm cảm mà nguyên nhân ban đầu cũng do dịch bệnh. Bác sĩ CKII Trần Xuân Ngọc, Phó Giám đốc Bệnh viện Sức khoẻ tâm thần tỉnh chia sẻ: COVID-19 đã ảnh hưởng đến sức khoẻ người dân nói chung, trong đó có sức khoẻ tâm thần nói riêng. Tại Bệnh viện Sức khoẻ tâm thần, trong 2 năm qua, lượng bệnh nhân đến khám giảm gần 30% nhưng số người phải nhập viện chỉ giảm hơn 1%. Về cơ cấu bệnh tật, khoảng 50% bệnh nhân phải vào điều trị nội trú là tâm thần phân liệt, 50% số bệnh nhân còn lại mắc chứng sa sút trí tuệ, mất trí tuổi già, loạn thần do rượu, rối loạn lo âu, mất ngủ và trầm cảm.
Quá trình thăm khám, tư vấn cho bệnh nhân gặp các vấn đề về sức khoẻ tâm thần do ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, bác sỹ Ngọc cho rằng, ở mỗi giai đoạn dịch COVID-19 khác nhau, sự ảnh hưởng tâm lý đối với người bệnh cũng khác nhau, như hiện nay, khi F0 nhẹ và không triệu chứng được điều trị tại nhà, nhiều người lo lắng việc tiếp cận y tế sẽ khó khăn nếu không may chuyển nặng.
Điển hình là trường hợp một bệnh nhân nam ngoài 50 tuổi đã mắc COVID-19 và cũng đã khỏi nhưng do thấy xung quanh quá nhiều người mắc khiến hoang mang và xuất hiện cơn hoảng sợ kịch phát. Thấy bệnh nhân luôn tỏ ra sợ chết, gia đình đưa đến Bệnh viện Sức khoẻ tâm thần khám và được chẩn đoán nguyên nhân do lo âu quá mức. Trường hợp này, nếu không được thăm khám, điều trị kịp thời, có thể dẫn đến tự tử để giải thoát. Ở những bệnh nhân tương tự như thế này, việc giao tiếp rất thuận lợi do họ luôn muốn tiếp cận bác sĩ và chỉ yên tâm khi được bác sĩ tư vấn, điều trị. Sau khoảng 1 tháng điều trị bằng liệu pháp tâm lý và dùng thuốc giảm lo âu, trầm cảm, bệnh nhân đã ổn định sức khoẻ, được xuất viện.
Bác sỹ Nguyễn Văn Tạo, Phó Trưởng Khoa 3, Bệnh viện Sức khoẻ tâm thần cho biết: Khoa chuyên tiếp nhận và điều trị các bệnh nhân rối loạn lo âu, trầm cảm. Sau khi dịch COVID-19 bùng phát, số bệnh nhân mắc các rối loạn này phải nhập viện có xu hướng tăng lên. Độ tuổi bệnh nhân vào điều trị nội trú cũng rất đa dạng, trẻ có, già có, trung niên có, trong đó phần lớn xuất phát từ nguyên nhân căng thẳng, lo lắng liên quan đến dịch bệnh dẫn đến mất ngủ kéo dài, đau đầu, đau mỏi toàn thân… Điều đáng nói là có một số bệnh nhân đã được tiêm vắc-xin phòng COVID-19 đủ mũi, các triệu chứng chỉ ở mức nhẹ vẫn có tâm lý lo lắng; một số khác có tiền sử rối loạn lo âu nhưng trước đó đã được điều trị ổn định tái phát khi dịch COVID-19 bùng phát. Thống kê nhanh cho thấy, có khoảng 1/4 số bệnh nhân phải điều trị nội trú tại đây tái phát sau khi mắc COVID-19.
Tại khu điều trị F0 của Bệnh viện Sức khoẻ tâm thần hiện đang điều trị, quản lý 10 trường hợp bệnh nhân COVID-19 có kèm theo bệnh tâm thần. Đây là những trường hợp chưa từng mắc các bệnh thuộc nhóm bệnh tâm thần, nhưng khi mắc COVID-19, vì lo lắng, sợ hãi dẫn đến mất ngủ, phải nhập viện.
Theo các bác sỹ, căng thẳng tâm lý rất dễ mắc phải nhưng không quá khó để khắc phục nó nếu người mắc cố gắng cải thiện ngay khi bắt đầu cảm thấy chán nản, mệt mỏi, thiếu động lực làm việc, hay lo lắng mơ hồ, mất ngủ… Việc tham gia các hoạt động có lợi cho người gặp vấn đề tâm lý và sức khoẻ tâm thần hậu COVID-19 như: Tập thể dục, yoga, tham gia các hoạt động sáng tạo, nghỉ ngơi, thư giãn giải toả tâm lý… có thể giúp bạn kịp thời lấy lại sự cân bằng tinh thần. Vậy khi nào bạn cần thăm khám sức khoẻ tâm thần? Bác sĩ Trần Xuân Ngọc khuyến cáo, người dân cần được khám, tư vấn nếu gặp phải một số tình trạng sau: Mất ngủ kéo dài (thời gian ngủ giảm đi hơn 2 giờ mỗi ngày so với bình thường và kéo dài trên 2 tuần); lo lắng, sợ hãi, bồn chồn, bất an kéo dài trên 2 tuần không thể cân bằng lại được dù không có nguyên nhân tâm lý. Người thân cũng cần đặc biệt lưu ý với trường hợp có biểu hiện xuất hiện ý nghĩ, hành vi bất thường để kịp thời đưa thăm khám. Nhiều trường hợp người bệnh bị rối loạn lo âu nhưng có biểu hiện rối loạn nhịp tim, hồi hộp, chán ăn, mệt mỏi, đau dạ dày nên rất dễ nhầm lẫn với bệnh lý về tim mạch; viêm dạ dày. Vì vậy, nếu dạ dày, nhịp tim ổn định mà vẫn có những biểu hiện lo âu kéo dài, người bệnh cần đến thăm khám về chuyên khoa sức khoẻ tâm thần.