Nâng cao công tác quản lý, triển khai ứng dụng các đề tài, dự án khoa học và công nghệ

Ban Kinh tế - Ngân sách, HĐND tỉnh vừa tiến hành giám sát việc quản lý, triển khai ứng dụng các đề tài, dự án khoa học và công nghệ (KH&CN) trên địa bàn tỉnh từ năm 2023 đến nay. Qua đó, chỉ rõ khó khăn, hạn chế và nguyên nhân, đồng thời đề xuất, kiến nghị các cấp, ngành nhằm nâng cao hiệu quả công tác nghiên cứu, ứng dụng KH&CN trong thời gian tới.

Ban Kinh tế - Ngân sách khảo sát thực tế việc triển khai đề tài nghiên cứu.

Từ năm 2023 đến nay, Sở KH&CN tham mưu với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành hơn 20 văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, quy định về quản lý và triển khai thực hiện các nhiệm vụ KH&CN. Việc tái cơ cấu các chương trình KH&CN giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 được Sở triển khai tập trung vào các nghiên cứu cơ bản, công nghệ ưu tiên, xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm trọng điểm,…. hướng tới nâng cao chất lượng, năng lực cạnh tranh sản phẩm, trong một số lĩnh vực, ngành nghề. Kết quả, Sở tổ chức triển khai thực hiện 142 đề tài, dự án KH&CN (trong đó 82 đề tài/dự án cấp tỉnh thực hiện mới; 24 đề tài chuyển tiếp năm 2021, 2022 và 36 nhiệm vụ khác). Nhiều đề tài, dự án KH&CN, sáng kiến kỹ thuật tiến bộ được áp dụng vào sản xuất và đời sống góp phần quan trọng nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả, tạo ra nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao; đổi mới công nghệ, tiết kiệm năng lượng, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm công nghiệp; chăm sóc sức khoẻ cộng đồng, từng bước xử lý ô nhiễm môi trường; các giải pháp công nghệ thông tin, hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn TCVN ISO 9001:2015 được tăng cường từng bước hiện đại hóa các cơ quan hành chính nhà nước tới các địa phương, cơ sở.
Nổi bật, thực hiện đề tài “Phát triển mô hình đào tạo kết hợp trực tiếp và gián tiếp bằng việc số hóa hướng dẫn kỹ năng nghề nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trình độ kỹ thuật viên tỉnh Bắc Ninh” Trường Cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh xây dựng mô hình đào tạo song hành, đào tạo hướng dẫn trực tiếp từ nhà trường và doanh nghiệp; xây dựng các bài dạy kỹ năng trên hệ thống LMS (Learning Management System) giúp học viên, sinh viên có thể tự học, tự tương tác với giảng viên ảo về những quy trình, bước thực hiện ở vị trí việc làm tại doanh nghiệp. Ông Vũ Quang Khuê, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Triển khai đề tài mang lại hiệu quả thiết thực, bổ sung phương pháp dạy học và hướng dẫn kỹ năng mới, phương pháp đào tạo theo dự án; ứng dụng chuyển đổi số trong đào tạo, giúp cho người học tiết kiệm thời gian và có thể vừa làm vừa học, tìm hiểu kỹ năng quy trình thực hiện vị trí việc làm tại doanh nghiệp được nhanh chóng thông qua giảng viên ảo. Cùng với đó, đề tài còn góp phần giải quyết vấn đề thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao; làm thay đổi nhận thức của xã hội về đa dạng hóa các phương pháp đào tạo, đặc biệt là ứng dụng cho việc đào tạo lại, đào tạo bổ sung”.
Tuy nhiên việc triển khai các đề tài, dự án KH&CN còn một số hạn chế: Việc cụ thể hoá các quy định của nhà nước về KH&CN triển khai chậm; thiếu các giải pháp khuyến khích liên kết, hợp tác về KH&CN với các cơ quan Trung ương và khu vực; sự đa dạng trong các lĩnh vực của đề tài chưa thể hiện rõ nét; ứng dụng, chuyển giao các đề tài, dự án KH&CN vào sản xuất và đời sống còn chậm; thiếu các giải pháp KH&CN có khả năng tác động mạnh mẽ, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; công tác quản lý các kết quả nghiên cứu của đề tài, nhiệm vụ KH&CN còn nhiều vướng mắc, bất cập…
Để tháo gỡ khó khăn, nâng cao chất lượng công tác quản lý và triển khai thực hiện các nhiệm vụ KH&CN, Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh kiến nghị với các cơ quan chức năng của Trung ương: Sớm ban hành văn bản hướng dẫn địa phương triển khai các nhiệm vụ của Bộ KH&CN chủ trì theo Nghị quyết số 03/NQ-CP ngày 9-1-2025 của Chính phủ; có chính sách sử dụng ngân sách nhà nước thuê chuyên gia, sử dụng tài sản hữu hình và trí tuệ để liên kết, hợp tác KH&CN với các tổ chức, doanh nghiệp; quan tâm cơ chế tạo hành lang pháp lý trong phân cấp các địa phương tuỳ khả năng ngân sách để cân đối xây dựng chính sách đặc thù khuyến khích phát triển KH&CN; có cơ chế cho phép và khuyến khích các tổ chức nghiên cứu, nhà khoa học thành lập và tham gia điều hành doanh nghiệp dựa trên kết quả nghiên cứu; cải cách phương thức quản lý, triển khai các nhiệm vụ KH&CN phù hợp với từng loại hình nghiên cứu; sớm sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện đồng bộ các quy định pháp luật về KH&CN, đầu tư, đầu tư công, mua sắm công, ngân sách nhà nước, tài sản công, sở hữu trí tuệ, thuế,… để tháo gỡ các điểm nghẽn, rào cản, giải phóng nguồn lực, khuyến khích, phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển nguồn nhân lực.
Đối với UBND tỉnh quan tâm tới việc đề xuất, lựa chọn các dự án, đề tài có tính ứng dụng cao, nhất là lĩnh vực sản xuất sản phẩm, môi trường và hỗ trợ các địa phương có sản phẩm OCOP bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa quảng bá sản phẩm; xây dựng cơ chế hỗ trợ nhằm thu hút, thực hiện các đề tài khoa học từ nguồn ngoài ngân sách; có cơ chế khuyến khích việc thực hiện các đề tài cấp cơ sở nhằm nâng cao hiệu quả công việc, ứng dụng khoa học vào công việc chuyên môn; chỉ đạo Sở KH&CN chủ trì, bám sát Kế hoạch số 188-KH/TU, ngày 28-4-2025 của Tỉnh uỷ Bắc Ninh về việc thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.