Rạng danh đất học Kinh Bắc

Bài 2: Niềm tự hào của ngành Giáo dục Bắc Ninh

Chuyện về những Hiệu trưởng tâm - tài
Có thể nói, đồng hành với bề dày truyền thống đáng tự hào của trường cấp III Thuận Thành, nay là THPT Thuận Thành số 1, không thể không nhắc đến công lao của người thầy tâm - tài đáng trân quý - Hiệu trưởng Nguyễn Tiến Chấn. Ông là một trong số ít những Hiệu trưởng THPT được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân. Nói về kinh nghiệm quản lý giáo dục của NGND Nguyễn Tiến Chấn, người từng từ chối làm Phó Giám đốc Sở Giáo dục Hà Bắc, có lẽ phải biên kín một cuốn sách dày. Những kinh nghiệm đó đã được ông chia sẻ và vận dụng sáng tạo suốt thời gian làm Hiệu trưởng, từ 1965 đến 1990. Từ thời thầy Chấn, một khẩu hiệu sau trở thành ý chí trong các phong trào thi đua của trường cấp III Thuận Thành là: Dạy thật, học thật, thi thật. Chính vì vậy, trường sớm trở thành địa chỉ tin cậy, Lá cờ đầu khối THPT, niềm tự hào của ngành Giáo dục Hà Bắc và Bắc Ninh.
Năm 1987, nhân kỷ niệm 25 năm thành lập trường, Hiệu trưởng Nguyễn Tiến Chấn đã mời được một cựu đồng nghiệp, GS Sử học, sau trở thành Đại tướng huyền thoại Võ Nguyên Giáp về thăm. Được sống lại thời giảng đường, sách bút, Đại tướng bày tỏ niềm vui và tự hào khi được thầy, trò trường cấp III Thuận Thành đề nghị tôn vinh là thầy giáo danh dự của trường. Cũng từ đấy, lãnh đạo trường có nhiều dịp đến nhà riêng chúc mừng sinh nhật Thầy giáo - Đại tướng (25-8) hoặc chúc mừng ngày Nhà giáo Việt Nam (20-11), vừa báo cáo với Thầy giáo - Đại tướng những tiến bộ của nhà trường và cả những khó khăn hạn chế cần khắc phục. Ngày 4-10-2013, khi Đại tướng huyền thoại về cõi, cựu Hiệu trưởng Nguyễn Tiến Chấn lại dẫn đầu đoàn đại biểu của nhà trường viếng Đại tướng tại 30 Hoàng Diệu (Hà Nội), tình cảm được gửi gắm trong hai câu đối kính viếng Thầy: “Văn đức sáng ba miền, học giỏi dạy hay, toàn thế giới suy tôn danh tướng - Võ công lừng bốn cõi, đánh tài thắng lớn, cả năm Châu thừa nhận Anh hùng.”

Nghi thức chào cờ tại Trường THPT Thuận Thành số 1.

NGND Nguyễn Tiến Chấn cũng là người thầy giáo hiếm hoi suốt 25 năm làm Hiệu trưởng chưa bao giờ rời bục giảng. Cựu sinh viên khoa Toán, Đại học Sư phạm Hà Nội duy nhất của tỉnh Bắc Ninh năm 1955 thừa nhận, ông may mắn khi được là học trò của những trí thức lừng danh như GS Nguyễn Cảnh Toàn, GS Lê Văn Thiêm, GS Hoàng Tụy… Đó chính là tinh thần tự học, tự sáng tạo, tự đổi mới để đáp ứng kịp thời các yêu cầu đổi mới giáo dục đề ra. 
Từ năm 1962, khi mới 29 tuổi, thầy giáo Nguyễn Tiến Chấn được giao phụ trách Trường Trung cấp Sư phạm Bắc Ninh. Ông quan niệm, muốn là Hiệu trưởng tốt thì phải là nhà quản lý giỏi, muốn quản lý giỏi phải có kiến thức toàn diện, giỏi 1 môn và biết nhiều môn. Từ suy nghĩ ấy, ông đặt mục tiêu trong 3 năm phải đọc và hiểu căn bản giáo trình các môn học. Ông đã kiên trì thực hiện mục tiêu đó, trong 3 năm đó ông thường dự giờ đồng nghiệp, góp ý cho đồng nghiệp tất cả các môn học.
Chịu ảnh hưởng của người tiền nhiệm, cũng là người thầy giáo tâm - tài, các Hiệu trưởng tiếp theo của trường là: NGƯT Khúc Đình Cương (1990-1997), NGƯT Trần Đăng Phát (1997-2007), nhà giáo Hà Đức Tú (2007-2011) và nay là nhà giáo Nguyễn Văn Hiếu đều nỗ lực không ngừng để “thương hiệu THPT Thuận Thành số 1” luôn là niềm tự hào của ngành Giáo dục Bắc Ninh.

Ngôi trường của những thủ khoa
Những năm gần đây, Bộ GD-ĐT liên tục có những thay đổi trong tổ chức thi và tuyển sinh, nhưng với phương châm dạy thật, học thật, thi thật, thời điểm nào Trường THPT Thuận Thành số 1 cũng giữ vững chất lượng đào tạo, là điển hình tiêu biểu của vùng đất học Bắc Ninh - Kinh Bắc. Rõ nhất, từ năm 2004 đến 2013, thời điểm Bộ GD-ĐT tổ chức thi Đại học theo hình thức 3 chung: Chung đề thi, chung ngày thi, chung kết quả thi, Trường THPT Thuận Thành số 1 được mệnh danh là “ngôi trường của những thủ khoa”, với rất nhiều thủ khoa 30/30 điểm và luôn được Bộ xếp hạng trong tốp 100 trường THPT có điểm thi Đại học cao nhất toàn quốc. Năm 2009, về thăm trường, nghe báo cáo và trực tiếp trò chuyện cùng các em học sinh, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan lần đầu tiên sử dụng cụm từ “công dân toàn cầu” trong bài phát biểu của mình: “Bác kỳ vọng trong tương lai, học sinh Trường THPT Thuận Thành số 1 sẽ trở thành những công dân toàn cầu, có thể đáp ứng được công việc ở bất cứ đâu trong nước và trên thế giới”.

Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Ngô Văn Liên tuyên dương những giáo viên tiêu biểu xuất sắc của Trường THPT Thuận Thành số 1.

Dịp tháng 7 năm 2017, báo chí đăng tải nhiều bài viết về các tập thể, cá nhân tiêu biểu trong kỳ thi THPT Quốc gia, thế nhưng không có ngôi trường nào có tới 61 lượt thí sinh đạt 27 điểm trở lên theo khối thi truyền thống vào Đại học như Trường THPT Thuận Thành số 1! 
Thành tích cao nhưng trường rất ngại xuất hiện nhiều trên báo vì tính hai mặt của sự kiện, có thể ảnh hưởng đến chính những giáo viên, học sinh nhà trường. Tuy thế, trong thời đại công nghệ số, mọi thông tin đều được cập nhật và loang đi rất nhanh, thời điểm tháng 7-2018, dày đặc trên các trang mạng, báo điện tử là gương mặt thủ khoa khối A duy nhất toàn quốc Vương Xuân Hoàng. Là con nhà nông, nhưng Hoàng xuất sắc đến mức chưa bao giờ giải Toán… sai, vì vậy em mới có biệt danh “dị nhân” lớp 12A1, Trường THPT Thuận Thành số 1.
Tháng 7-2019, Sở GD-ĐT hoàn thành số liệu thống kê kết quả thi THPT Quốc gia, Trường THPT Thuận Thành số 1 tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu, minh chứng sống động về ngôi trường từ lâu đã trở thành niềm tự hào của ngành giáo dục Bắc Ninh. Cụ thể, năm 2019, trường có 867 thí sinh khối 12 dự thi thì 100% đỗ tốt nghiệp THPT. Điểm bình quân các môn thi THPT của học sinh nhà trường là 6,18, cao nhất tỉnh Bắc Ninh. Năm 2019, nếu như điểm bình quân môn Vật lý của tỉnh Bắc Ninh cao nhất toàn quốc với 6,31 điểm thì bình quân của học sinh Trường THPT Thuận Thành số 1 cao nhất tỉnh Bắc Ninh với 7,0 điểm. Điểm bình quân môn Toán cao thứ 2 tỉnh (sau Trường THPT Chuyên BN) với 7,47 điểm trong đó 45 học sinh có điểm Toán từ 9 đến 9,8 điểm… Về tổng thể, trường vẫn là đơn vị điển hình nhất khối THPT tỉnh Bắc Ninh.

Môi trường giáo dục tiên tiến
Năm 2011 được xem là đỉnh cao của trường với phần thưởng cao quý là Huân chương Lao động hạng Nhất được Chủ tịch nước tặng thưởng nhân kỷ niệm 50 năm thành lập. Nhiều ý kiến cho rằng, cái gì đến đỉnh cao rồi cũng chững lại, có thể đi xuống, nhưng với trường THPT Thuận Thành số 1 thì khác, nhất là từ năm 2012 khi thầy Nguyễn Văn Hiếu kế nhiệm chức Hiệu trưởng nhà trường.
Hiệu trưởng Nguyễn Văn Hiếu vốn là con liệt sĩ, người cha thân yêu của anh hy sinh trong chiến dịch Mậu Thân 1968 khi anh vừa mới lọt lòng. Giúp việc Hiệu trưởng có 2 Phó Hiệu trưởng đầy nghị lực và năng lực. Một là chị Trần Thị Diên (mới nghỉ hưu), chị cũng là con liệt sỹ kháng chiến chống Mỹ. 24 tuổi chị Diên đã thành góa phụ và chấp nhận ở vậy nuôi con, nuôi cháu và nuôi mẹ già. Nhưng bằng nghị lực phi thường, chị đã vượt lên trở thành tấm gương sáng, nhiều lần được báo cáo điển hình ở tỉnh và T.Ư, năm 2014 được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú. Hai là thầy Lê Nho San, người từng nhiều năm làm Hiệu trưởng 1 trường THPT ở Bắc Giang, sau xin về quê, về trường THPT Thuận Thành số 1 là Phó Hiệu trưởng. Thầy San rất say cháy chuyên môn, vì vậy từ lâu đã tự nguyện xin rút khỏi quy hoạch chức Hiệu trưởng để yên tâm công tác cho đến khi nghỉ hưu…

Học sinh Trường THPT Thuận Thành số 1 (ảnh) nhiều năm tham gia và luôn đạt giải cao tại sân chơi Đất học Kinh Bắc.

Để “thương hiệu THPT Thuận Thành số 1” luôn là điểm sáng toàn diện của tỉnh và toàn quốc, Hội đồng giáo dục nhà trường, đặc biệt là Ban giám hiệu luôn phát huy tinh thần đoàn kết, quyết tâm xây dựng một môi trường giáo dục tiên tiến, chuẩn mực, để những ai từng học tập và công tác tại đây đều cảm thấy tự hào khi nhắc đến tên trường. Theo Hiệu trưởng Nguyễn Văn Hiếu, môi trường giáo dục tiên tiến không đơn thuần là cảnh quan, mà là môi trường làm việc. Phương châm giáo dục của trường là “Thành người trước khi thành tài” còn mục tiêu giáo dục của trường là “Dạy thật, học thật, thi thật, chất lượng thật”…
Hiệu trưởng Nguyễn Văn Hiếu thành thật chia sẻ: “Đoàn kết, cùng chí hướng phấn đấu là nhân tố quan trọng nhất để trường luôn vững vàng trong chất lượng đào tạo. Từ lâu, nhà trường đã thiết lập được môi trường giáo dục tiên tiến và chuẩn mực, đó là việc phân quyền phân trách nhiệm từ Hiệu trưởng, Hiệu phó, Tổ trưởng... đến từng giáo viên. Làm như vậy để mọi người cùng ý thức phấn đấu vươn lên. Trong công việc, mọi người đều bình đẳng, có thành tích sẽ được tôn vinh, khen thưởng xứng đáng; người mới, người có năng lực sẽ có cơ hội, có môi trường phấn đấu, có trách nhiệm ràng buộc để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao… Chính từ trong guồng quay ấy, không có chỗ cho những người chỉ biết ỷ lại, tự thỏa mãn mà không có ý chí vươn lên”.
Là cơ sở giáo dục tin cậy, Trường THPT Thuận Thành số 1 và nhiều cán bộ quản lý giáo viên nhà trường, trong đó có Hiệu trưởng Nguyễn Văn Hiếu và Phó Hiệu trưởng Trần Thị Diên từng được tỉnh tôn vinh là những tập thể, cá nhân điển hình của tỉnh Bắc Ninh trong Học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Mới đây nhất, tại buổi lễ tổng kết năm học 2018-2019, với những thành tích tiêu biểu xuất sắc, Trường THPT Thuận Thành số 1 tiếp tục được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Cờ thi đua xuất sắc. Đây vừa là sự ghi nhận của tỉnh, cũng là để nhắc nhớ, tôn vinh và làm lan tỏa mạnh mẽ hơn một điểm sáng toàn diện, niềm tự hào của vùng đất học Bắc Ninh - Kinh Bắc…