Sức trẻ góp phần cho chiến thắng “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”

Theo suốt cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp, quê hương Bắc Ninh có 1.956 nam, nữ thanh niên tham gia lực lượng thanh niên xung phong (TNXP). Ngoan cường, mưu trí, sáng tạo, họ đã vượt qua mọi gian khổ, hy sinh góp sức cùng cả nước làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.

TNXP, dân công cùng bộ đội xẻ núi, làm đường tiếp viện cho chiến dịch Điện Biên Phủ (Ảnh tư liệu).

Trong Đội TNXP công tác đầu tiên của Trung ương mang mật danh “Đội 50”, Bắc Ninh tự hào đóng góp 30 cán bộ, đảng viên. Tiếp đó, các đơn vị TNXP của Bắc Ninh như Liên phân đội 307 Trần Phú, 302 Tô Hiệu, 312 Hồ Tùng Mậu, Hoàng Hoa Thám, Lý Thường Kiệt lần lượt ra đời. Những thanh niên ưu tú của quê hương Bắc Ninh-Kinh Bắc đã dũng cảm vượt qua vòng vây của quân thù để có mặt trong lực lượng TNXP tham gia phục vụ chiến đấu, làm đường, tiếp đạn, tải thương trong các chiến dịch Biên giới năm 1950, Đường số 18, Thượng Lào, Đông Xuân 1953- 1954.

Đất nước trong chiến tranh, đời sống của TNXP vô cùng thiếu thốn, gian khổ. Gạo luôn thiếu nên ngô độn măng rừng. Đường lên Tây Bắc phải vượt qua biết bao trọng điểm lửa máy bay địch đánh phá thường xuyên như Đèo Chẹn, Suối Rút, Cò Nòi, Lũng Lô, Pha Đin… Thêm vào đó là mưa nguồn, suối lũ, rừng thiêng, nước độc, đường quanh mép núi chênh vênh, sông sâu, vực thẳm…

Vì thế, góp phần cho kháng chiến thắng lợi, nhiệm vụ của lực lượng TNXP vô cùng nặng nề. Vượt lên gian khổ, hy sinh, tinh thần của tuổi xanh ra trận đã làm nên những kỳ tích trong làm đường, bảo đảm giao thông, phá bom địch, tải thương và chống chọi với khắc nghiệt của thời tiết nơi núi rừng.

Chuẩn bị chiến dịch Điện Biên Phủ, những chàng trai, cô gái Kinh Bắc trong Đội TNXP 38 thuộc Đoàn X.P tự hào đóng góp xuất sắc vào hầu hết các đoạn của đường chiến lược 1B kéo dài hơn 140km nối thị xã Thái Nguyên tới cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn). Trong suốt 56 ngày đêm “khoét núi ngủ hầm, mưa dầm cơm vắt, máu trộn bùn non”, TNXP Bắc Ninh sát cánh bộ đội, có mặt ở những nơi địch đánh phá ác liệt, phá bom, san đường cho người, vũ khí và hàng ra mặt trận. Nhiều đêm thức trắng san hàng trăm khối đất đá, ngâm mình dưới nước bắc lại cầu. Rồi vận chuyển hàng hóa khi mưa dầm, gió bấc, đường lầy trơn, chuyển hàng khẩn cấp, qua những trọng điểm nguy hiểm ngay giữa ban ngày.

Suốt quá trình phục vụ chiến đấu đã xuất hiện nhiều tấm gương gan dạ, dũng cảm. Tiêu biểu là đồng chí Nguyễn Tiến Thụ quê ở xã Nội Duệ (Tiên Du), nguyên Đội phó Đội phá bom, Đội 40 Thanh niên xung phong Điện Biên Phủ. Đồng chí Thụ dũng cảm xung phong tháo thử ngòi nổ bom nổ chậm của địch thả xuống để rút kinh nghiệm và phổ biến rộng rãi đến các đơn vị. Tuy đã 4 lần bom nổ gần vùi lấp nhưng đồng chí vẫn tiếp tục công việc, cống hiến, đóng góp nhiều sáng kiến... Ghi nhận những chiến công xuất sắc, ngày 23-7-2014, đồng chí Nguyễn Tiến Thụ vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Đặc biệt, trong khói lửa chiến tranh khốc liệt, nơi ranh giới giữa sự sống và cái chết rất mong manh, lực lượng TNXP đã khẳng định tinh thần hy sinh quên mình để bảo vệ thương binh. Đó là chiến công của Liên phân đội TNXP 307 Trần Phú khi tải thương, cứ 6 người một cáng thay nhau, vừa giữ thăng bằng, vừa tiến bước sao cho êm ái trong tình thương yêu đồng đội. Nhiều trường hợp để động viên thương binh, các đội viên TNXP đã ca hát ngay khi phải lội suối, băng rừng... Có khi tải thương ròng rã ban đêm, anh em phải tắt hết đèn, đuốc, đặt thương binh nằm rạp xuống, sau mỗi loạt đạn lại vùng dậy khiêng thương binh ra khỏi tầm đạn thù. Và lúc qua đèo, đường trơn như đổ mỡ, chỉ lỡ chân là cả cáng và người lao xuống vực thẳm. Anh chị em đã quỳ xuống bùn nắm chắc tay nhau, dàn hàng dọc làm đường dây để dân công vịn tay làm điểm tựa đưa cáng thương binh xuống dốc an toàn. Tinh thần đó có sức cổ vũ khắp chiến trường.

 Những hy sinh, gian khổ và chiến công vẻ vang của lực lượng TNXP trong cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc không thể kể xiết. Khí thế của một thời “Dốc Pha Đin, chị gánh anh thồ/Đèo Lũng Lô, anh hò chị hát/Dù bom đạn xương tan, thịt nát/Không sờn lòng, không tiếc tuổi xanh…” sẽ mãi mãi khắc ghi trên thành đồng Tổ quốc.