Tái thiết sản xuất nông nghiệp- Đồng hành từ chính sách, động lực từ cộng đồng

Cơn bão số 3 (Yagi) đổ bộ vào Bắc Ninh tháng 9-2024 để lại hậu quả nghiêm trọng, gây thiệt hại gần 1.000 tỷ đồng cho ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, chỉ sau chưa đầy 8 tháng, bức tranh nông thôn Bắc Ninh dần xanh trở lại với những vụ mùa hứa hẹn bội thu là minh chứng sống động cho tinh thần vượt khó, ý chí bền bỉ của người dân và sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị.

Mô hình trồng chuối tại Chi Lăng đang sinh trưởng tốt.

Thống kê của ngành nông nghiệp Bắc Ninh cho thấy, bão Yagi đã gây ngập úng, gãy đổ cho hơn 5.300 ha lúa, hoa màu, cây ăn quả; làm hư hỏng gần 28 ha nhà màng, nhà lưới; giết chết trên 83.000 con gia cầm, 348 con gia súc; cuốn trôi hơn 500 lồng cá và làm úng ngập gần 400 ha ao nuôi thủy sản. Ngoài ra, 163 ha rừng bị gãy đổ, gây thiệt hại nặng nề về môi sinh. Đáng chú ý, nhiều khu vực đất bãi - vùng sản xuất trọng điểm và đặc trưng của Bắc Ninh - bị ảnh hưởng nghiêm trọng, nhiều diện tích mất trắng, sản xuất bị đình trệ kéo dài. Những con số này cho thấy quy mô tàn phá của thiên tai không chỉ dừng ở thiệt hại vật chất mà còn đe dọa sinh kế hàng nghìn hộ nông dân, đặc biệt là những hộ đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, có vốn đầu tư lớn, thời gian thu hồi chậm.
Xã Chi Lăng (Quế Võ), nơi từng được xem là “vựa chuối” của tỉnh - hình ảnh vườn chuối xanh mướt hôm nay khó ai có thể tin rằng chỉ vài tháng trước, nơi đây bị bão xoá sổ hoàn toàn. Ông Ngô Văn Công, chủ 10 ha chuối bị thiệt hại gần 2 tỷ đồng, sau khi nước rút, ông bắt tay vào dọn dẹp, cải tạo đất và trồng lại toàn bộ diện tích. Nhờ sự hỗ trợ kỹ thuật và kinh phí của tỉnh, vườn chuối của ông đang bước vào giai đoạn sinh trưởng mạnh. Ông chia sẻ: “Chúng tôi phải làm lại từ đầu, nhưng tinh thần thì không gãy đổ như cây chuối trong bão”.
Cũng tại Chi Lăng, anh Nguyễn Văn Mạnh, chủ trang trại dưa lưới gần 3 tỷ đồng bị sập toàn bộ nhà màng sau bão, đã khôi phục sản xuất chỉ sau vài tháng. Nhờ chính sách hỗ trợ 350 triệu đồng từ tỉnh và tinh thần tự lực, hiện trang trại đã bước sang vụ dưa thứ hai, sản xuất ổn định trở lại.
Tại Gia Bình, HTX Xuân Mai với mô hình trồng dưa leo baby đã sớm phục hồi 3/5 nhà màng nhờ chủ động kỹ thuật, giống và vật tư. Mỗi ngày, HTX thu từ 200-300 kg dưa với giá bán ổn định, giúp thành viên vượt qua khó khăn. Ngay cả các mô hình mới như hơn 1 ha măng tre Lục Trúc tại xã Lãng Ngâm bị ngập nước khi cây mới trồng được 5 tháng cũng cho thấy sức sống mãnh liệt và những khóm tre đầu tiên đã cho thu hoạch. Không chỉ là minh chứng cho nỗ lực khắc phục thiên tai, mô hình này còn khẳng định tiềm năng phát triển nông nghiệp hữu cơ trên đất bãi.
Tái thiết sau thiên tai không thể thiếu vai trò của chính quyền và chính sách hỗ trợ kịp thời. Theo đề xuất của ngành Nông nghiệp-Môi trường, tổng kinh phí hỗ trợ sản xuất sau bão lên tới hơn 38 tỷ đồng, trong đó gần 7,2 tỷ đồng hỗ trợ các đối tượng chưa được quy định tại Nghị định 02/2017 như nhà màng, hoa cây cảnh. Dù chưa thể bù đắp hết thiệt hại, nhưng khoản hỗ trợ này khẳng định chủ trương xuyên suốt “không để ai bị bỏ lại phía sau” là “liều thuốc tinh thần” giúp người dân vững tin bắt tay khôi phục sản xuất.
Tính đến nay, hơn 35 tỷ đồng đã được phân bổ trực tiếp đến các xã, thị trấn, đơn vị liên quan để hỗ trợ khẩn cấp người dân trồng cây màu, hoa cây cảnh, phục hồi nhà màng. Tuy nhiên, do thiếu căn cứ và hồ sơ pháp lý, nhóm đối tượng nuôi trồng thủy sản hiện chưa được hưởng hỗ trợ. Đây là điểm nghẽn cần được tháo gỡ nhằm đảm bảo tính toàn diện và công bằng trong phục hồi sản xuất.
Từ khủng hoảng thiên tai, cũng là cơ hội để địa phương nhìn lại và tái cấu trúc sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững và chống chịu tốt hơn với biến đổi khí hậu.Việc các mô hình nông nghiệp công nghệ cao, trồng hữu cơ… nhanh chóng phục hồi, chứng minh hiệu quả đã đặt ra yêu cầu phải nhân rộng, đồng thời, cần xem xét xây dựng các cơ chế phòng ngừa rủi ro thiên tai, như bảo hiểm nông nghiệp, tích trữ giống và vật tư chiến lược, đầu tư hệ thống cảnh báo và thủy lợi vùng bãi.
Với sự vào cuộc của chính quyền, sự đồng lòng của người dân, và định hướng phát triển bền vững, những vùng đất bãi Bắc Ninh không chỉ hồi sinh mà còn mở ra triển vọng mới cho nông nghiệp hiện đại, an toàn và hiệu quả.